CDP 2. ÇALIŞTAYI – İSTANBUL – 28.04.2010 OĞUZ AYDİNÇ

CO2 CH4 N2O HFCs PFCs SF6 KÜRESEL ISINMA Enerji Sanayi Ulaştırma Tarım Atık Tarım Arazi /Ormancılık CO2 CH4 N2O HFCs PFCs SF6

TÜRKİYE’NİN DÜNYA EMİSYONLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI Dünya : 44 153 000 000 ton CO2 eq (2005) Türkiye : 372 000 000 ton CO2 eq (2007)

Çimento Sektörünün Türkiye’de Oranı: % 9,5 Σ Türkiye : 372 mio ton CO2 eq Σ Çimento: 35 mio ton CO2 eq (2007) Enerji: 13 mio ton CO2 eq Proses: 21 mio ton CO2 eq ~35 mio ton CO2 eq Kaynak : Türkiye 2007 Bildirimi (UNCCC web site)

Çimento Sanayii – CO2 Emisyonları %50 Proses (Dekarbonizasyon) Nakliye CaCO3 CaO + CO2 Elektrik Dekarbonizasyon Yakıt Elektrik Nakliye CO2 Emisyonları %50 Proses (Dekarbonizasyon) %40 Yakıt %10 Nakliye+Enerji IPCC 1 milyon ton klinker 510 kg/ton klinker proses 330 kg/klinker yakıt 850 kg/klinker toplam

Çimento Sanayinde Emisyon Azaltım Yöntemleri Katkılı Çimento Üretimi Enerji Verimliliği Çalışmaları Atık Gaz Geri kazanım Sistemleri Ağaçlandırma Faaliyetleri Alternatif Hammadde Kullanımı Alternatif Yakıt Kullanımı

Alternatif Yakıt ve Hammadde Kullanımı

Alternatif Yakıt ve Hammadde Kullanımı Avrupa Çimento Sanayinde Kullanılan Yakıt Miktarları Yakıt Türü Kullanım Yüzdesi Petrokok 45,8 Kömür 30,3 Fuel Oil 2,9 Linyit 3,8 Doğal Gaz 0,8 Alternatif Yakıt (Atıklar) 16,4 Arıtma Çamurları Boya Çamurları Tekstil İçerikli Atıklar Odun, talaş vb. Plastik İçerikli Atıklar ÖTL Atık Yağ Grit Ağartma Toprağı Diğer 2007 Cembureau Verileri

CO 2 EMİSYON HESAPLAMA METODLAR I 1 – EPA 2 – WBCSD “ Sürdürülebilir Çalışma İçin Dünya İş Konseyi “ 3 – SEEN “ Sustainable Energy and Economy Network” 4 – EIA “ Energy Information Administration” 5 – EU ETS Monitoring Guidance 6 – MoE Japanese GHG Reporting System

Çimento Üretiminde Elektrik Kullanımı

CO2 Yoğunluğu

NUH ÇİMENTO A.Ş. UYGULAMALARI

Enerji Verimliliği Çalışmaları Kompanzasyon Sistemine Geçiş Tasarruflu Teknolojilere Geçiş Alternatif Hammadde Kullanımı Alternatif Yakıt kullanımı Ağaçlandırma Çalışmaları Çevre Teknolojilerine Yatırım - Çamur Kurutma Tesisi Çevre Teknolojileri Yatırım - RDF Tesisi (Proje Aşamasında)

Alternatif Yakıt - Hammadde Kullanımı Kaynak kullanımından azaltım Nakliye kaynaklı emisyon azaltımı Deponi ve bertarafın engellenmesinden kaynaklanan emisyon azaltımı

ARITMA ÇAMURU KURUTMA TESİSİ Tesisin Tipi : Belt Dryer – İndirect System Alınan Firma : Andritz Teslim Süresi: 1 Yıl Maliyet: 15 Milyon Euro

TEKNİK BİLGİLER 8.125 m3/saat evoparasyon 250 ton/gün ,%20 DS Arıtma Çamuru 55 ton / gün , %92 DS Granül Malzeme Sistem tamamı kapalı olarak ve ATEX normlarına uygun olarak inşa edilmiştir. Tamamı betonarme ve çelikten oluşan tesiste ekipmanlar korozyona karşı dayanıklı paslanmaz çelik malzemeden seçilmiştir. Çamur kurutma işlemi esnasında alınan hava kimyasal yıkayıcılardan geçirilerek arıtıma tabi tutulur ve tamamen su buharı haline geldikten sonra sistemi terk eder. ARITMA ÇAMURU KURUTMA TESİSİ

Isı Enerjisi Kazancı Kurutma İşlemi Alternatif Yakıt kullanımı

ISI ENIsı Enerjisi Kazancı ERJİSİ ELDESİ 3 Nolu Döner Fırın Soğutma bacasından çıkan yaklaşık 280ºC civarında ve 500.000 m³ debide sıcak gaz kullanılarak özel ısı transfer yağı ısıtılır. Eşanjörler yardımıyla ısıttığımız yağ izolasyonu yapılmış olan hattan kurutma işleminin yapıldığı bölgeye pompalarla transfer edilir. Bu bölgede yine eşanjörler kullanılarak 190 derece sıcaklıktaki yağdan hava geçirilerek sıcak hava elde edilir. Kazanılan sıcak hava kurutma işlemini yapmak için tesisin ihtiyacı olan sıcak hava olarak kullanılır.

KURUTMA Kurutma İşlemi Arıtma çamurları ilk olarak 500 ton kapasiteli bunkere dökme olarak kabul edilir. Otomatik olarak vinçle alınan çamur besleme bunkerine beslenir. Helezonlar yardımıyla kurutma sistemine taşınan çamur 6 metrelik genişliği ve 37 metrelik uzunluğu olan kurutma odasına beslenir Çamurun içerisinde ki su buharlaştırılarak gaz arıtma ünitesine gönderilirken kuruyan çamur granül yapıda nihai ürün olarak siloda depolanır.

ALTERAlternatif Yakıt kullanımı NATİF YAKIT KULLANIMI Granül Malzeme depolandığı silodan silobus tipi kapalı ve tüm yangın önlemleri alınmış kamyon ile besleme silosuna taşınarak ürün besleme silosuna pnömatik olarak basılır. Besleme silosundan Alternatif yakıt brülörleri ile fırına pnömatik olarak beslenir ve yakılarak enerji elde edilir. Yaklaşık olarak kullanılan granül malzeme ile kullanıldığı anda üretim hattından %3 ana yakıt indirgemesine gidilir.

ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ Tesisin ihtiyacı olan mevcut ısı enerjisi için yakıt amaçlı kaynak kullanımına gitmek yerine mevcut sıcak gaz atığı kullanılmıştır. Böylelikle yenilenebilir enerji olarak atık ısı kullanılmıştır. Ayrıca birincil yakıt kullanımı ile atmosfere verilecek olan emisyonlar engellenmiştir.

ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ Çamur kurutma işlemi sonrasında çıkan nihai ürün depolamaya verilmek yerine kurulan yeni sistemle alternatif yakıt olarak kullanılmaktadır. Kullanılan kuru çamurun ısıl değeri kadar ana yakıttan azaltmaya gidilmektedir ve kaynak kullanımından azatlıma gidilmiş olunmaktadır. Ayrıca alternatif yakıt kullanılarak CO2 emisyonlarda da azatlıma gidilmiş ve hava kalitesi açısından faydalı bir gelişim gerçekleştirilmiştir.

ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ En Önemli özelliği Metan gazı çıkışın bol olduğu depolama yerine metan gazı çıkışının olmadığı ve hacimce en uygun duruma getirilen kurutma işlemine tabi tutulması sonrasında da alternatif yakıt olarak kullanılmasıdır. Birinci yıkayıcıdan çıkan amonyak içerikli sıvı atık fırınlarda 900 derecelik bölgeye püskürtme sistemiyle beslenerek emisyon değerlerinde NOx indirgemesi amaçlı kullanılır.

Finansal Açıdan Değerlendirme Ticari Bankalar Çevre Yatırımlarını diğer yatırımlar gibi değerlendirdiği için uzun vadeli kredilere sıcak bakmamaktadır. Bu nedenle Avrupa kaynaklı çevre bankaları ve finans kaynaklarına yönelmek gerekmektedir. Bu Kapsamda AFD gibi Çevresel yatırımları destekleyen kuruluşlarla görüşülmesi gerekmektedir.

Finansal Açıdan Değerlendirme Çevresel Finans Kaynaklarının Değerlendirme Kriterleri; Çevresel ve Sosyal açıdan fabrikanın durumu Projenin Çevresel açıdan olumlu etkileri Fabrikanın Ticari gücü Geri ödeme maliyetlerinin kolay karşılanabileceği konusunda güven araştırması Çevre bankaları yukarıdaki konularda yeterli gördüğü kuruluşları incelemeye almakta ve denetlemelerle projeyi incelemektedir.

Tesisin Finansal Kaynağı Kredi Fransız Çevre Bankası AFD (Agence Française de Développement) tarafından sağlanmıştır AFD 3 ayrı denetim gerçekleştirerek; Nuh Çimentonun çevresel etkilerini değerlendirmeye almıştır, Projenin bölgesel ve toplumsal yararları değerlendirilmiştir.

Tesisin Finansal Kaynağı Sağlanan Kredi Miktarı: 11.5 Milyon Euro Kredi Oranı: EUROBOR - 0,60 Ödeme Planı: 3 Yıl Ödemesiz + 7 Yıl

SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME Tesis Kurulmamış olsaydı, Arıtma Çamurları depolama alanlarına giderek metan gazı çıkışına sebep olacaktı Kurutulan Çamurlar eğer depolamaya gitseydi çıkan Metan gazının değeri; 30.000 Ton CO2

SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 3. Nolu üretim hattının soğutma bacasından sıcak gaz kullanılarak ısı enerjisi elde edilmektedir. Baca gazı kullanımı yerine en az seragazı salınımı veren doğal gaz kullanılarak enerji elde edilseydi; 10.000 Ton CO2

SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME Tesisin çıkış ürünü granül kuru çamurdur. Bu kurutulmuş çamur alternatif yakıt olarak kullanılarak ana fosil yakıttan azaltıma gidilmektedir. Kuru çamur kullanılmadan sadece fosil yakıt kullanılsaydı ortaya çıkacak olan ekstra sera gazı miktarı; 30.000 Ton CO2

SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 30.000 Ton CO2 + 10.000 Ton CO2 TOPLAM : 70.000 Ton CO2 / Yıl Çamur Kurutma Kapasitesi: 75.000 Ton / Yıl Kurutulan Çamurun %93 ü oranında sera gazı emisyonu azaltımı sağlanmaktadır.

TEŞEKKÜRLER