BİRİNCİ BASAMAKTA KUŞ GRİBİNE YAKLAŞIM Dr. Neşe ÇAĞLAYAN YILMAZ Pratisyen Hekim

Tarihçe 20. yüzyılda dört büyük grip salgını olmuştur. 1918-1919 yıllarındaki H1N1 salgınının yaklaşık 50 milyon kişinin ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir. 1957-1958 (H2N2), 1968-1969 (H3N2) salgını olmuştur.

1977-1978 döneminde (H1N1) tekrar dolaşıma başlamıştır. Halen dünya üzerinde H3N2 ve H1N1 virüsleri birlikte dolaşmaktadır. Bundan sonra da kuşlar göç ettikçe yeni salgınların olması kaçınılmaz gibi görünmektedir.

Kuş gribi görülen kuş türlerimiz

Riskli Temas Son 10 gün içinde Taşıyıcı, hasta ya da ölmüş hayvanların Tüylerine dokunmak ya da yolmak, Dışkısına, salya, burun akıntısı ve göz akıntısına dokunmak yada bunlarla kirlenmiş yüzeylerle temas etmek, Bulunduğu kapalı ortamlarda en az 1 saat kalmak. Kesmek ya da pişirmek için hazırlamak. Uygun biçimde pişirmeden yemek şeklinde olur. Temizlik kurallarına uymadan ve koruyucu önlemleri almadan kanatlı hayvanlarla yakın temasta bulunan, yetiştiren, bakımını yapan ve yaşama yerlerini temizleyen kişiler risk altındadır.

Klinik tanımlama Bölgede yabani kuşlar ve evcil hayvanlarda toplu ölümler gözlendiğinde; Bakım, taşınma, beslenme yada kümes temizliği ile ilgilenenlerde, Hasta hayvanların itlafında gerekli korunma tedbirlerini almamış olarak görev yapanlarda, Riskli temas öyküsü olanlarda

Klinik tanımlama Diğer bir başka sebeple açıklanamayan, ani başlangıçlı 38,5 °C yi geçen ateş ile boğaz ağrısı, öksürük, kas-eklem ağrıları, nefes darlığı/solunum güçlüğü, bulgulardan en az birinin varlığı

Olası vaka Solunum zorluğu bulgusu olmadan klinik tanımlamaya uyan vakadır. “Riskli temas” öyküsü vardır.

Kuvvetle Olası Vaka Solunum zorluğu bulgusu olmak şartıyla klinik tanımlamaya uyan vaka da “Riskli temas” öyküsünün olması.

Kesin Vaka; Olası veya kuvvetle olası vaka da Sağlık Bakanlığının belirlediği “referans laboratuvarlar”da doğrulanan vakalar.

Tanı için Laboratuvar Kriterleri Nazofarengeal sürüntü veya Aspirasyon örneğinden İnfluenza virüs izolasyonu veya Viral antijenin gösterilmesi.

Riskli Temas (+), Klinik Tanımlama (-) : Bu kişiler vaka olarak değerlendirilmez, a. Korunma tedbirleri alınmış ise, bu kişiler sadece ateş takibi ile ayaktan izlenir. b. Korunma tedbirleri alınmamış ise, profilaksi verilir ve hastalık bulguları yönünden profilaksi boyunca ayaktan izlenir. Eğer klinik bulgular ortaya çıkarsa yoğun bakım ünitesi olan hastanelere yatırılır.

Riskli Temas (+), Klinik Tanımlama (+) : Bu vakalar OLASI VAKA olarak kabul edilir. Hastalar, Yoğun bakım ünitesi olan hastanelere yatırılır, Örnekler alınır, Tedavi başlanır ve takip edilir.

Riskli Temas (+), Klinik Tanımlama (+) : Solunum zorluğu görülen vakalar KUVVETLE OLASI VAKA olarak değerlendirilir.

Riskli Temas (-), Klinik Tanımlama (+) : Bu vakalar öncelikle mevsimsel influenza başta olmak üzere, diğer hastalıklar yönünden değerlendirilmelidir.

Riskli Temas (-), Klinik Tanımlama (-) : Bu kişiler için hiçbir şey yapılmaz.

İnfluenza Sürveyansı Adana Ankara Antalya Bursa Diyarbakır Edirne Erzurum İstanbul İzmir Konya Malatya Samsun Trabzon Van

İnfluenza sürveyansı Seçilmiş illerdeki 10 sağlık ocağının isimleri ve ETF bilgileri TSHGM’ne bildirilmiştir. Sağlık ocakları veya ASM’ler haftalık olarak poliklinikten tespit ettiği influenza benzeri hasta (influenza olası vaka) sayılarını İl Sağlık Müdürlüğüne bildirir. Her hafta Çarşamba günü influenza tanısı için muhtemel vakalardan birinden klinik örnek alınır ve İl Sağlık Müdürlüğüne iletilir.

İnfluenza sürveyansı İl Sağlık Müdürlüğü influenza olası vaka sayılarını takip eden haftanın en geç Salı günü TSHGM’ne bildirir. İl Sağlık Müdürlüğü örnekleri her il için bildirilmiş lab.a kargo veya kurye ile bildirir. Lab. Sonuçları TSHGM’ne gönderilir. Sürveyansa katılan hekim ve kurumlara sonuçlar bildirilir.

OSELTAMİVİR Japonya ve Güney Kore’de yan etkilerinden dolayı hekimler uyarıldı. Mevsimsel gripte kullanılması direnç problemi doğurabilir.

Birinci Basamakta Hizmet-içi eğitimlerle sağlık personelini influenza konusunda bilgilendirme, Halk Eğitimleri ile genel hijyen kuralları ve pişirme hijyeni konusunda duyarlılığı artırma, Uygun tanı ve sevkin sağlanması, İnfluenza riskli gruplarının aşılanması, Antiviral ilaç kullanımı konusunda “AKILCI İLAÇ KULLANIM” ilkelerine uygun davranılması.