Kanamalarda İlkyardım

Kanama Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) boşalmasıdır. Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır. Kanamanın hızına Vücutta kanın aktığı bölgeye Kanama miktarına Kişinin fiziksel durumu ve yaşına

Kanama çeşitleri Vücutta kanın aktığı bölgeye göre sınıflandırırsak Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına akar. İç kanamalar: Kan yaradan vücut içine akar. Doğal deliklerden olan kanamalar:Kulak, burun ağız anüs üreme organlarından olan kanamalardır. Kanama arter, ven yada kılcal damar kanaması olabilir. Arter kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir.Ven kanamaları ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir. Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir.

Dış kanamalarda ilkyardım: H/Y durumu değerlendirilir(ABC) Yardım çağrılır(112) Yara/kanama değerlendirilir.Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır. Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç uygulanır. Gerekirse bandaj ile sarılarak basınç uygulanır. Kanayan yere en yakın basınç noktasına basınç uygulanır.

Kanayan bölge yukarı kaldırılır. Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa. Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa , uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulanır. Şok pozisyonu verilir.

Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilir.(2-3dk) Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstü örtülür. Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili bilgiler yazılır. Hızla sevk edilmesi sağlanır.

Turnike Uygulanan Durumlar Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa ( Kanamayı durdurmak ve daha sonrada diğer yaralılarla ilgilenebilmek için) Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, Uzuv kopması varsa, Baskı noktalarına bası uygulamak yeterli olmuyorsa,

Turnike uygulanması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır. Eskisi kadar sık uygulamamaktadır. Çünkü uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden olabilir

Turnike Uygulanmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Turnike uygulanmasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır. Turnike uygulanmasında ip, tel gibi kesici maddeler kullanılmamalıdır. Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılmalıdır. Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanam durduktan sonra daha fazla sıkılmaz. Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez.

Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır. Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında kanayan bölgeye göre 15-30 dakikada bir turnike gevşetilmelidir. Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozacağı için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir.

El ve Ayak Kopmalarında Turnike Uygulaması Uzuv kopmaları kaza ve yaralanmalarda atardamar yaralanmalarına neden olarak ölüme yol açmaktadır. Kopmuş olan uzvun kanama kontrolü yapılır,( Kanamayı durdurmak için kanayan yere veya baskı noktalarına bası uygulaması yapılır ve kapatılır.

Bu önlemlerle kanama kontrol edilemiyorsa turnike uygulanır. Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır. Turnike uygulandıktan sonra sıkıştırılarak uzuvdaki kanama kontrol edilir. Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen ağzı kapalı bir plastik torbaya konur.

Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş ikinci bir torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur. Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir. Tıbbi yardım isteme 112 Yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat içerisinde sağlık kuruluşuna sevki sağlanır

İç kanamalarda ilkyardım: İç kanamalar şiddetli travma kırık silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.H/Y şok belirtileri vardır.İç kanama şüphesi olanlarda; H/Y bilinci ve ABC si değerlendirilir. Üzeri örtülerek ayakları 30cm yukarı kaldırılır. Asla yiyecek ve içecek verilmez. Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa) Yaşamsal bulguları incelenir. Yardım istenir ve yardım kuruluşuna sevki sağlanır.

Doğal deliklerden çıkan kanamalarda ilkyardım Burun kanaması: H/Y sakinleştirilir, endişeleri giderilir. Oturtulur. Başı hafifçe öne eğilir. Burun kanatları 5 dakika süre ile sıkılır. Doktora gitmesi sağlanır.

Kulak kanaması: Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir. Kanama ciddi ise; Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır. Bilinci yerinde ise hareket ettirilmeden sırt üstü yatırılır. Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır. Kan kusma anüs üreme organlarından gelen kanamalarda hasta kanama örnekleri ile doktora sevk edilir.

Şok da İlkyardım

Şok Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.

Nedenlerine göre şok Kardiyojenik şok ( Kalp hast bağlı) Hipovolemik şok (Kan kaybına bağlı) Toksik şok (Kandaki mikroba bağlı) Anaflaktik şok (Hayvan ısırmalarına bağlı) diye sıralanabilir

Şok belirtileri Endişe huzursuzluk Hızlı ve zayıf nabız Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik Bilinç seviyesinde azalma Hızlı ve yüzeysel solunum Dudaklar veya mukozada solukluk yada morarma Susuzluk hissi Kan basıncında düşme

Şokta ilkyardım uygulaması Çevre ve kendi güvenliğini sağlar Hava yolunun açıklığı sağlanır H/Y mümkün olduğunca temiz hava soluması sağlanır Varsa kanama hemen durdurulur Şok pozisyonu verilir

H/Y sıcak tutulur Hareket ettirilmez Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki sağlanır (112) H/Y endişe ve korkuları giderilerek psikolojik destek sağlanır

Şok pozisyonu verme H/Y düz olarak sırt üstü yatırılır Bacaklarını 30cm kadar yukarı olacak kadar altına destek konur Üzeri örtülerek ısıtılır Belli aralıklarla(2-3dk) bir yaşam bulguları değerlendirilmelidir.