LOMBER SPİNAL STENOZ TANISINDA MRG ESNASINDA AKSİYEL YÜKLEMENİN TANIYA KATKISI UZM. DR. ERDAL KUNDURACI

AMAÇ MRG esnasında omurgaya aksiyel yükleme yaparak ayakta durur pozisyonu taklit etmenin spinal kanalda meydana getirdiği değişiklikleri rutin MRG tetkiki ile karşılaştırmak.

Yürürken, ayakta dururken veya kalça ekstansiyonda iken alt ekstremitelerde ağrı ve nörolojik semptomların ortaya çıkması lomber spinal stenoz için patognomoniktir.

Lomber spinal kanal genişliğinin ekstansiyonda ve yük kaldırma ile azaldığı, öne fleksiyonda ise arttığı bilinmektedir.

Ayakta iken omurgaya binen yük artmaktadır Ayakta iken omurgaya binen yük artmaktadır. Bunun sonucunda diskte bulging,ligamentum flavumlarda kalınlaşma ve dorsal yağ yastıkçığı basısı meydana gelir. Sonuçta ayakta iken dural kese yatar pozisyona oranla daha fazla daralır. MRG sırasında aksiyel yükleme yapmak, hasta ayakta iken spinal kanalda olabilecek değişiklikleri görmek için önemlidir.

GEREÇ ve YÖNTEM HASTA POPULASYONU Aralık 2004-Eylül 2005 tarihleri arasında lomber MRG isteği ile İstanbul MEDMAR görüntüleme merkezine başvuran ve aksiyel yükleme yapılan 103 olgu dahil edildi. Yaş aralığı: 21-75 (ortalama: 44).

MRG TETKİKİ 1.5 T MR cihazı (Philips Gyroscan Intera) Rutin lomber MRG tetkikinde T1-T2 aksiyel ve sagittal görüntüler alındı. Aksiyel yükleme sonrası yapılan tetkikte aynı sekanslar tekrarlandı.

AKSİYEL YÜKLEME

Aksiyel yükleme çekimden önce 5 dk süreyle uygulanıp çekime başlandı. Aksiyel yüklemeyi olgular rahat tolere ettiler ve ek ağrı medikasyonu uygulamadık.

AKSİYEL YÜKLEME Kesitlerin rutin MRG çekimi ile aynı düzeyden geçmesine özen gösterildi. Rutin MRG tetkikinde aksiyel T2 görüntülerde L4-5 ve L5-S1 düzeylerinden disk aralığından geçen, dural kesenin en dar görüldüğü kesitten Dural Kese Kesit Alanı (DKKA) ölçüldü. Aksiyel yüklemeli tetkikte aynı düzeyden geçen kesitten ikinci bir ölçüm yapıldı.

Daha önceki çalışmalarda gösterildiği gibi biz de dural kese kesit alanı için 100 mm²’yi relatif stenoz değeri, 75 mm²’yi kesin stenoz değeri olarak kabul ettik. Aksiyel yükleme sonrasında DKKA’nda >15 mm² azalmayı anlamlı olarak kabul ettik.

Yaşa göre ve rutin MRG tetkikindeki DKKA’na göre gruplar oluşturuldu. Yaş grupları:21-30 y 1.grup 31-40 y 2.grup 41-50 y 3.grup >50 y 4.grup

DKKA’ya göre gruplar; <75 1.grup 75-100 2.grup 101-130 3.grup >130 4.grup

BULGULAR L4-5 n=100 L5-S1 n=88 Rutin MRG DKKA ort. 138mm² 134mm² AY DKKA ort. 123mm² 125mm² Fark ort. 15mm² 9mm²

BULGULAR L4-5 fark>15 mm² L5-S1 fark>15 mm² Grup 1(21-30y) N=3/17(%17) N=1/16(%6) Grup 2(31-40y) N=12/31(%38) N=8/27(%29) Grup 3(41-50y) N=10/19(%52) N=4/18(%22) Grup 4(>50y) N=16/33(%48) Toplam N=41/100 N=21/88

L4-5 fark>15 mm² L5-S1 fark>15 mm² Grup 1(<75) N=1/7 N=0/6 Grup 2(75-100) N=5/12 N=8/16 Grup3(101-130) N=10/29 N=5/17 Grup 4(>130) N=25/52 N=8/49 Toplam N=41/100 N=21/88

BULGULAR L4-5 düzeyinde; 12 olguda 100’ün üzerindeki değer 100’ün altına, 5 olguda 75’in üzerindeki değer 75’in altına, Sadece 1 hastada 130’un üzerindeki değer 100’ün altına indi.

BULGULAR L5-S1 düzeyinde; 8 olguda 100’ün üzerindeki değer 100’ün altına 7 olguda 75’in üzerindeki değer 75’in altına indi. Hiçbir olguda 130’un üzerindeki değer 100’ün altına inmedi.

DKKA 64 mm²’den 40 mm²’ye düştü.

DKKA 76 mm²’den 58 mm²’ye düştü.

DKKA 102 mm²’den 59 mm²’ye düştü.

SONUÇ Spinal stenoz tanısı ve şiddeti aksiyel yükleme ile rutin MRG’ye oranla daha doğru olarak belirlenmektedir. Rutin MRG tetkikinde DKKA 130’un altında olan ve klinik ile rutin lomber MRG tetkikinde uyumsuzluk olan olgularda aksiyel yükleme ile dinamik incelemeyi önermekteyiz.