STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI Abdullah ATEŞ Sibel ÖZSOYSAL İÇ KONTROL STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI Abdullah ATEŞ Sibel ÖZSOYSAL MALİ HİZMETLER UZMANLARI

SUNUM PLANI Kamu Yönetim ve Kontrol Anlayışındaki Değişiklikler İç Kontrol Nedir? İç Kontrolün Amaçları ve Temel İlkeleri İç Kontrolde Sorumluluklar Kamu İç Kontrol Standartları İzlenmesi Gereken Yol İç Kontrol Eylem Planı

Türkiye’de, kamu mali yönetim ve kontrol sisteminin uluslar arası standartlara uygun, sağlam ve mali yönetim ilkeleri ve hesap verilebilirlik ve mali saydamlık anlayışı temelinde yeniden yapılandırılması yolunda önemli bir değişiklik yapılmış ve adım atılmıştır. Bu değişimin en önemli unsuru, 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU’ dur. 5018 sayılı Kanun ile birlikte, kamu mali yönetim ve kontrol sistemimiz, Uluslararası standartlar ve Avrupa Birliği uygulamalarıyla uyumlu olarak YENİDEN YAPILANDIRILMIŞTIR.

Bu yapılandırma ile, Stratejik planlama, Performans esaslı bütçeleme İç kontrol ve iç denetim gibi çağdaş mali yönetim ve kontrol uygulamaları sistemimize dahil edilmiştir.

KLASİK KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞININ TEMEL ÖZELLİKLERİ MERKEZİ YÖNETİM KATI VE HİYERARŞİK DİKEY ÖRGÜTLENME MEVZUAT VE KURALLARA DAYALI YÖNETİM MERKEZİ KONTROL VE TEFTİŞ GİRDİ ODAKLI,USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUĞU ARAŞTIRAN KONTROL VE DENETİM ANLAYIŞI KADRO HUKUKUNA DAYALI PERSONEL REJİMİ YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYIŞININ TEMEL ÖZELLİKLERİ YÖNETİM SORUMLULUĞU SİYASİ VE YÖNETSEL SORUMLULUK KATILIMCILIK VE SAYDAMLIK PERFORMANSA DAYALI YÖNETİM HESAP VEREBİLİRLİK KAYNAK KULLANIMINDA ÜÇ ’e’ İLKESİ İÇ KONTROL RİSK YÖNETİMİ İÇ DENETİM

KONTROL ANLAYIŞINDA DEĞİŞİM KLASİK KAMU YÖNETİMİ ANLAYISINDA KONTROL İŞLEMİ DOĞRULAMA AMAÇLI İŞLEM AMAÇLI GİRDİ ODAKLI TESPİT EDİCİ -EX-POST- MERKEZİN SORUMLULUĞUNDA YENİ KAMU YÖNETİMİ ANLAYISINDA KONTROL SİSTEME GÜVENCE VERME AMAÇLI SİSTEM AMAÇLI ÇIKTI/SONUÇ ODAKLI ÖNLEYİCİ - EX-ANTE- İDARENİN SORUMLULUĞUNDA

İÇ KONTROL NEDİR? İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin; Etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, Varlık ve kaynaklarının korunmasını, Muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, Mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan; organizasyon, yöntem ve süreçle, iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür.  * 5018 Sayılı Kanun Md.55

İÇ KONTROL Kurumun, hedeflerine ulaşmasını sağlamak üzere, yöneticiler ve tüm personel tarafından gerçekleştirilen, tüm faaliyetlerini yönettiği tamamlayıcı bir kontrol sürecidir.

İÇ KONTROLÜN TEMEL İLKELERİ İç kontrol faaliyetleri idarenin yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.   İç kontrol faaliyet ve düzenlemelerinde öncelikle riskli alanlar dikkate alınır. İç kontrol konusunda tüm çalışanların rol ve sorumluluğu aynı olmamakla birlikte işlem sürecinde yer alan bütün görevlileri kapsar.  İç kontrol malî ve malî olmayan tüm işlemleri kapsar. İç kontrol sistemi yılda en az bir kez değerlendirilir ve alınması gereken önlemler belirlenir. * İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.6

İÇ KONTROLÜN AMAÇLARI Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,  Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini, Her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini, Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini, Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını sağlamaktır. * 5018 Sayılı Kanun Md.56

İÇ KONTROL DÜZENLEME VE UYGULAMALARINDA; Mevzuata uygunluk Saydamlık Hesap Verilebilirlik ve Ekonomiklik Etkinlik Etkililik gibi iyi malî yönetim ilkeleri esas alınır.

İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ÖNEMİ Yöneticiler, bir kurumu ve onun amaçlarını, faaliyetlerini ve kaynaklarını kontrol etmek üzere güçlü bir kontrol yapısının vazgeçilmez olduğunu kavramalıdırlar. Bir kurumda bütün yöneticilerin, etkili iç kontrol oluşturmanın ve sürdürmenin önemini KAVRAMALARI, iç kontrol süreci açısından YAŞAMSAL önem taşır.

İç Kontrolde Sorumluluklar İç kontrol sistemine ilişkin olarak Üniversitemizde dört aktörün görev, yetki ve sorumluluklarından bahsedilebilir. Üst Yönetici(Rektör) Harcama Birimleri Mali Hizmetler Birimi (Strateji Geliştirme Başkanlığı) İç Denetim Birimi * 5018 Sayılı Kanunun 11.,60., 63. ve 64. maddelerinde belirlenmiştir.

ÜST YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU BU KAPSAMDA; Üst Yöneticiler, (Rektör) mali yönetim ve iç kontrol sisteminin; Kurulması İşleyişi Gözetilmesi İzlenmesi konusunda Bakana karşı sorumludurlar.. Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler. * 5018 Sayılı Kanun Md.11, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.8

Harcama Birimlerinin Sorumluluğu Harcama yetkilileri, görev ve yetki alanları çerçevesinde; İdari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrolün işleyişinden sorumludurlar. * * İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.8

İç Kontrolde Sorumluluklar Üst Yönetici (Rektör), Harcama Yetkilileri ve diğer yöneticiler, yeterli ve etkili bir iç kontrol sisteminin oluşturulabilmesi için, Mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip olunmasından, Malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesinden, Belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanmasından, Mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesinden, Kapsamlı bir yönetim anlayışıyla uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın sağlanmasından görev ve yetkileri çerçevesinde sorumludurlar. Üst yönetici ve bütçe ile ödenek tahsis edilen harcama yetkilileri, her yıl, iş ve işlemlerinin amaçlara, iyi malî yönetim ilkelerine, kontrol düzenlemelerine ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirildiğini içeren iç kontrol güvence beyanını düzenler ve birim faaliyet raporları ile idare faaliyet raporlarına eklerler.

Strateji Geliştirme Başkanlığının Sorumluluğu Üniversitemizde iç kontrol sisteminin, Kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak İç kontrol ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak Ön mali kontrol hizmetlerini yürütmekten sorumludur. *5018 Sayılı Kanun Md.60, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md. 8 *Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.5

İç Denetim Biriminin Sorumluluğu İç kontrol sistemini denetlemek İç kontrol sisteminin yeterliliği, etkinliği ve işleyişi ile ilgili olarak yönetime,bilgi sağlamak,değerlendirme yapmak ve önerilerde bulunmaktan sorumludur. Üst Yönetici, İç Denetçilerden iç kontrol ilkelerine ve iç kontrol sisteminin oluşturulmasına yönelik görüş alabilir. *5018 Sayılı Kanun Md.64, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.7,11,15

MALİ İÇ DENETİM HİZMETLER HARCAMA BİRİMİ BİRİMİ(SGB) BİRİMLERİ ÜST YÖNETİCİ (REKTÖR) MALİ HİZMETLER BİRİMİ(SGB) İÇ DENETİM BİRİMİ HARCAMA BİRİMLERİ Ön Mali Kontrol İÇ KONTROL

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI TEBLİĞİ ve UYUM EYLEM PLANI REHBERİ Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği 26/12/2007 tarihinde Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. 31.12.2008 yılında Maliye Bakanlığınca hazırlanan Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi çerçevesinde, Kamu kurumlarının iç Kontrol Standartları Uyum Eylem Planlarını 30.06.2009 tarihine kadar hazırlamaları istenmiştir. bu kapsamda katılımcı yöntemlerle hazırlanan Üniversitemizin İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rektörlük Makamının 07/08/2009 tarih ve 663 sayılı Olurları ile yürürlüğe girmiştir.

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile kamu idarelerinde, iç kontrol sisteminin oluşturulması, uygulanması, izlenmesi ve geliştirilmesi amacıyla 5 bileşen altında 18 standart ve bu standartlar için gerekli 79 genel şart belirlenmiştir.

Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI ORTAMI RİSK DEĞERLENDİRME FAALİYETLERİ BİLGİ VE İLETİŞİM İZLEME Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Bilgi ve İletişim İç Kontrolün Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Raporlama İç Denetim Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Kayıt ve Dosyalama Sistemi Hiyerarşik Kontroller Personelin Yeterliliği ve Performansı Görevler Ayrılığı Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Yetki Devri Faaliyetlerin Sürekliliği Bilgi Sistemleri Kontrolleri

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI 1-KONTROL ORTAMI İdarenin yöneticileri ve çalışanlarının iç kontrole olumlu bir bakış sağlaması, etik değerlere ve dürüst bir yönetim anlayışına sahip olması esastır. Performans esaslı yönetim anlayışı çerçevesinde görev, yetki ve sorumlulukların uzmanlığa önem verilerek bilgili ve yeterli kişilere verilmesi ve personelin performansının değerlendirilmesi sağlanır. İdarenin organizasyon yapısı ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları açık bir şekilde belirlenir. Kontrol ortamı; uygun teşkilatlanmış, görev, yetki ve sorumluluklar tanımlanmış bir kamu idaresinde kamusal faaliyetlerin, yetkin ve dürüst yönetici ve personel tarafından yürütülmesine ilişkin standartları kapsar.

Yönetimin ve personelin etik değerleri benimsemesi Kurumun amaçları Yönetimin ve personelin etik değerleri benimsemesi Yöneticilerin iç kontrolü desteklemesi Kurumsal yapının raporlama ve hiyerarşik ilişkileri göstermesi Görev ve sorumluluklar İnsan kaynakları uygulamaları Yeterliğinin artırılması için gerekli eğitim ve donanımın sağlanması İ.Ü.KİKSUEP Kontrol Ortamı Risk Değerlendirmesi Kontrol Faaliyetleri Bilgi ve İletişim İzleme

2- RİSK DEĞERLENDİRME Risk değerlendirme, idarenin hedeflerinin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek risklerin ve fırsatların belirlenmesi ve değerlendirilmesini ifade etmektedir. İç ve dış risklerin belirlenmesi, meydana gelme olasılığının ve etkisinin analiz edilmesi, alınacak önlemlerin tespit edilmesi ve idarenin göğüsleyebileceği risklerin seçilmesi suretiyle idarenin faaliyetlerinde risk yönetiminin esas alınmasını öngörmektedir.

Mevzuata ve düzenlemelere uygunluğu sağlamak, İdarenin amaç ve hedeflerine ulaşmasına ve performansını geliştirmesine katkı sağlamak, Belirlenen risklerle bunlara karşı uygulanan kontroller arasında fayda-maliyet dengesini sağlamak ve dolayısıyla kaynak tahsisinde etkinliği artırmak, Olası kayıpların etkilerinin kontrol altında tutulması ve bunların neden olabileceği maliyetlerin azaltılmasına katkı sağlamak, Mevzuata ve düzenlemelere uygunluğu sağlamak, Karar alma mekanizmalarının kanıtlara ve risklere dayalı bir yaklaşımla güçlendirilmesini sağlamak, İdarenin risklerine ilişkin görev, rol ve sorumlulukların açıkça belirlenmesini destekleyerek hesap verebilirliği artırmak, Çalışanları süreçlere katarak kurumsal aidiyeti ve potansiyeli artırmak, İdarenin kamuoyunda daha olumlu bir imaja sahip olmasına katkı sağlamak. İ.Ü.KİKSUEP Kontrol Ortamı Risk Değerlendirmesi Kontrol Faaliyetleri Bilgi ve İletişim İzleme

3-KONTROL FAALİYETLERİ Kontrol faaliyetleri, kurumun amaçlarına ulaşmasını etkileyebilecek risklerle başa çıkmak üzere belirlenen ve uygulamaya konulan politikalar ve prosedürlerdir. Kontrol faaliyetleri riskleri kabul edilebilir düzeylerde yönetmek için kullanılır. Risk Değerlendirmesi Kontrol Faaliyetleri Bilgi ve İletişim İzleme Kontrol Ortamı Risklerin çeşidine göre, önleyici, tespit edici ve düzeltici her türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır. Kontrol faaliyetleri, idarenin hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamak ve belirlenen riskleri yönetmek üzere oluşturulan politika ve prosedürlerdir. Kontrol faaliyetleri idarenin bütün kademelerinde olmak üzere planlama, programlama, uygulama, gözden geçirme ve hesap verme faaliyet ve süreçlerini kapsar. İ.Ü.KİKSUEP

4-BİLGİ VE İLETİŞİM Bilgi ve iletişim, kurumu ilgilendiren iç ve dış bilgilerin belirlenmesi, elde edilmesi, işlenmesi ve kurum içerisindeki ve dışındaki ilgililere zamanında iletilmesidir. İletişim sözlü (toplantılar, geri bildirimler…) veya yazılı (düzenlemeler, prosedürler, iş tanımları…) ve hatta davranışlar (uygulamama örnekleri, yönetimin yaklaşımları ve tavırları) şeklinde olabilir. Bilgi; Yöneticilerin zamanında ve doğru karar alabilmesi, Çalışanların görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi, Şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde raporlama yapılabilmesi, Amaçların gerçekleşme performansının takip edilebilmesi Risklerin yönetilebilmesi için gereklidir. Bilgi; uygun, doğru, yerinde, eksiksiz, anlaşılabilir ve ulaşılabilir olmalıdır. İ.Ü.KİKSUEP Risk Değerlendirmesi Kontrol Faaliyetleri Bilgi ve İletişim İzleme Kontrol Ortamı

5-İZLEME İç kontrol sisteminin tasarım ve işleyişinin sürekli ve belirli aralıklarla değerlendirilmesi ve alınması gereken önlemlerin belirlenmesi sürecidir. İç kontrolün değişen hedeflere, ortama, kaynaklara ve risklere ayak uydurmasını sağlamak bakımından iç kontrol sistemini izlenmelidir. İ.Ü.KİKSUEP Risk Değerlendirmesi Kontrol Faaliyetleri Bilgi ve İletişim İzleme Kontrol Ortamı

Etkin bir izleme; Neden gereklidir? İç kontrol sistemine ilişkin sorunları zamanında tespit edip giderebilmeye, İç kontrol sisteminin etkinliğini düzenli aralıklarla teyit etmeye, İç kontrol güvence beyanları için kanıt oluşturmaya, yardımcı olur. Kim sorumludur? Üst yönetici Strateji geliştirme birimleri İç denetçiler Harcama yetkilileri İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulu

İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI Üst yönetici olarak yetkim dahilinde;      İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI Üst yönetici olarak yetkim dahilinde;   Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim. Bu raporda açıklanan faaliyetler için bütçe ile tahsis edilmiş kaynakların, planlanmış amaçlar doğrultusunda ve iyi mali yönetim ilkelerine uygun olarak kullanıldığını ve iç kontrol sisteminin işlemlerin yasallık ve düzenliliğine ilişkin yeterli güvenceyi sağladığını bildiririm. Bu güvence, üst yönetici olarak sahip olduğum bilgi ve değerlendirmeler, iç kontroller, iç denetçi raporları ile Sayıştay raporları gibi bilgim dahilindeki hususlara dayanmaktadır. Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar veren herhangi bir husus hakkında bilgim olmadığını beyan ederim.      İmza

Sayıştay Denetiminde; İç Kontrol Sistemi Düzenlilik Denetimi Mali Denetim Uygunluk Denetimi Performans Denetimi Etkililik, Ekonomiklik ve Verimlilik Denetimi Bulunmaktadır.  

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI EYLEM PLANI İLE İLGİLİ STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN İŞLER SÜRECİ Yapılan İşler Süreci İç Kontrol Sistemi Soru Formu

İLGİNİZ VE ALAKANIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER