POLİO ERADİKASYON PROGRAMI

POLİO TARİHÇE 1403;Kopenhag’da müzede bulunan bir Mısır dikilitaşında ilk polio görüntüsü tespit edilmiştir.

1789 ;Çocuk felcinin bilinen ilk tanımlaması İngiltere’de yapılmıştır. 1840;Çocuk felcinin bulaşıcı olabileceği teorisi ortaya atılmış ve ilk sistemik araştırmalar yapılmıştır. 1907; İsveç’te çocuk felcinin değişik klinik tipleri tanımlanmıştır. 1908; Avusturya’lı hekimler çocuk felcinin bir virüsten kaynaklanabileceği yolundaki ilk hipotezi ortaya koymuşlardır. 1954;Dr.Jonas Salk tarafından geliştirilen ilk aşı olan inaktif polio aşısı ABD de geniş saha denemelerinde başarılı olmuştur.

1955; Dr.Salk’ın Çocuk felci aşısının Amerika’da kullanımı onaylandı. 1951-1955 arasında Avrupa bölgesindeki ülkelerde her yıl yaklaşık 28.500 çocuğun çocuk felcine yakalandığı tahmin edilmektedir. Virüse karşı aşı geliştirilmesi ve tüm Avrupa bölgesinde uygulamaya başlanmasıyla Polio kontrolunda tarihi bir adım atılmıştır. 1957;Dr Albert Sabin , Dr.Salk’ın inaktif çocuk felci aşısından daha ucuz ve daha kolay uygulanabilen ağızdan verilen çocuk felci aşısını (OPV) tanıttı.

1960 lı yıllar; Küba ve Doğu Avrupa’da düzenlenen aşı kampanyalarında OPV başarısı kanıtlanınca birçok ulusal bağışıklama programında OPV tercih edilmeye başlandı. 1961-1965 arasında Avrupa bölgesi ülkelerinde 7671 vaka bildirildi. 1980 li yıllar; Vahşi Çocuk felci virüsünün dolaşımı belirgin bir şekilde azalmıştır.1975 yılına göre %81 lik bir azalışla Avrupa bölgesinde 209 vaka bildirilmiştir. 1985 Latin Amerika’da çocuk felcine karşı başlatılan Ulusal Aşı Günlerinin başarıyla sonuçlanmasından sonra Pan Amerikan Sağlık Örgütü –PAHO tüm Amerika’da çocuk felcinin eradike edilmesine karar verdi.

1988; Dünya Sağlık Asamblesi 2000 yılına kadar çocuk felci hastalığını yok etme kararı aldı. Dünyada 125 den fazla ülkede tahmini 350.000 çocuk felci vakası vardı.

1998 ;Hindistan’da bir günde 125 milyon çocuk , çocuk felcine karşı aşılandı. Somali ve Güney Sudan’da ilk kez Ulusal Aşı Günleri gerçekleştirildi. 1999; Angola’da 1000 den fazla çocuğun felç olmasına ve 50 den fazla çocuğun ölümüne neden olan büyük bir çocuk felci salgını yaşadı. İki sorunlu ve endemik ülke Kongo ve Sierra Leone’de ilk ulusal aşılama günleri gerçekleştirildi.

2000;Tüm dünyadan 2979 çocuk felci vakası bildirildi 2000;Tüm dünyadan 2979 çocuk felci vakası bildirildi. Bu rakam 1988 yılına göre % 99 luk bir azalmayı göstermekteydi. 17 Doğu ve Orta Afrika ülkesinde aynı anda başlatılan Ulusal Aşı Günleri sayesinde 76 milyon çocuğa aşı yapıldı.

“Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı DÜNYADA DURUM- 2002 2002 DSÖ Avrupa bölgesi “Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler 1918 VAKA Poliosuz olarak sertifikalandırıldı

Türkiye’de Polio Eradikasyonu Aşamaları 1963; Polivalan Oral Polio aşısı uygulamasına başlandı 1981;Türkiye Genişletilmiş Bağışıklama Programına katıldı 1985; Türkiye aşı kampanyası düzenlendi.Kampanya öncesi %20-30 civarında olan aşılama oranları DBT3/OPV de % 83 e , kızamıkta%82 ye yükseltildi.

1988- 41. Dünya Sağlık Asamblesinde alınan “2000 yılına kadar dünyadan polionun yok edilmesi” kararına Türkiye’de katıldı.

1989 ;Polio Eradikasyon Programı tüm Dünya ile birlikte Türkiye’de de başlatıldı. 1995; Ulusal Aşı Günleri ilk kez düzenlendi.5 yaşından küçük yaklaşık 6.100.000 çocuk polioya karşı aşılandı. 1996; İlkbaharda Ulusal Aşı Günleri uygulamasının ikincisi gerçekleştirildi.

1997; Mardin ilinde 6 vaka saptandı 1997; Mardin ilinde 6 vaka saptandı. Sonbaharda mop-up aşı uygulaması ilk kez gerçekleştirildi. İlkbaharda Ulusal Aşı Günleri uygulamasının üçüncüsü gerçekleştirildi. 1998; Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden 7 ilde toplam 26 vaka görüldü. İlkbaharda 4.Ulusal Aşı Günleri , Sonbaharda 2.mop-up aşı uygulaması yapıldı

Tip 1 poliovirüse bağlı son çocuk felci vakası Ağrı ilinde saptandı Tip 1 poliovirüse bağlı son çocuk felci vakası Ağrı ilinde saptandı. Bu vaka aynı zamanda DSÖ Avrupa bölgesi’nin de son polio vakası oldu.

1999;İlkbaharda 5. Ulusal aşı günleri ve sonbaharda 3 1999;İlkbaharda 5.Ulusal aşı günleri ve sonbaharda 3.Mopup aşı uygulaması gerçekleştirildi. 2000; İlkbaharda 6.Ulusal aşı günleri ve sonbaharda 4.Mopup aşı uygulaması gerçekleştirildi. Temmuz ayı içinde DSÖ, CDC, JICA, UNICEF ve Sağlık Bakanlığı elemanlarının katılımı ile 12 ilde polio eradikasyonuna yönelik faaliyetler değerlendirildi.

2000 yılında İzmir Bölge Hıfzısıhha Enstitüsü Polio Laboratuarı olarak akredite oldu.

2001 26 Kasım tarihinde poliosuz 3. yıl kutlamaları düzenlendi. İlkbaharda 1.Çocuk Felci Aşı günleri, sonbaharda 5.mopup uygulaması gerçekleştirildi. Eylül ayı içinde DSÖ Avrupa Bölgesi Sertifikasyon komisyonundan iki üyenin katılımıyla il değerlendirme ziyaretleri yapıldı. Aynı komisyona Türkiye’nin durumu hakkında sunum yapıldı. Türkiye’de Polio Eradikasyonuna yönelik tüm aktiviteler ve durumu açıklayan dökümanlar hazırlanarakAvrupa Bölgesi Sertifikasyon Komisyonuna sunuldu.

2002 Nisan ve mayıs aylarında 39 ilde çocuk felci aşı günleri uygulandı. Refik Saydam Hıfzısıhha merkezi Başkanlığı Polio Laboratuarı olarak akredite oldu. Vahşi Polio virüsünün laboratuarlarda tespiti ve yokedilmesi ile ilgili çalışmalar tamamlandı ve Ulusal Envanter hazırlandı.

2002 Türkiye Dünya Sağlık Örgütü Avrupa bölgesi ile birlikte 21 haziran 2002 tarihinde çocuk felci hastalığından (polio) arındırılmış olarak sertifikalandırıldı.

Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak Eradikasyonu Amacı Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak

POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ-1 Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ-2 Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ-3 Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

“Sıfır” polio vakası bildiren bir ülkede, vahşi poliovirüs olmadığından nasıl emin olabiliriz?

ŞÜPHELİ VAKA 15 yaşından küçük bir kişide şiddetli travma haricinde, herhangi bir nedenle akut flask paralizi olması, 15 yaşından büyük kişilerde hekimin klinik olarak poliodan şüphelendiği akut flask paralizili hastalar.

Akut flask paralizi Guillain-Barre Sendromu Poliovirüs travmatik nevrit Enteroviruslar Akut flask paralizi transvers myelit diğer virüsler diğer (toksin, vs.)

Her zaman AFP ile seyreden hastalıklar: Polio, GBS, Transvers myelit, nörit, periyodik hipokalemik paralizi Nadiren AFP ile seyreden hastalıklar: POTT, Tbc menenjit, meningoensefalit, elektrolit bozukluğu Şüpheli semptomlar: düşme hikayesi, güçsüzlük, parezi vb.

AFP SÜRVEYANSI PERFORMANSI GÖSTERGELERİ Gösterge: Hedef 15 yaş altındaki her 100 000 1 kişide polio dışı AFP vakası “Uygun” gaita numunesi % 80 toplanan AFP vakalarının oranı

POLİO ERADİKASYONU PROGRAMI ŞÜPHELİ VAKA HEMEN 1. Telefon ile İl Sağlık Müdürlüğüne bildirilir. 2. Vaka Bildirim Formu doldurulur. VAKA ARAŞTIRMASI SALGIN ARAŞTIRMASI

VAKA ARAŞTIRMASI Bildirimden sonraki ilk 48 saat içinde vaka incelemesine başlanmalı, Uygun gaita numunesi: Paralizi başlangıcından sonraki ilk 14 gün içinde en az 24 saat aralıkla iki gaita numunesi alınarak, soğuk zincir kurallarına uyarak 72 saat içinde laboratuvara gönderilmeli, Hastada kalıcı paralizi olup olmadığını görmek için 60 gün sonunda hastanın nörolojik muayenesi yapılmalıdır.

Polio İmportasyon Planı Genelgesi 05.07.2002 tarih 2002/67-6191 sayı

İZMİR’DE DURUM 1998-…….

İZMİR’DE AFP SÜRVEYANSI 1998/2005 yılları arası Toplam 200 vaka

İzmir ilinde tespit edilen AFP Vaka Sayıları 1998-2005

İKAMET ADRESLERİ İLLERE GÖRE DAĞILIM İzmir-93 Manisa-31 Muğla-17 Balıkesir-14 Aydın-13 Konya-1 Mardin-1 Tokat-1 Batman-1 Erzurum-1

Cinsiyetlerine göre dağılım Genel- 200 vaka 114 Erkek- %57 85 Kadın- %43 İzmir- 93 vaka 54 Erkek- %58,1 39 Kadın-% 41,9

BULGULARIN ÇIKIŞ YAŞLARINA GÖRE DAĞILIMI

Numune Dağılımı 149 vaka- %74,5- uygun numune 47 vaka- % 23,5- uygunsuz numune 4 numune alınamadı-%2;0- (bildirimden sonra hasta hemen ex olduğundan, bulguların başlangıcının üzerinden 6 haftadan fazla zaman geçtiği için)

Numune Dağılımı- İZMİR 72 vaka- %77,4- uygun numune 19 vaka- % 20,4- uygunsuz numune 2 numune -%2,2- alınamadı