Ders Adı: Bilgisayar Donanımına Giriş Ders Kodu: EET264 Ders Adı: Bilgisayar Donanımına Giriş Ders Hocası: Dr.MUSTAFA İLKAN

Bilgisayarın İçi-Anakart CHAPTER 3 Bilgisayarın İçi-Anakart

Kişisel bir bilgisayarın en önemli parçası ana ünite olan kasasıdır. Kasa sayesinde hem en önemli parçaların bütünürlüğü sağlanmakta, hem de dıştan gelecek darbelere karşı korunmaları sağlanmaktadır. Kasalar 2 çeşittir. 1.yatay (desktop-masaüstü) 2.dikey (tower-kule)

Dikey kasanın dış koruyucu kapağı çıkartıldığı zaman, içerisinde en önemli parça anakart denilen tek parça bir baskı devre kartıdır. Şekil 1 PC Kasasının içi

3.1 Anakartlar Kasanın en önemli parçası anakarttır. Böyle bir kart kullanımının belli başlı sebebleri vardır. Böyle ana bir kart kullanılıp üstüne diğer başka kartların takılması bilgisayarın geliştirilmesini mümkün kılar. Örneğin mevcut ekran kartı denilen görüntüden sorumlu kart çıkartılıp yerine daha fazla özellikleri olan daha gelişmiş bir ekran kartı takmak mümkündür.

Bir diğer önemli sebep de herhangi bir arıza olduğu zaman bu arıza kartlardan birindeyse o kart değiştirilip arızanın giderilmesinin mümkün olmasıdır. Ana kart ve kartların üstüne takılması ayrıca bilgisayarın hacim olarak da fazla yer kaplamamasını sağlar. Bir bilgisayarın işlem yapma kapasitesini belirleyen anakartın modeli, üstündeki işlemcinin hızı, RAMların miktarı ve belli başka faktörlerdir.

Şekil 2 Anakart ve üstündeki bileşenler

3.1.1 Anakart Bileşenleri: 1. İşlemci soketi: İşlemciler bu sokete takılır. 2. Bellek soketi: RAM denilen sistem belleği bu soketlere takılır. 3.Genişleme Yolları ekran kartı, modem, ses kartı, gibi parçalar anakart üzerindeki genişleme yuvaları ya da veriyolu yuvaları denilen soketlere takılır.

Kartların işlediği veriler ve kartlara giden bilgiler, bu yuvalar ve anakart üzerindeki veri yolları aracılığı ile işlemciye ve diğer aygıtlara ulaşırlar. Genişleme yolları Tipik kullanım alanı Veri hızıları (MBps:1 saniyede aktarılabilen bit sayısı) Notlar ISA Ses kartları, modemler, vb. 2MBps to 8.33MBps 1999 dan itibaren yaygınlığını yitirmiştir. Oldukça yavaş bir veri yoluna sahiptir. EISA Network, SCSI adaptörleri (parçaları). 33MBps Güncelliğini yitiren bir diğer genişleme yoludur. Yerini PCI sistemlerine bırakmıştır. PCI Grafik kartları, SCSI adaptörleri, yeni generasyon ses kartları, vb. 266MBps Günümüzün en cok kullanılan genişleme yoludur. ISA ve EISA ya gore oldukça hızlı olduğundan tercih edilmektedir. AGP Yeni generasyon Grafik kartları. 528MBps Yeni generasyon Intel-tabanlı PC lerde bulunur (Pentium II, Pentium III, Pentium IV; Celeron sistemleri).

4. Güç Konnektörleri(Güç kaynağı girişi): Anakart üzerine güç kaynağından gelen kablolar bu konnektörlere bağlanır. 5. Klavye/Fare Konnektörleri(portları): Klavye ve fare yuvarlak 6 pinli bir fiş (PS/2 fişi) kullanılarak anakartaki klavye ve fare portlarına bağlanır. 6. Yonga Setleri (Chipsets): Bilgisyarların trafik polisleridir. İşlemci, önbellek, veriyolları, ve sistemdeki hemen hemen her şey arsındaki veri akışı bu yongalar tarafından kontrol edilir.

Örnekler: pentıum pro/pentıum ıı anakart yonga setleri 440LX 440EX 440BX 440ZX 440GX 450NX 810 AGPset

7. Klavye Denetçisi: Klavyeyi denetler 8. Saat ve CMOS Bellek Yongası Bu yonga, sistemin tarih ve zamanını tutan gerçek zamanlı saati ve PC’nin BIOS ayarlarını tutan, CMOS adı verilen bir belleği içerir . Anakart üzerinde bu saati çalıştıran bir pil vardır.

9. Süper I/O Denetçisi: Bu yonga standard giriş/çıkış işlemlerini, öncelikle de disket sürücü gibi yavaş aygıtları, seri/paralel portları denetler. 10. BIOS(Basic inpu output system – Temel giriş çıkış sistemi): PC’nin en alt seviyedeki yazılımıdır. Donanım ve işletim arasında bir köprü oluşturur .

Donanım ayarlarını kontrol eder. PC ilk açıldığı zaman yapılan ilk testler (POST) BIOS yongası tarafından gerçekleştirilir. 11. Paralel Port: Printerin bağlandığı girişe denir. Bu port’a printerin dışında bazı diğer cihazlar da takılabilir.

12. USB girişleri: Çeşitli cihazların bağlandığı özel girişlerdir. 13. IDE ve Floppy Bağlantı Yuvaları: Sabit Disk, CD-ROM ve floppy sürücülerin kablolarının baglandığı yuvalardır.

(CPU - Central Processing Unit) 3.1.2 Merkezi İşlemci (CPU - Central Processing Unit) Şekil 4 Intel’in eski mikroşilemcilerinden Pentiuım İşlemcisi

Merkezi işlemci bilgisayarın en önemli paçasıdır ve sistemin beynidir. Matematiksel işlemler bu yonga tarafından gerçekleştirilir. Mikroişlemci sistemin diğer parçaları ile birlikte çalışarak bilgisayarın verimli şekilde çalışmasını sağlar. Mikroişlemcinin 2 ana kısımı vardır: Kontrol ünitesi aritmetik ve mantık unitesi.

Şekil 5 Bilgisayarda değişik parçaların biribirlerine bağlanması

3.1.3 RAM RAM (Random Access Memory) Geçici Bellektir. RAMlar sabit disklere oranla çok daha hızlı çalışırlar ve dolayısı ile bilgisayar ekranında görünen herşey RAMlarda gelmektedir. Ramlardaki bilgiler geçicidir.

Şekil 6 Anakart üzerindeki SDRAMlar

Günümüzdeki bilgisayarlarda SDRAM ve RDRAM çeşitleri kullanılmaktadır. RDRAMlar daha yeni olup bilgisayrlarada giderek daha fazla kullanılmaya başlandılar. Normal bir PC de en az 128 MB RAM olması gerekir. Ancak 256 MB ve 512 MB RAM’lı PC’ler daha verimli çalışırlar.