Hareket etmemizi kaslar sağlar Hareket etmemizi kaslar sağlar. Bu kasları ise medulla spinalisteki alfa-motor nöronlar kontrol eder. Serebral korteks ya da beyin sapında olan inen yollar bu alfa-motor nöronların kaslar üzerindeki kontrolünü önemli ölçüde etkiler. Vücut hareketlerini kontrol eden nöral sistemler üst seviye, orta seviye ve alt seviye olmak üzere hiyerarşik bir şekilde düzenlenmişlerdir.

Üst seviye hareketin amacını belirler. Orta seviye niyet edilen eylemi yapmak için gereken postür ve hareketi belirler ve vücudun pozisyonu hakkındaki duyusal bilgiyi alarak gerekli motor programı belirler. Alt seviye hangi motor nöronların harekete geçirileceğini belirler.

Hareket devam ederken, kasların o anda ne yaptığına dair bilgi feed-back olarak motor merkezlere geri gelir ve bu bilgi ışığında gerekli düzeltmeler yapılır. Hemen hemen bütün hareketlerin bilinçli ve bilinçsiz bileşenleri vardır. İnen yollara aynı zamanda da MOTOR YOLLAR denir. Motor yollar postürü, refleksleri, kas tonüsünü ve bilinçli, istemli hareketleri kontrol ederler.

Alfa-motor nöronlar üzerinde hem eksitatorik hem de inhibitorik olmak üzere pek çok nöron sinaps yapar. İnen yollar alfa-motor nöronlar üzerindeki bu eksitatör ve inhibitör dengeyi değiştirirler. Bu işlemi 3 yolla yaparlar:  Direkt olarak alfa-motor nöron üzerinde sinaps yaparlar. Bu yolun avantajı hızlı ve spesifik olmasıdır. Direkt olarak gama-motor nöron üzerinde sinaps yaparak gerilme refleksini uyarırlar. İnternöronlar üzerinde sinaps yaparlar.

Bu üç mekanizmadan hangisinin ve ne ölçüde kullanılacağı gerçekleştirilen motor görevin özelliğine ve kullanılan inen yola bağlıdır. Beyinden medulla spinalise inen 5 önemli yol vardır, bunlar:  Kortikospinal Yol. Vestibülospinal Yol. Retikülospinal Yol. Tektospinal Yol. Rubrospinal Yol. Bu yolların son 4 tanesi beyinsapından başlar, kortikospinal yol ise serebral korteksten başlar.

M.Spinaliste Seyreden İleti Yolları Beyinin çeşitli bölgelerinden kaynağını alan ve M.Spinaliste sonlanan önemli efferent yollar: Traktus kortiko-spinalis ant. ve lat. Traktus rubro-spinalis Traktus vestibulo-spinalis Traktus retikülo-spinalis Traktus tecto-spinalis LATERAL DESCENDING SİSTEM VENTRO – MEDIAL DESCENDING SİSTEM

Efferent Yollar :

KORTİKOSPİNAL YOL: Kortikospinal yol kortekste presentral girustan (Primer motor korteks) başlar Duyusal girdilerin talamusdan kortekse ve motor bilgilerin ise medulla spinalse doğru indiği bir istasyon görevi yapmaktadır Bu yola piramidal yol da denir. Bu yolun nöronları vücuttaki en uzun nöronlardır, çünkü kafatasının en üstündeki serebral korteksten başlayıp medulla spinalis boyunca uzanırlar. İnsanlarda bu yoldaki aksonların % 80 i medulla oblangatada çaprazlaşırlar.

Çaprazlaşan lifler lateral kortikospinal yol adını alırken, çaprazlaşmayan % 20 lif anterior kortikospinal yol adını alır. Kortikospinal yol korteksten medullaya inerken bir yelpaze şeklinde yayılır buna korona radyata denir. Yelpazenin ince sapına ise internal kapsül denir. İnternal kapsül talamus ile bazal ganglionların arasından geçerek medulla oblangataya gelir ve burada pyramis denilen bölgede çaprazlaşır.

Traktus Kortikospinalis: İstemli hareket Ekstremiteler Gövde

LATERAL KORTİKOSPİNAL YOL Lateral kortikospinal yol istemli hareketleri yaptığımız en önemli yoldur Bu kortikospinal lifler medulla spinalise girmeden önce ÇAPRAZLAŞIR ve lateral funikulusa girerler ve medulla spinalis uzunluğu boyunca, medulla spinalisteki nöronları inerve ederler.

Lateral kortikospinal yol aksonları ön boynuzdaki alfa motor nöronlarla sinaps yaparlar. Alfa-motor nöronlarda yaptığı sinaps yol boyunca yaptığı ilk sinapstır. Ön boynuzdaki nöronlar korteksden gelen bu bilgiye göre aksonları aracılığı ile kasları direkt olarak inerve ederler.

Vücuttaki istemli kasları hareket ettiren bu en hızlı yol yalnızca 2 nöron kullanmaktadır. Birinci nöron serebral kortekstedir, ikinci nöron ise vücudun karşı tarafında (KONTRLATERAL) medulla spinalisin ön boynuzundadır.

Lateral kortikospinal yolun kesintiye uğraması sonucu innerve ettiği kaslarda bir güçsüzlük görülür. Lateral kortikospinal yolun lezyonlarında etkilenen kas gurubu lezyonun seviyesine bağlıdır.

Örneğin C1 deki bir lezyonda aynı taraftaki (İPSİLATERAL) medulla spinalise giden liflerin hepsi kesintiye uğrar. Bunun sonucunda vücudun lezyon tarafındaki (İPSİLATERAL) tüm kaslarında istemli kontrol bozulacaktır. Bu duruma HEMİPLEJİ denir. Hemiplejide kaslar paralize olmamıştır, yalnızca zayıftır.

ANTERİOR KORTİKOSPİNAL YOL Bu lifler çapraz yapmaz ve karşı tarafa geçmez. Bu lifler uygun seviyelerde medulla spinalis ön boynuz motor nöronlarına inerler ve gövdeye ait kasları innerve etme eğilimindedirler. İnce parmak hareketleri ve parmak ucunda dans lateral kortikospinal yol ile sağlanırken, Asılmak, itme, çekme ve hula-hooping anterior kortikospinal yol ile kontrol edilir. 

VESTİBÜLOSPİNAL YOL Beyinsapında 4 tane vestibüler nükleus vardır (süperior, lateral, medial, ve inferior). Vestibülospinal yol ÇAPRAZLAŞMAZ ve internöronlar üzerinde sonlanırlar. Ama yine de çok az bir kısmı direkt olarak alfa-motor nöronlar üzerinde sonlanırlar. Vestibülospinal yolun fonksiyonu esas olarak postürü sağlamak ve vücudu yerçekimine karşı desteklemektir, bu yüzden de fleksorlardan ziyade ekstansör kaslar üzerinde etkilidir.

VESTİBÜLOSPİNAL YOL Vestibüler nükleuslar aynı zamanda serebellum ile de çok yakın bir ilişki içerisindedir. Serebellumun medulla spinalis üzerine direkt bir bağlantısı olmadığı için, serebellum medulla spinalis üzerindeki kontrolünü vestibülospinal yol aracılığı ile indirekt olarak sağlar. Vestibülospinal yoldaki lezyonlar lezyon tarafına düşmeyle sonuçlanır

TEKTOSPİNAL YOL Bu yol kollikulus superiorların orta ve derin tabakalarındaki hücrelerden kaynaklanır, ortabeyin seviyesinde ÇAPRAZLAŞIR ve ortabeyin, pons ve medulla yoluyla kaudal olarak aşağı iner. Medulla spinalise ulaşınca tektospinal aksonlar ventral funikulus içinde seyreder ve medulla spinalisin servikal kısmında medial olarak yerleşmiş nöronlarda sonlanır.

TEKTOSPİNAL YOL Tektospinal yol görsel, işitsel ve somatosensoryel uyaranlara karşı başın refleks olarak döndürülmesinde önemlidir. Örneğin, sağ tarafınızda patlayan bir ışık flaşı başınızı sağa döndürmenize sebep olur Kollikulus superioru ilgilendiren bir sendrom PARİNAUD sendromudur. Bu genellikle epifiz bezinin tümörlerinde görülür, büyüyen tümör kollikulus superiorları sıkıştırır ve yukarıya bakma paralizisi ile sonuçlanır.

Traktus Tektospinalis: Colliculus sup Traktus Tektospinalis: Colliculus sup.’daki görme refleks merkezlerinden gelen impulslara göre vücut hareketlerinin koordinasyonu

RUBROSPİNAL YOL Bu yol ortabeyindeki Nükleus Ruber (Kırmızı nükleus) denilen bölgeden başlar. Nükleus Rubere input girişi beynin motor bölgelerinden ve serebellumun derin nükleuslarından gelir. Rubrospinal yol da vestibülospinal yol gibi serebellumun önemli bir çıkış noktasıdır. Medulla spinalisin daha ziyade kaudal (kuyruk) kısmında internöronlar üzerinde sonlanır.

RUBROSPİNAL YOL Bu bölge elektriksel olarak uyarıldığı zaman ekstansörlerden ziyade fleksör kaslar uyarılır. Rubrospinal yol Nükleus Ruberden çıktıktan hemen sonra ÇAPRAZLAŞIR ve lateral olarak seyreder. Fonksiyonları tam olarak bilinmemektedir. Tonus regülasyonu ile ilişkili olduğu sanılmaktadır

Traktus Rubrospinalis: Tonus regülasyonu

RETİKULOSPİNAL YOL Bu yol retiküler formasyondan başlar. Retiküler formasyondaki iki bölge medulla spinalise önemli aksonlar gönderir. Bunlardan biri meduller retiküler formasyondur, buradan özellikle de bu bölgedeki Nükleus gigantosellularisten çıkan lifler lateral retikülospinal yolu oluştururlar. Pontin retiküler formasyondan çıkan lifler ise medial retikülospinal yolu oluştururlar. Bu iki yol da ÇAPRAZLAŞMAZLAR.

RETİKULOSPİNAL YOL Liflerin çoğu alfa-motor nöronlar üzerinde sinaps yapmak yerine internnöronlar üzerinde sinaps yaparlar. Ancak lateral retikulaspinal yolun bir kısmı direkt olarak alfa-motor nöronlar üzerinde sinaps yaparlar. Bu yolun fonksiyonunu kesin olarak söylemek oldukça zordur. İstemli hareketten ziyade irkilme reaksiyonu gibi temel, içgüdüsel hareketleri kontrol ederler.

RETİKULOSPİNAL YOL İrkilme reaksiyonuna ek olarak kas tonusu, respirasyon, öksürme, aksırma gibi pek çok otomatik hareketi de kontrol eder. Aynı zamanda yürüme gibi kortikal kontrol altındaki davranışlara da katılır. Lateral yoldaki nöronlar fleksor kasları fasilite ederken, medial yolun nöronları ekstansor kasları fasilite (kasılmanın kolaylaştırılması) ederler

Traktus Retikülospinalis: Formasyo retikülaristeki ganglion hücrelerinden kaynağını alır Tonus regülasyonu

Teşekkür Ederim