Bölüm 7 Maliyet ve Arz David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics, 8th Edition, McGraw-Hill, 2005 PowerPoint presentation by Alex Tackie and Damian Ward

Üretim düzeyi nasıl seçilir? Gelirler Maliyetler Teknoloji & üretim faktörleri için ödenen miktar Talep eğrisi Ortalama Gelir Marjinal Gelir Toplam Maliyet (TC) eğrisi (kısa & uzun dönem) Ortalama Maliyet (kısa & uzun dönem) KONTROL: kısa dönemde üretim karlı mı? Uzun dönemde kapatmak mı lazım? See the introduction to Chapter 7 in the main text, and Figure 7-1. Animation effects offer a suggested sequence for discussion, summarising the material in this chapter. Marjinal Maliyet Uygun üretim düzeyini seç

Üretim fonksiyonu Üretilen ürün miktarı üretim faaliyeti sırasında kullanılan girdilere bağlıdır. Üretim faktörü (“girdi”) üretim için kullanılan herhangi bir mal veya hizmet olabilir. Üretim fonksiyonu eldeki girdi ve teknikle en çok ne kadar üretilebileceğini gösterir. See Section 7-1 in the main text.

Üretim Teknikleri Sermaye-yoğun üretim Emek-yoğun üretim Firma, emek ve sermaye için ödeyeceği bedelleri karşılaştırarak, minimum maliyeti (dolayısıyla maksimum kârı) veren tekniği seçer. Üretimde kullanacağı emek-sermaye bileşimini de, bu maliyetlere dayanarak bulur.

Emeğin Marjinal Ürünü Emeğin marjinal ürünü, diğer girdilerin miktarları sabitken emek miktarındaki bir birimlik artışın toplam ürün miktarında ortaya çıkardığı artıştır. Emeğin marjinal ürününün parasal değeri, kârın maksimize olduğu noktada emeğe ödenen ücrete eşittir. Aynı durum sermaye için de geçerlidir. See Section 7-7 in the main text.

Azalan Getiriler Kanunu ya da Azalan Marjinal Ürün Diğer üretim faktörleri sabit tutulurken bir üretim faktörünün üretimde artarak kullanılmasının üretime katkısı giderek azalır ve bir noktada sıfıra düşer. Örneğin: Makine sayısı sabit tutuluyorken belirli boyutta bir atölyede işçi sayısının giderek artırırılması sonucu üretim artar ancak azalarak artar ve bir noktadan sonra 1 işçi daha fazla çalıştırmak toplam üretimi arttırmaz. Bu durum azalan getiriler kanunuyla açıklanır. See Section 7-7 in the main text.

Kısa dönem, Uzun dönem Kısa dönem firmanın ancak girdiler üzerinde kısmi değişiklikler yapabildiği zaman dilimini gösterir. Örneğin firma kısa dönemde çalıştırdığı emek miktarını değiştirebilirken, makine, bina gibi fiziksel sermaye miktarını değiştiremez. Uzun dönem ise firmanın değişen koşullara göre üretimde kullandığı tüm faktörleri değiştirebildiği zaman dilimini gösterir. Uzun dönem toplam maliyet eğrisi firmanın tüm girdileri değiştirebildiği koşullardaki minimum üretim maliyetlerini gösterir. Her türlü girdi değiştirilebildiği için 0 üretim düzeyinde toplam maliyet de sıfırdır. See Section 7-3 in the main text.

Ortalama Maliyet Ortalama maliyet toplam maliyetin üretim miktarına bölünmesiyle bulunur. Uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin (LAC) U-biçiminde olduğu varsayılır: LAC Ortalama maliyet çıktı See Section 7-3 in the main text.

Ölçek Ekonomileri Çıktı düzeyi artıyorken uzun-dönem ortalama maliyet düşüyorsa, ölçek ekonomileri ya da ölçeğe göre artan getiriden bahsedilir: LAC Ortalama maliyet çıktı See Section 7-4 in the main text, and Figure 7-3(a).

Ölçeğe göre azalan getiri Çıktı düzeyi artıyorken ortalama maliyetin arttığı durumu ifade eder: LAC Ortalama maliyet çıktı See Section 7-4 in the main text, and Figure 7-3(c).

Ölçeğe göre sabit getiri Çıktı düzeyi artıyorken uzun dönem ortalama maliyetin sabit kaldığı durumu ifade eder: LAC Ortalama maliyet çıktı See Section 7-4 in the main text, and Figure 7-3(b).

Kısa Dönem Sabit Üretim Faktörü Sabit Maliyetler Değişken Maliyetler Miktarı değiştirilemeyen faktörler (bina, ekipman) Sabit Maliyetler Üretim miktarından bağımsız maliyetler Değişken Maliyetler Çıktı miktarına bağlı olarak değişen maliyetler STC = SFC + SVC STC : Kısa dönem toplam maliyet SFC ve SVC : Kısa dönem sabit ve değişken maliyetler See Section 7-7 in the main text.

Firmanın kısa dönemdeki üretim kararını belirleyen etkenler nelerdir? Firma, kısa dönemli marjinal maliyeti SMC’nin, marjinal gelir MR’ye eşit olduğu nokta olan Q1 düzeyinde üretim yapar. Ancak bu karar aşağıdaki şartlara bağlıdır: Fiyat SATC1 nin üzerinde oluşmuşsa firma Q1 düzeyinde üreterek kâra geçer. Fiyat SATC1 ve SAVC1 arasında ise firma Q1 düzeyinde üreterek kısa dönemde zarar eder ancak üretime de devam eder. Fiyat SAVC1 nin altındaysa firma üretim yapmaz. £ SMC SATC SATC1 SAVC See Section 7-8 in the main text, and Figure 7-8. SAVC1 SMC = MR MR Q1 çıktı

Firmanın uzun dönemdeki çıktı miktarını ne belirler? LAC1 £ çıktı (hafta başına üretim) MR LAC LMC Q1 LMC = MR Karar: Uzun dönemde firma üretim düzeyini, LMC=MR olduğu noktada seçer. Ancak, piyasada oluşan fiyat düzeyi önemlidir. Fiyat LAC1 ve üzerinde ise firma Q1 birim üretir. Fiyat LAC1 altında ise firma uzun dönemde zarar edeceğinden piyasadan çekilir. NB: LMC (uzun dönem marjinal maliyet eğrisi) LAC’ın (uzun dönem ortalama maliyet eğrisi) minimum olduğu noktasından geçer. See Section 7-6 in the main text, and Figure 7-5.

Uzun dönem ortalama maliyet eğrisi LAC çıktı Ortalama maliyet SATC1 Her çıktı düzeyi için minimum maliyet koşulunu sağlayacak bir yöntem vardır. LAC Uzun dönemde fabrika büyüklüğü değişkendir ve uzun-dönem ortalama maliyet eğrisi, SATC eğrilerini bir zarf gibi çevreler. SATC2 SATC3 SATC4 Dolayısıyla her optimal çıktı düzeyi için farklı SATC eğrileri vardır. See Section 7-9 in the main text, and Figure 7-9.

Firmanın üretim düzeyi kararı ÖZET See Table 7-10 in the main text.