RADYASYON GÜVENLİĞİ ve KORUNMA

RADYASYON ve RADYASYON KAYNAKLARI Radyoaktif atomlarda parçalanma sırasında ortaya alfa, beta, gama adı verilen ve çıplak gözle görülmeyen ışınlar çıkar. Bu ışınlara “radyasyon” denir. Girdiği ortama iyonları ayrıştıran radyasyonlara iyonlaştırıcı radyasyon denir. Doğal ve yapay radyasyon kaynakları vardır.

RADYASYONDAN KORUNMA STANDARTLARI Maksimum müsaade edilebilir doz sınırı 5000 mrem/yıl olarak yaklaşık 30 yıldır kullanılmaktadır. Bu değerin gerçekten çalışanların sağlığını uygun şekilde koruyacak bir sınırda olduğu günümüzde artık iyice kabul edilmiş ve benimsenmiştir. Maksimum müsaade edilebilir doz tüm radyasyon çalışanları için standardize edilmiş ve bu dozun tüm çalışma hayatı boyunca alınacağı da gözönüne alınmıştır.

Müsaade Edilen Maksimum Doz Radyasyona karşı korunmada ana fikir, tahammül edilebilen (tolere edilebilen) dozları bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının bunun üstünde doz almasını önlemektir. Radyasyon korunmasının hedefi ise; Doku hasarına sebep olan etkileri önlemek, Kalıtımsal ve kronik etkilerin meydana gelme olasılıklarını kabul edilebilir düzeyde sınırlamak

Çalışanların radyasyondan ve etkilerinden korunması için ; Radyasyondan korucu aygıtları kullanma Dozimetre taşıma Doz, zaman,mesafe ilkelerini bilmek ve uygulama Çalışılan ortamın, X-ışını odasının standartlara uygun olması,Zırhlanması ve bariyer bulundurması gerekmektedir..

RADYASYONDAN KORUYUCU AYGITLAR Bu amaçla; kurşun önlük, eldiven, gözlük, boyunluk, paravanlar, gonadal koruyucular ve kurşun camlar yaygın olarak kullanılmaktadır.

DENETİMLİ ALANLAR Radyasyon görevlilerinin giriş ve çıkışlarının özel denetime, çalışmalarının radyasyon korunması bakımından özel kurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan kişilerin radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır. Örneğin kumanda odası. Çekim odası…

GÖZETİMLİ ALANLAR Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1/20’sinin aşılma olasılığı olup, 3/10’unun aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakat çevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır. Örneğin sekreterlik, kayıt evrak, hasta kabul alanları..

RADYASYONDAN KORUNMA Yüksek yoğunluklu maddelerden yapılmış malzemeler özellikle X ve gama ışınlarına karşı etkili bir korunma sağlarlar. Uranyum metali, X ve gama ışınları için en etkili zırh malzemesidir. Ama maliyet açısından ona en yakın koruma değerde olan kurşun kullanıyoruz.

X-IŞINI ODASININ DÜZENLENMESİ Röntgen ünitelerini kurarken yer seçiminde mümkün olduğunca zemin kat ve dış mekanlara komşu kesimler tercih edilmelidir. Duvarlar betonsa en az 20 cm tuğlaysa en az 30 cm kalınlığında olması gerekir. Eğer duvarlar istenen kalınlıkta değil ise 2 mm kurşun plakalarla kaplanması gerekir. Teknisyen koruyucu bariyerinin de 2 mm’lik kurşun plakalarla kaplanması gerekir.

X-IŞINI ODASININ DÜZENLENMESİ Kurşunlamanın yanısıra, röntgen ünitelerinde iyi bir havalandırma sistemi olmalıdır. X-ışınlarının havayı iyonize etmesi sonucu toksik gazlar oluşur. Bu gazlar havadan ağır olduğundan zemine yakın birikir. Bu toksik gazlar nedeniyle, x-ışını odalarının, zemine yakın kesimde emici, tavana yakın kesimde ise üfleyici sistemlerle havalandırılması gerekir. Kapılar 2 cm kurşun ile kaplanmalıdır.

HASTA ,HASTA YAKINI ve HALKI KORUMA YÖNTEMLERİ Gereklilik, etkinlik, kişisel doz kuralları bilmek ve uygulamak Hasta ve hasta yakınlarına koruyucu aygıt sağlama Hamile veya hamilelik şüphesi olan hasta ve yakınlarını X-ışını odasından uzak tutma (eğer grafi alınması gerekliyse özel muamele ve koruma yapma) Gonadal korumaya önem verme Hastanın tutulması kaçınılmaz olan pozisyonların dışında X-ışını odasına hastadan başka kimseyi almamak. Hasta ve hasta yakınını gerekli durumlarda radyasyon ve zararlarıyla ilgili bilgilendirmek.

HAMİLELİK DURUMUNDA : Hamile olma olasılığı olan hastalarda, pelvis bölgesine tetkik uygulanacaksa mensturasyon başladıktan sonraki ilk 10 gün içinde yapılmalıdır.Diğer vücut bölgelerine pelvise kurşun koruyucu koyarak 10 günlük dönemin dışında da da tetkik yapılabilir.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.. OĞUZHAN BUDAK 112105020