İŞ SÖZLEŞMESİ TANIMI VE TÜRLERİ -İş Sözleşmesinin Tanımı: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesimde iş sözleşmesi, “bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir” şeklinde tanımlanmaktadır. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

-İş Sözleşmesinin Unsurları İş Sözleşmesinin tanımından da anlaşılabildiği üzere iş sözleşmesinde üç önemli unsur bulunduğu anlaşılmaktadır. Bunlar; iş, ücret ve bağımlılık unsurlarıdır. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

a) İş Unsuru : İş sözleşmesine bağlı olarak çalışan işçi bir iş yapacaktır. Bu işin yapan işçinin yapacağı işin bedenen veya fikren yapılmasının hiçbir önemi yoktur. Doktor, mühendis, temizlik görevlisi, marangoz tamamı İş’i yapmayı taahhüt eden işçilerdir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

b) Ücret Unsuru: Yapılan işin karşılığı mutlaka ücret ödenmelidir b) Ücret Unsuru: Yapılan işin karşılığı mutlaka ücret ödenmelidir. Eğer ücret ödenmiyorsa yani gönüllü bir çalışma sözkonusu ile iş sözleşmesinden bahsedilemez. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

c) Bağımlılık Unsuru : İş sözleşmesinin konusu bir insan faaliyeti, daha doğrusu insan emeğidir. Çalışan işçi iş sözleşmesinin konusu olan işi yaparken, her aşamada işverenin emir ve talimatlarına uymak zorundadır. İşverenin sağladığı araç-gereç ve malzemelerle çalışması gerekmektedir. Bu, bağımlılık unsurunun bir gereğidir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

İş Sözleşmesi Türleri Belirli Süreli / Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri: İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli olabilir. Eğer işçi – işveren arasındaki iş ilişkisi belirli bir süreye bağlanmamışsa, iş ilişkisinin sona ereceği süre belirtilmemişse, burada belirsiz süreli iş sözleşmesi söz konusudur. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması ya da belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi ise belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde baştan beri belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak değerlendirilir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

2 ) Tam Süreli / Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri: a) Tam Süreli İş Sözleşmesi : İşçinin normal haftalık çalışma süresinin (45 saat) tamamında çalışacağı belirtilen iş sözleşmesi tam süreli iş sözleşmesidir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

b) Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri : İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam iş sözleşmesiyle çalışan işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumundaki iş sözleşmesi ise kısmi süreli iş sözleşmesidir. Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

Çağrı Üzerine Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmesi: İşçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme görevini yerine getireceğinin kararlaştırıldığı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir. Yazılı yapılması gerekir. Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

Part-Time Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmesi: İşçinin işyerinde hangi gün, hangi saatler arasında çalışacağının belirtildiği kısmi süreli iş sözleşmesidir. Çalışma süresi tam çalışma süresinin üçte ikisini yani 30 saati geçemez. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

3) Deneme Süreli İş Sözleşmesi: Deneme kaydı konulmuş olan iş sözleşmesidir. Sözleşmeye konulan deneme süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilirler. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

4) Takım Sözleşmesi: Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir. Süresi ne olursa olsun sözleşmenin yazılı yapılması ve sözleşmede her işçinin kimliği ve alacağı ücretin ayrı ayrı belirtilmesi gerekir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

Takım sözleşmesinde isimleri yazılı işçilerden her birinin işe başlamasıyla, o işçi ile işveren arasında takım sözleşmesinde belirlenen şartlarla bir iş sözleşmesi yapılmış sayılır. Ancak, takım sözleşmesi hakkında Borçlar Kanununun 128 inci (Başkasının Fiilini Taahhüt m. 128- Üçüncü bir kişinin fiilini başkasına karşı üstlenen, bu fiilin gerçekleşmemesinden doğan zararı gidermekle yükümlüdür.) maddesi hükmü de uygulanır. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

İşe başlamasıyla iş sözleşmesi kurulan işçilere ücretlerini işveren veya işveren vekili her birine ayrı ayrı ödemek zorundadır. Takım kılavuzu için, takıma dahil işçilerin ücretlerinden işe aracılık veya benzeri bir nedenle kesinti yapılamaz. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO

5) Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri: İş Kanunu’nun 10 5) Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri: İş Kanunu’nun 10. maddesine göre “nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlere süreksiz iş, daha uzun süren işlere ise sürekli iş” denilmektedir. Süreksiz işlerde önemli olan işin fiilen ne kadar devam ettiği değil, nitelik itibariyle ne kadar devam etmesi gerektiğidir. Örneğin; bir sınıfın boya-badanası, ufak-tefek tamirat işleri süreksiz işlerdir. Av. Yunus ÇELİKBİZ, Ticaret ve İş Hukuku / 30-31 Mart 2013 Düzenleyen: FTSO