“Bölgeye Uygun Buğday Çeşitleri ve Üretim Politikaları” Dr. Talat ŞENTÜRK Genel Md. Yard. Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Tekirdağ- 18.11.2009

En büyük sermaye zeka, dikkat, iffet ve metodik çalışmasını bilmektir. T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI Sermayenin azlığına bakarak cesaretiniz kırılmasın, En büyük sermaye zeka, dikkat, iffet ve metodik çalışmasını bilmektir. Eğer bu inançla işe sarılırsanız mutlaka başarırsınız

Türkiye ve Tarımda GSYİH (Milyar $) 2002 2007 2008 Değişim (%) Türkiye 230,5 658,8 739,7 186 Tarım 23,7 50,7 56,7 114 Tarımda Kişi Başına Gelir ($) Yıllar Türkiye Tarım 2002 3.326 1.000 2006 7.500 2.101 2007 9.333 2.433 Kaynak: TÜİK

Bazı Temel Tarımsal Ürünlerin Yıllık Ortalama Üretimleri 1999–2002 Arası Ortalama Üretim 2003–2007 Arası Ortalama Üretim Değişim (%) Buğday (milyon ton) 19,3 19,7 2 Mısır (milyon ton) 2,2 3,5 59 Pirinç (bin ton) 211 337 60 Ayçiçeği (bin ton) 812 929 14 Mercimek (bin ton) 454 567 25 Kaynak:TUİK

TAHILLAR; Buğdaydan yapılan ekmek ve diğer ürünler, insanların ihtiyacını karşılayan temel gıda maddesi olması nedeni ile; Beslenme ve Ekonomik açıdan büyük önem arz eder. Tahılları oluşturan Buğday, Arpa, Çeltik, Mısır, Yulaf ve Çavdar ekiliş, üretim ve ekonomik değer yönünden tarla bitkileri içinde en önemli yere sahiptir.

BUĞDAY; Dünya’da ekim alanı ve üretim açısından ilk sırada yer almaktadır. Ekim alanı, verim ve üretim 1964 yılından itibaren artmaya başlamıştır. 2009 yılında 226 milyon ha alanda 672 milyon tona ulaşmıştır. Üretiminin yaklaşık % 67’sini AB (%20) olmak üzere Çin (%17), Hindistan (%12), Amerika (%9) ve Rusya (%9) gerçekleştirmektedir. Dünya buğday üretiminden %3 pay alan Türkiye 20,5 milyon ton ile 9. sırada yer almaktadır.

Dünya Buğday Üretimi ve Başlıca Üretici Ülkeler ( milyon ton) 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 AB-27 146,886 132,356 124,87 120,133 151,072 138,014 ÇİN 91,952 97,445 108,466 109,298 112,5 114,5 HİNDİSTAN 72,15 68,64 69,35 75,81 78,6 80,58 ABD 58,698 57,243 49,217 55,821 68,016 60,314 RUSYA 45,4 47,7 44,9 49,4 63,7 59,5 PAKİSTAN 19,5 21,612 21,277 23,3 21,5 24 KANADA 24,796 25,748 25,265 20,054 28,611 AVUSTRALYA 21,905 25,173 10,822 13,838 23,5 UKRAYNA 17,5 18,7 14 13,9 25,9 20,5 TÜRKİYE* 21 20 17,3 17,8 DİĞER 108,44 106,796 110,053 113,645 94,552 109,179 DÜNYA 625,727 619,913 595,72 610,699 682,751 671,887 KAYNAK: USDA FAS GRAIN, WORLD MARKETS AND TRADE (KASIM-2009) - *TÜİK

Ülkemiz tarım alanı : 24,5 milyon ha İşlenen alan : 21,5 milyon ha Bitkisel üretim alanı : 16,4 milyon ha Hububat alanı : 12,0 milyon ha, Buğday ekim alanı : 8,1 milyon ha Hububat alanının %67 si.

Tarım Alanı (bin ha) KAYNAK: TÜİK

ÇKS’ ye göre işletme sayısı 1.561.099 (2008) Buğday üretimi 20,5 Milyon ton Buğdayın; % 18’i (3,7 Milyon ton) Makarnalık, % 82’i (16,8 Milyon ton) Ekmeklik ve Bisküvilik.

Türkiye’de Buğdayın Ekim Alanı, Üretim, Verim ve Dış Ticareti ALANI ( HA) ÜRETİM (TON) VERİM (KG/HA) TÜKETİM İTHALAT MİKTARI DEĞERİ (BİN $) İHRACAT 2001 9.350.000 19.000.000 2.032 19.780.130 346.827 49.621 1.117.969 136.225 2002 9.300.000 19.500.000 2.097 19.857.496 1.116.575 150.472 55329 9781 2003 9.100.000 2.088 18.956.801 1.846.284 277.543 938 401 2004 21.000.000 2.258 19.402.319 1.065.389 221.868 864 359 2005 9.250.000 21.500.000 2.324 16.846.100 135.596 25.031 327.931 52.155 2006 8.490.000 20.010.000 2.360 18.942.900 239.874 52.624 685.673 100.853 2007 8.097.700 17.234.000 2.130 16.881.655 2.147.107 570.390 18.281 9.132 2008 8.090.000 17.782.000 2.440 16.450.000 3.708.003 1.483.190 8.005 5.569 2009* 8.208.000 20.520.000 2.500  16.663.850  2.455.309  680.172  45.715  15.190  KAYNAK: TÜİK, DTM, TÜGEM-*2009 Yılı Rakamları Tahmindir.Ocak-Eylül İthalat ve İhracat Rakamlarıdır.

Trakya'da Buğday ve Türkiye Üretimindeki Payı   Yıllar Ekim Alanı(da) Üretim (ton) Verim (kg/da) TR. Üretimindeki Payı (%) EDİRNE 2002 1.948.030 526.657 270 2,7 2006 1.859.743 604.656 325 3,0 2007 1.683.356 706.750 420 4,1 2008 1.593.529 672.274 422 3,8 TEKİRDAĞ 2.025.980 669.018 330 3,4 1.775.733 604.370 340 1.647.575 718.437 436 4,2 1.697.542 788.540 465 4,4 KIRKLARELİ 1.370.630 377.079 275 1,9 1.273.476 390.007 306 1.207.941 462.198 383 1.234.697 481.042 390 TÜRKİYE 9.300.000 19.500.000 210 100  8.490.000 20.010.000 236 8.097.700 17.234.000 213 8.090.000 17.782.000 244 KAYNAK: TÜİK

Buğday Üretiminde Verim ve Kaliteyi Artırmak Amacıyla BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN ; Sertifikalı tohum kullanım desteği, Sertifikalı tohum üretici desteği, Destekleme Primi, Mazot ve Gübre Desteği, Toprak Analizi Desteği ve Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı ile (Anıza Direkt Ekim Makinesi, Mibzer, Pülverizatör , Sulama Sistemleri, işleme, paketleme vb ….) Verim ve Kaliteye destek vermiş ve vermeye devam etmektedir.

Ürün Kalitesinde ve Ürün Veriminde iyileşme sağlanması sonucunda Bakanlığımız ve Üniversitelerimiz tarafından yapılan AR-GE Çalışmaları sonucunda Ürün Kalitesinde ve Ürün Veriminde iyileşme sağlanması sonucunda 1950 yılında 87 kg/da olan verim 2008 yılında ortalama 330 kg.’a çıkmıştır. Ekim alanı 9 milyon ha’ dan 8 milyon ha’a düşmesine rağmen, verimdeki artış nedeniyle üretim azalmamıştır.

Buğdaya Verilen Birim Destekler   Sertifikalı Tohum (TL/da) Toprak Analizi Prim (Kg/TL) Mazot Gübre 2005 5 - 2,4 1,6 2006 1 0,03 2007 0,035 2,88 2,13 2008 4,5 0,04 2009 2,25 0,045 2,93 3,83 2010* 2,5 0,05 3,25 4,25 Kaynak: TÜGEM *2010 Yılında ödenecek birim destek miktarlarıdır.

Desteklerin Maliyeti Karşılama Oranı (%) 2008 Yılı Ürünler Maliyet (TL/da) Verilen Destek Toplam Destek Desteklerin Maliyeti Karşılama Oranı (%) Prim Mazot Gübre Tohumluk Toprak Analizi Buğday 144,54 14,85 2,93 3,83 4,5 2,25 28,36 20 Çeltik 609,6 72 7,2 88,21 14 Pamuk 382,5 145,8 5,4 158,85 42 D.Mısır 268 28,8 37,81 Mercimek 154 14,4 28,81 19 KAYNAK: TÜGEM-TEAE-TÜİK

Desteklerin Maliyeti Karşılama Oranı (%) 2009 Yılı Ürünler Maliyet (TL/da) Verilen Destek Toplam Destek Desteklerin Maliyeti Karşılama Oranı (%) Prim Mazot Gübre Tohumluk Toprak Analizi Buğday 150,81 16,5 3,25 4,25 5 2,5 31,5 21 Çeltik 589,6 80 8 98 17 Pamuk 438,75 189 5,5 202,5 46 D.Mısır 272 32 42 15 Mercimek 152,32 16 6 KAYNAK: TÜGEM-TEAE-TÜİK

2009 Yılında Buğdaya Ödenen Destekleme Primi   Üretici Sayısı Desteğe Tabi Miktar (Kg) Destekleme Tutarı (TL) Desteklemenin Türkiye Toplamına Oranı (%) Edirne 67.508 533.125.543 23.990.697 5,1 Kırklareli 33.247 347.578.391 15.641.035 3,3 Tekirdağ 57.002 761.159.062 34.252.167 7,3 Trakya Toplam 157.757 1.641.862.996 73.883.899 15,8 TÜRKİYE TOPLAM 891.169 10.404.109.565 468.184.931 100 Kaynak: TÜGEM

Trakya- Sertifikalı Buğday Tohum Kullanım Desteklemesi- 2008 Yılı   Çiftçi Sayısı Alan (da) Destek (TL) Edirne 2.527 115.513 520.246 Kırklareli 2.400 136.901 616.056 Tekirdağ 3.569 226.882 1.023.316 TOPLAM 8.496 479.296 2.159.617 Kaynak: TÜGEM

Trakya-Sertifikalı Buğday Tohum Üretim Desteklemesi- 2008 Yılı  İller Firma Sayısı Miktar (Kg) Destek (TL) Edirne 4 743.512 93.683 Kırklareli 1.164.000 146.677 Tekirdağ 12 4.563.283 574.973 TOPLAM 20 6.470.795 815.333 Kaynak: TÜGEM

2009 YILI TMO ALIM POLİTİKALARI - 1 Haziran 2009 tarihinde taahhütname ile alıma başlandı, 5 Haziran 2009 tarihinde Alım fiyatları açıklandı Kademeli alım fiyatı uygulandı, Alım ve satış fiyatları birlikte açıklandı, 30 gün içerisinde peşin ödeme yapıldı, TMO’ya ürün satmak isteyen tüccar ve şirketlerin başvuruları 1 Eylül 2009 tarihine kadar kabul edildi. Değerlendirme devam ediyor. Emanet alım uygulamalarına devam edildi, İhracat yapan firmalara Gümrük beyannamesine dayalı, dünya fiyatlarından TMO stoklarından satış yapılmasına devam ediliyor.

2009 Yılı TMO Peşin ve Emanet Alım Miktarları (ton) ve Toplamına Oranı(%)   Emanet Türkiye'ye Oranı (%) Peşin Edirne 17.963 6 97.669 3 Tekirdağ 37.312 13 127.687 Kırklareli 15.101 5 90.975 2 TRAKYA TOPLAM 70.376 25 316.331 9 TÜRKİYE TOPLAM 281.322 100 3.706.184 Kaynak: TMO

Trakya İçin Önerilen Çeşit Listesi Kaynak: TÜGEM-Ülkesel Tohumluk Tedarik, Dağıtım Ve Üretim Programı (2009)

Trakya’da Üretilen Önemli Buğday Çeşitleri   Çeşit Verim Potansiyeli (kg/da) Tescil Tarihi PEHLİVAN Ekmeklik 450-700 1998 KATE A-1 500-750 1988 GELİBOLU 450-800 2005 TEKİRDAĞ 450-750 SELİMİYE 733 2009 ALDANE 651 FLAMURA -85 350-600 1999 PROSTOR 450-650 GOLİA  1999 DROPİA 400-650 2003 Kaynak: Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü

SONUÇ Artan dünya nüfusu göz önüne alındığında, beslenme probleminin gelecekte açlık sorununu da beraberinde getireceği, Hububat üretiminin gelecekte de önemini koruyacağı, tahmin edilmektedir. Bunun için Üretim maliyetlerinin düşürülmesi, Birim alandan alınan verimin artırılması, Kaliteli üretim Toprak işlemesiz tarım, Basınçlı sulama sistemleri, Pazarlama, İşleme, İşletme büyüklüğü Sektör-Üretici-Bakanlık

Gelişiniz güle güle, Gidişiniz güle güle, Her işiniz güle güle… TEŞEKKÜRLER Gelişiniz güle güle, Gidişiniz güle güle, Her işiniz güle güle… talat.senturk@tarim.gov.tr

EDİRNE Edirne ilinin geneli düzlük olup il sınırları içerisindeki en yüksek nokta 720 metrelik rakımla Korudağ'dır. % 25'i ormanlık olan ve topraklarının % 57'sinde tarım yapılan ilin en önemli akarsuyu, Karaağaç hariç olmak üzere Türk-Yunan sınırını çizen Meriç'tir. İlin iklimi güneyden kuzeye doğru çıkıldıkça sertleşir; Ege Denizi'ne kıyısı olan güney kesiminde daha çok ılıman Akdeniz iklimi yaşanırken, il merkezinin de bulunduğu kuzey kesiminde sert kışlarıyla kendini gösteren karasal iklim hakimdir.

TEKİRDAĞ Tekirdağ, ilin batısında yer alan en yüksek tepesini 945 m. rakımlı Ganos Dağı (Işıklar Dağı)'nın oluşturduğu Tekir Dağları hariç genelde düzlüktür. Kuzeyde ilin en önemli akarsuyu olan Ergene nehri bulunur. Ergene yarattığı alüvyonlu ovaların verimliliğiyle il nüfusunun büyük bir kısmını çevresindeki yerleşimlere toplamıştır. Tekirdağ'ın bitki örtüsü Marmara Denizi kıyısında makilik, dağlık alanlarda ormanlık, diğer yerlerde ise step özelliği gösterir. Tekirdağ'ın iklimi, Akdeniz ve kara ikliminin bir karışımıdır. Sahil yöresinde Marmara Denizi'nin etkisiyle nemli bir hava hakimdir.

KIRKLARELİ Kuzeye doğru çıkıldıkça giderek sarplaşan ve Türkiye Trakyası'nın en yüksek noktasını teşkil eden 1031 m. rakımlı Mahya Dağ‘ının de bulunduğu Yıldız Dağları'na varılan ilin genelinde kara iklimi hüküm sürer. İlin en önemli akarsuyu Ergene, Kırklareli'nin güneyinde tarıma elverişli, dolayısıyla birçok yerleşim biriminin bulunduğu bir plato yaratmıştır.