SU, ÇÖZELTİLER, ASİT VE BAZLAR I Dr. Sedat TÜRE

Su Su, bir inorganik maddedir.

Su, H2O molekül yapısındadır.

Su molekülünün oksijen tarafı elektronlardan zengindir ve lokal bir negatif () yüklü bölge oluşturur; hidrojen tarafı da elektronlardan fakirdir ve lokal bir pozitif (+) yüklü bölge oluşturur.

Su molekülleri, dipol karakterdedirler.

Su molekülleri, hem katı halde hem de sıvı halde iken, birbirlerine hidrojen köprüsü bağlarla bağlanma yeteneğindedirler.

Su moleküllerinin buzda %100’ü, oda sıcaklığındaki suda %70’i, 100oC’deki suda %50’si hidrojen bağlarıyla art arda birbirlerine bağlanmışlardır.

Su, polar bir çözücüdür (solvent).

Çözücü (solvent) denen dağıtıcı bir faz ile bir veya birçok dağıtılmış fazdan (çözünen, solüt) kurulan sıvı bir örnek durum çözelti (solüsyon) olarak tanımlanır.

Sulu çözeltide katyonlar su molekülünün negatif yük merkezini çekerler; anyonlar da su molekülünün pozitif yük merkezini çekerler.

Polar biyomoleküller su içerisinde rahatça çözünürler (hidrofilik)

Nonpolar biyomoleküller su içerisinde zayıf çözünürler.

Suda çözünmeyen ve suyla etkileşimden kaçınan maddeler hidrofobik olarak tanımlanırlar

Polar ve nonpolar bölgeleri aynı zamanda bulunduran yapılara amfipatik yapılar denir.

Amfipatik yapılar, suda misel, çift tabaka, vezikül oluştururlar.

Su ortamında bulunan bir çözünen partikül, kendi varlığı ile çevresini saran su moleküllerini etkiler. Bu etkiler, su molekülünün partiküle yakınlığına-uzaklığına göre farklıdır.

Partiküllerin yapısına göre çözeltiler: 1) Monodispers çözeltide parçacıkların boyutu aynıdır. Polidispers çözeltide parçacıkların boyutu farklıdır ve analitik tekniklerle ayrılabilirler. 2) Moleküler çözeltiler (gerçek çözeltiler) çözünenlerin mol kütlesi 10000’in altında iyon ve moleküllerden kurulmuş çözeltilerdir. Makromoleküler çözeltiler çözünenleri büyük moleküllü olanlardır. 3) Misel çözeltiler çözünenleri hacimli parçacıklardan veya moleküllerin yığışmasından (agregasyon) kurulur.

Makromoleküler çözeltiler ve misel çözeltilere kolloidal çözeltiler veya sol denir.

Ortam sıcaklığında suyla çalkalamakla bazı yapılar bir çözelti oluşturmazlar; çabuk çöken, dayanıksız, heterojen ve süspansiyon denen bir durumu yaparlar.

Peltemsi bir şekil alan ve katı maddelerin bir çok özelliklerine sahip olan kolloidal sisteme jel denir

Çözünen madde konsantrasyonuna göre çözeltiler: 1) Dilüe çözeltiler (seyreltik çözeltiler 2) Konsantre çözeltiler (derişik çözeltiler 3) Doymuş çözeltiler (satüre çözeltiler

Dilüe çözeltiler (seyreltik çözeltiler), çözünmüş madde miktarının az olduğu çözeltilerdir (konsantrasyonu düşük çözeltiler)

Konsantre çözeltiler (derişik çözeltiler), çözünmüş madde miktarının fazla olduğu çözeltilerdir (konsantrasyonu yüksek çözeltiler)

Doymuş çözeltiler (satüre çözeltiler), çözünmüş madde miktarının maksimum olduğu çözeltilerdir