Yasemin Çırak1, Sema Savcı2, Zehra Karahan3 Akut Derin Ven Trombozlu Hastalarda Erken Dönemde Fonksiyonel Kapasitenin Belirlenmesi Yasemin Çırak1, Sema Savcı2, Zehra Karahan3 1Fatih Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Ankara 2 Dokuz Eylül Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, İzmir 3GATA Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara

Bu çalışmada çıkar çatışması yoktur.

Giriş-1 Derin ven trombozu (DVT), ekstremite venlerinde gelişen trombüslerle onun dallarında yarattığı tıkanıklık ve kan akımındaki kesintileri ifade etmektedir . DVT zamanında teşhis edilip tedavi edilmediğinde ciddi morbidite ve mortalite ile sonuçlanmaktadır .

Giriş-2 Akut derin ven trombozlu (DVT) hastalarda bacakta ağrı, hassasiyet, şişlik gibi venöz bulgu ve belirtiler hastanın egzersiz kapasitesini, fiziksel aktivitelerini ve günlük yaşam aktivitelerini kısıtlar.

Giriş-3 Tedavide erken dönemde kanıta dayalı olmamasına rağmen genellikle mutlak yatak istirahati kullanılmaktadır. Akut DVT'li hastalarda fonksiyonel kapasitenin ne zaman değerlendirilmesi konusu net değildir.

Amaç Akut DVT'li hastalarda erken dönemde fonksiyonel kapasiteyi belirlemek, bu durumun pulmoner emboli gelişme riskine, ağrı, yorgunluk ve nefes darlığı bulgularına etkisini araştırmak.

Bireyler-1 Alt Ekstremite Doppler USG ile akut DVT tanısı konulan, uygun antikoagulan ve kompresyon tedavisi verilen 5’i (% 16,1) kadın, 26’sı (% 83,9) erkek 31 olgu çalışmaya dahil edilmiştir.

Bireyler-2

Gereç & Yöntem 6 dakika yürüme testi Ani başlayan respiratuar semptomlar Akciğer grafisi

Gereç & Yöntem: Çalışma planı 39 Akut DVT’li Hasta Dahil edilme kriterlerini karşılayamayan (n=6) Çalışmaya katılmayı kabul etmeyen (n=2) 31 Akut DVT’li Hasta 4 gün 6DYT Kalp hızı, Oksijen saturasyonu,Kan basıncı Nefes darlığı, yorgunluk ve gastrocnemius yorgunluğu (Modifiye Borg Skalası) Alt ekstremitede var olan ağrı (VAS) Ani gelişen respiratuar semptomlar Test öncesi, sonrası ve ertesi gün akciğer grafisi 10

Sistolik kan basıncı (mmHg) 119.65±17.42 -4.727 132.39±17.42 6DYT Zaman X±S Z P Kalp hızı (atım/dk) Başlangıç 81.29±9.93 -4.861 0.01* Bitiş 105.68±16.80 Sistolik kan basıncı (mmHg) 119.65±17.42 -4.727 132.39±17.42 Diyastolik kan basıncı (mmHg) 73.58±9.59 -4.179 79.29±9.91 SaO2 (%) 96.52±1.39 -1.165 0.244 96.74±1.48 Solunum frekansı (soluk/dk) 14.71±2.04 -4.947 22.39±2.09 Dispne (M.Borg) 0.13±0.50 -3.126 0.04* 1.06±1.46 Yorgunluk (0-10) 0.52±0.99 -3.545 1.94±2.05 Kas yorgunluğu (0-10) 0.94±1.24 -3.874 2.39±1.96 Ağrı (VAS) 2.65±1.05 -4.826 4.81±1.30 *p<0.05 Wilcoxan testi

6 Dakika Yürüme Testi X±S Mesafe (m) 459.13±112.03 % kalp hızı 60.00±10.00

Olguların hiçbirinde ani başlayan respiratuar semptom görülmedi. Akciğer grafisinde değişiklik 6DYT Öncesi 6DYT Sonrası Ertesi Gün p Var - > 0.05 Yok 31(%100)

Tartışma-1 Literatürle uyumlu olarak olguların büyük bir kısmının etkilenen tarafı sol taraf ve trombüsün yerleşimine göre sınıflandığında olgularda proksimal tutulum daha fazladır. Literatürde akut derin ven trombozlu olgularda fonksiyonel kapasiteyi araştıran bir çalışma yoktur.

Tartışma-2 Olgular literatürle uyumlu olarak 6DYT’i sonucunda ortalama yüzde kalp hızı değerleri submaksimal düzeye (%60) ulaşmıştır. DVT’li hastalarda fonksiyonel kapasiteyi sınırlayan venöz semptomlar 6DYT sonuçlarını etkilemiştir ve elde edilen sonuçlar DVT’li hastaların fonksiyonel kapasitelerinin azaldığını ve ağrı, kas yorgunluğu gibi fiziksel aktivitelerini kısıtlayan, yaşam kalitesini etkileyen semptom algılamalarının arttığını gösteren çalışmaları desteklemektedir.

Sonuç-1 Yeterli ve uygun antikoagulan ve kompresyon tedavisi verilen akut derin ven trombozlu hastalarda erken dönemde fonksiyonel kapasitenin belirlenmesi güvenlidir.

Sonuç-2 Düşük fonksiyonel kapasiteye sahip olgularda fonksiyonel kapasiteyi arttırmaya yönelik alınacak tedbirler post-trombotik sendrom gelişme riskini azaltacaktır.