AİLE ve ERGENLİK Kişilik Oluşumunda Ailenin Etkisi !

KİŞİLİK Bireyin özel ve ayırıcı davranışlarını içerir. Özel:Bireyin sıklıkla yaptığı kişiye özgü davranışları içerir. Ayırıcı:Bireyi başkalarından farklı kılan davranışlarını içerir.

KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN TEMEL FAKTÖRLER *Bedensel Faktörler: -Yaş ( Levinson’a göre 22-28 yetişkinliğe geçiş), -Cinsiyet -Kalıtım -Beyin merkezlerinin baskınlığı (sol yarımküre; planlama,konuşma,analiz ,mantıksallık–sağ yarımküre;yönetme,hayal kurma,sanatsal faliyetler)

KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN TEMEL FAKTÖRLER *Kültürel Faktörler: - İçinde yaşanılan kültür de kişiliği etkileyebilmektedir. Her kültürün kendine özgü değerleri, inançları, töreleri, ahlak anlayışı ve davranış biçimleri bulunmaktadır. Bunlara bağlı olarak, o kültürde yetişen bireylerden, belli kişilik özelliklerini ortaya koymaları beklenir.

KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN TEMEL FAKTÖRLER Sosyalleşme Süreci: Kişinin içinde yaşadığı toplumun bir üyesi olma sürecine sosyalleşme denir. Çocukluktan itibaren başlayan kişi üzerindeki sosyal etkiler, kişiliğin gelişmesini sağlar. Sosyal etki, gruba uyma davranışını oluşturur. Uyma davranışı da sosyal davranışın düzenli olmasını sağlar.

KİŞİLİĞİ OLUŞTURAN TEMEL FAKTÖRLER *Aile Faktörü: Bireyin yaşadığı ilk çevre olan aile, kişiliğin oluşmasında en önemli faktördür. Ailenin çocuk yetiştirme biçimleri, anne baba yokluğu, çocuğa sağlanan beslenme ve öğrenme yaşantıları, ailenin büyüklüğü, aile içerisinde eşler arasındaki ilişkiler, ailenin sosyal sınıfı gibi faktörlerin, kişiliğin oluşmasında oldukça belirleyici rolleri bulunmaktadır.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ EBEVEYNLİK TARZLARI: -Yetkili Ebeveynlik -Otoriter Ebeveynlik -İzin verici Ebeveynlik -İlgisiz-kayıtsız Ebeveynlik

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ EBEVEYNLİK TARZLARI: Yetkili Ebeveynlik: -Çocuğa yaklaşım, yakın ve sıcak aynı zamanda disiplinlidir. -Çocuğun yaşına uygun beklentiler sunulur. -Tutarlı davranırlar. -Çocuğun davranışlarının sorumluluğunu almasını sağlarlar. -Çocuklarını bağımsız, olgun ve sosyal davranışlar göstermeleri için sürekli cesaretlendirirler. Bu tür anne babaların çocuklarının özerk, kendine güvenen, öz denetimi olan, girişken, yaratıcı, araştırıcı olma özellikleri taşıdıkları belirlenmiştir

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ EBEVEYNLİK TARZLARI: Otoriter Ebeveynlik: - Çocukların ihtiyaçlarını dikkate almaksızın ve gerekçelerini açıklamaksızın katı davranışsal kurallar koyulur. -İtaate çok değer verilir. -Kurallara uydukları oranda sevgi, bakım ve övgü gösterirler. Kurallara uyulmadığındaysa fiziksel ceza söz konusudur -Çocuğun davranışlarının sorumluluğunu almasına imkan sağlanmaz. Böyle anne babaların çocukları çekingen, hoşnutsuz ve endişeli olmaktadır.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ EBEVEYNLİK TARZLARI: İzin verici Ebeveynlik: Bazı anne babalar çocuklarını çok az kontrol etme eğilimindedirler ve onlardan çok fazla olgun davranışlar beklemezler. Çocuklarına bazı kurallar koyarlar ama çocuklar bu kurallara uymak istemediklerinde, hemen sözlerinden dönerler ve çocuklarının isteklerini kabul ederler. Çocukları ile arkadaş gibi olduklarını belirtirler. İzin verici olan bu anne babaların çocukları bağımlı, olgunlaşmamış, kendilerine güvenleri ve özdenetimleri çok az olan çocuklardır.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ EBEVEYNLİK TARZLARI: İlgisiz-kayıtsız Ebeveynlik: - Bu tür anne babalar çocukları ile fiziksel ve ruhsal açıdan çok az etkileşime girerler. Onlara kurallar koymaz ve davranışlarını kontrol etmezler Çocuklarının ne zaman,nerede,ne yaptıklarını bilmezler. İlgisiz olan anne babalar çocukların saldırgan ve suç işlemeye eğilimli olmalarına yol açmaktadır.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR Ortak yaşam alanını paylaşan tüm bireyler zaman zaman çatışma yaşarlar.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR Çatışma sırasında amaçlarınız nelerdir? -Çocuğunuzu susturmak mı? -Kendinizi haklı çıkarmak mı? -Gücünüzü ispat etmek mi? -Çocuğunuzun zarar görmesini engellemek mi? Dikkat: Sizin belirlediğiniz amaca göre çocuğunuz sizi model alacaktır....

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR *Ergenlik dönemindeki çocuğunuzla konuşurken sadece sözlere takılmayın Dikkat: Bazen amaç sadece duyguların ifadesi olabilir....

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR *Ergenle iletişimde anahtar unsurlardan biri güvendir. Dikkat:-Yaşına uygun olmayan sorumluluklar vermeyin- Onun olumlu yönlerini takdir ederek, olumsuz yönlerine de yapıcı eleştiride bulunarak hissettirebilirsiniz.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR Tartışmalarda eski defterleri açmayın... Dikkat:-Sorunları gecikmeden çözmeye çalışın,ertelemeyin- Her olayı kendi içinde değerlendirmeye çalışın...

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR *Günlük hayatta yaşadığınız stresin farkında olun ve akılcı yöntemlerle stres düzeyinizi azaltın. Dikkat:-”Sen benim işyerinde ne sıkıntılar yaşadığımı biliyor musun?”sorusuna ergenin vereceği cevap yoktur...Bu durum ergeni ancak sindirir...

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR *Son yıllarda iletişimi koparan önemli hatalardan biri de “aşırı demokratik aile tutumudur.”. Dikkat: Genç kendini boşlukta hissedebilir ve riskli eylemleri denemeye daha yatkın olabilir.

KİŞİLİĞİN ÜZERİNDE AİLE ETKİSİ ERGENLE YAŞANAN ÇATIŞMALAR *Herkesin bir davranışı gerçekleştirirken ve bir düşünceyi savunurken kendine göre haklı sebepleri vardır.”. Dikkat:” Haklı-haksız çatışmasına girmeyin Suçlu-sorumlu aramayın”

AİLE ve ERGEN Prof.Dr. Üstün Dökmen “Anne babaların genelde, sayılabilecek miktarda hatası, ama sayılamayacak kadar da çok doğru davranışı vardır. Önemli olan gelişmektir.” Teşekkürler…