Kaynak Paylaşımı: Neler Yapıyoruz. Neler Yapabiliriz Kaynak Paylaşımı: Neler Yapıyoruz ? Neler Yapabiliriz ? Dünya Neleri Konuşuyor ? Filiz Ekingen Flores Mamondi Boğaziçi Üniversitesi ANKOS III. Ulusal Akademik Kaynak Paylaşım Çalıştayı, Hitit Üniversitesi Çorum 13-14 Eylül 2013

Neden Kaynak Paylaşımı? Yayın ve kullanıcı taleplerindeki artış ve yüksek abonelik ücretleri nedeniyle bazı yayınların aboneliklerinin sona erdirilmesi gibi sebepler kütüphanelerin diğer bilgi merkezleriyle daha fazla işbirliğine gitmelerine neden olmuştur. Günümüzde bilgiye çok daha hızlı bir şekilde erişmemizi sağlayan elektronik yayıncılığın önemi gün geçtikçe artmaktadır. Ancak elektronik yayıncılığın belge sağlama ve kaynak paylaşımı hizmetine sağladığı bu olumlu katkılarla birlikte ‘Telif Hakları’ gibi önemli bir sorunu da gündeme getirmiştir. Teknolojinin sağladığı bu kolaylıklar sayesinde elektronik ortmadaki bilgilere, bütün kural ve yaptırımlar ihlal edilerek daha kolay erişilbilmektedir. Bu konuda yayınevleri lisans anlaşmaları düzenleyerek çeşitli modeller geliştirmeye çalışmaktadır.

Yurt İçi Yayın Sağlama UBSS : Ulusal Belge Sağlama Sistemi Hizmeti Elektronik ortamda "Uzaktan Belge Sağlama" istekleri yapmaya imkân tanıyan ve Ulusal çapta hizmet sunan bir Belge Sağlama Sistemi'dir. TUBESS : Türkiye Belge Sağlama ve Ödünç Verme Sistemi Kullanıcıların akademik bilgi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla ülkemizdeki bilgi merkezlerinin kaynak paylaşımında işbirliği yapmalarını amaçlamaktadır. KİTS Kütüphanelerarası İşbirliği Takip Sistemi Kurumların kendi politikaları çerçevesinde birbirleriyle olana yayın alışverişlerinin online ortamda daha hızlı ve güvenli yapılmasını sağlayan bir uygulamadır.

Yurt Dışı Yayın Sağlama UBSS Ulusal Belge Sağlama Sistemi Uzaktan belge sağlamak isteyen kullanıcılara yöneliktir. Kullanıcıların UBSS üzerinden yaptığı belge istekleri yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan sağlanarak bireysel ve kurumsal kullanıcıların adreslerine postalanmaktadır. BRI Document Supply Services Kredi karti ile yada BRI Müşteri hizmelerine başvuru yapıp belli bir miktar depozit hesap açarak kaynaklarından yararlanabileceğiniz dünyanın en büyük kütüpnelerinden birine sahip olan ve döküman sağlayan bir servistir. OCLC World Share Service Ohio College Library Center adı altında kütüphaneciler tarafından kurulan döküman sağlama servisidir. IFLA loan/ photocopy request form Uluslararası kaynak paylaşımında kullanılan standart bir formdur. Parasal bir değeri yoktur ve ödeme belgesi olarak da kullanılamaz. Mesleki Listeler

IFLA Voucher Genellikle uluslararası kaynak paylaşımı ödemelerinde plastik bir kart olan IFLA Voucher kullanılır. Tam vouchers = EUR 8 Yarım vouchers = EUR 4 http://www.ifla.org/voucher-scheme

Kaynak Paylaşımında Sorunlar ve Çözüm Önerileri Toplu katalog sorunu ; hala çok güncel ve tam kapsamlı bir toplu kataloğumuz mevcut değildir. Toplu kataloğumuz için girişimler başlatılmıştır ancak amacına ulaşamadan yarım kalmıştır. Elektronik kaynakların online ortamda paylaşımı; e-kaynakların lisans anlaşmalarında ILL kullanım hakkı. Kitap dışı materyallerin paylaşımı sorunu; pek çok kütüphane politikaları gereği bu kaynaklarını paylaşmamakta. Yurt içindeki basılı materyallerin erişimindeki gecikme; gerekli donanımı olan kurumlar basılı makaleleri posta yerine tarayarak elektronik ortamda karşı kuruma daha hızlı bir şekilde sağlayabilirler. Tezlerin paylaşımı için hala net politikalar yok. Özellikle elektronik ortamda olan tezler için sorun daha da büyük.

Yüksek posta ve diğer ücretlerin okuyucuya yansıması; bu konuda kargo şirketleriyle görüşülüp standart bir fiyat belirlenebilir. İstenilen kaynağin sistemde uzun süre beklemesi ya da yollandı tarihinden çok sonra postaya verilmesi ve bundan doğan gecikme. Kitapların korunaklı ve güvenli ortamlarda taşınmaması. Kaynak paylaşımı sırasında kaybolan kitaplar. Tam biblioğrafik tanımlamanın yeterince yapılmaması.

Dünya ne konuşuyor? Resource Sharing in a Cloud Computing Age Resource Sharing in the Digital Age E-books: how to ILL them? Copyright Law of e- resources Effect of open access on document delivery services

SONUÇ Daha hızlı ve sorunsuz Daha çok ve ücretsiz Günümüzde artık kaynak sağlama ‘hizmet merkezli’ değil ‘okuyucu merkezli’ dir. Kullanıcılar artık; Daha hızlı ve sorunsuz Daha çok ve ücretsiz Daha kolay yolla ulaşılabilecekleri ve bilimsel kalitesi yüksek bilgiye ulaşmak istiyorlar. Biz kütüphanecilere düşen görev kullanıcı menuniyetini sağlayacak yol ve yöntemler üzerinde daha çok çalışmak gerekirse daha çok işbirliği yapmaktır. Önümüzdeki önemli engellerden biri olan e-kaynakların paylaşım konusnda lisans anlaşmaları ve hukuki kısıtlamaları aşarak çeşitli modeller gelliştirmeliyiz.

TEŞEKKÜRLER Filiz Ekingen Flores Mamondi Boğaziçi Üniversitesi ekingen@boun.edu.tr