AİLE HUKUKU İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Aile Danışmanlığı Sertifika Programı Prof. Dr. Yasemin Işıktaç

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Eşlerin evlenmeden önce sahip oldukları ve evlilik süresince edindikleri (taşınır, taşınmaz mal ve para gibi) malvarlıklarını yönetme, bunlardan yararlanma ve bunlar üzerinde her türlü işlem yapma usullerini belirleyen hukuk kurallarına mal rejimi denir. Mal rejimi kurumu ile, evlilik sırasındaki mal varlıklarına ilişkin olarak eşlerin birbirlerine ve üçüncü kişilere karşı konumları belirlenir.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Dayandıkları Hukuksal Temele Göre Mal Rejimi Türleri Yasal Mal Rejimi Seçimlik Mal Rejimleri

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Yasal Mal Rejimi Evlenmeden önce veya sonra, malvarlığının yönetimi ve paylaşımı konusunda kanunda yazılı seçimlik mal rejimlerinden birini sözleşme yaparak seçmemiş olan eşlerin kanunen tabi olduğu sisteme yasal mal rejimi denir.  TMK’daki düzenlemelere göre yasal mal rejimi: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”dir.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Yasal mal rejimi olan “Edinilmiş Mallara Katılma”da, TMK m.210’a ve m.219’a göre, eşlerin iki tür malvarlığı vardır: - Kişisel Mallar: Edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde yapılacak tasfiyenin dışında kalırlar. -Edinilmiş Mallar: Edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde tasfiye edilirler.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri - Kişisel Mallar * Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, * Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri, * Manevi tazminat alacakları * Kişisel mallar yerine geçen değerler.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri - Edinilmiş Mallar Edinilmiş mallar, her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Kanunda edinilmiş mallara örnekler verilmektedir.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Kanunda verilmiş edinilmiş mal örnekleri şunlardır: * Eşlerin çalışmasının (emeğinin) karşılığı olan edinimler, * Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacıyla kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, * Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, * Kişisel malların gelirleri, * Edinilmiş malların yerine geçen (ikame) değerler.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri 2. Seçimlik Mal Rejimleri Kanunda belirlenmiş olan türler arasından eşlerin mal rejimi sözleşmesi yaparak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilecekleri rejimlere, seçimlik mal rejimi denir. Üç tür seçimlik mal rejimi vardır: - Mal Ayrılığı, - Paylaşmalı Mal Ayrılığı, - Mal Ortaklığı

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Mal Ayrılığı Mal ayrılığı rejimi seçimlik bir mal rejimi olup, TMK m.242 ve m.243’te düzenlenmiştir. Mal ayrılığı rejimi temelde eşlerin ayrı malvarlığına sahip olması esasına dayanır. Aslında mal ayrılığı rejiminde de edinilmiş mallara katılma rejiminde olduğu gibi eşlerin mal varlıkları arasında dikey bir ayrım söz konusudur ve rejim karının ve kocanın malvarlıkları üzerinden tanımlanır.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Mal ayrılığı rejiminde, eşlerden her biri, kendi borçlarından bütün malvarlığı ile sorumludur. Her eş, boşanma halinde, diğer eşte bulunan mallarını geri alır.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Paylaşmalı Mal Ayrılığı Paylaşmalı mal ayrılığında eşlerden her biri, yasal sınırlar saklı kalmak kaydıyla, kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. Eşlerden her biri, kendi borçlarından bütün malvarlığı ile sorumludur.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Boşanma halinde her eş diğer eşte bulunan mallarını geri alır. Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi sona erdiğinde, üstün yararı olduğunu ispat eden eş, eşine payının ödeme günündeki karşılığını vermek suretiyle paylı mülkiyetteki malın kendisine verilmesini isteyebilir.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Mal Ortaklığı Mal ortaklığı rejiminin temelinde, evlilik birliğinde eşlerin eşitliği ilkesi yer almaktadır. Mal ortaklığı rejimi, ortaklı mallarını oluşturan malvarlığı unsurlarının kapsamına göre, genel mal ortaklığı, edinilmiş mal ortaklığı, diğer mal ortaklığı olmak üzere üç alt kategoriye sahiptir.

Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri Genel Mal Ortaklığı rejiminde ortaklık malları eşlerin kanun gereğince kişisel mal sayılanlar dışındaki malları ile gelirlerini kapsar. Eşlerin mal rejimi sözleşmesiyle sadece edinilmiş mallardan oluşan bir ortaklık kabul ettikleri hallerde edinilmiş mal ortaklığı söz konusu olur ve kişisel malların gelirleri de bu ortaklığa dahildir. Eşler mal rejimi sözleşmesiyle belirli malvarlığı değerlerini veya türlerini ortaklı dışında tutukları takdirde ise diğer mal ortaklığı rejimi söz konusu olur ve bu malların gelirleri ortaklığa dahil değildir.