Canlı nedir?Cansız nedir? CANLILAR CANSIZLAR Hayvanlar,bitkiler, küçük canlılar Hava,su,taş,toprak… NEDEN CANLIDIR? NEDEN CANSIZDIR? Büyürler,gelişirler, hareket ederler,ürerler, boşaltım yaparlar,tepki verirler Büyümezler,gelişmezler, Hareket etmezler,çoğalmazlar, beslenmezler,solunum yapmazlar Cansız varlıklar,dışarıdan bir etki olmadıkça hareket edemez

ÇEVREMİZDEKİ HAYVANLAR

Bitkiler niçin hayvanlar gibi yürüyemez ve koşamaz? Bitkiler, hayvanlar gibi yürüyemez ve koşamaz. Hayvanların vücutlarında hareket etmelerini sağlayan yapılar yer alır. Bitkilerde benzer yapılar yoktur. Bitkilerin hareketi yön değiştirme ve uyartılara tepki verme şeklindedir. Bitkiler,toprağa kökleriyle bağlı oldukları için hareketleri sınırlıdır.

Bitkiler ve hayvanlar aynı şekilde mi beslenirler? Bitki ve hayvanların beslenme şekilleri birbirinden farklıdır.Hayvanlar,besinlerini dış ortamlardan hazır olarak alırlar.Bitkiler kendi besinlerini kendileri üretir.

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ BÜYÜME VE GELİŞME Çevremizde gördüğümüz bütün canlılar;büyür ve gelişirler. Canlı varlıklar büyüyüp gelişebilmek için gerekli enerjiyi beslenme ve solunum sonucunda elde eder. Büyüme,canlıların boy,vücut hacmi ve kütlesinin artmasıdır. Hayvanlarda büyüme sınırlı olmakla birlikte bitkilerde sınırsızdır. Küçük bir bebek yıllar sonra kocaman bir insan olur. Topraktan çıkan bitkiler bir süre sonra kocaman olabilirler. Yeni doğan bir buzağı bir süre sonra kocaman bir inek olabilir.

BESLENME Her canlı gerekli enerji ihtiyacını karşılamak için beslenir. Canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için beslenir. Hayvanlar besinlerini dışarıdan hazır olarak alır. Kedi,aslan,kurt etle;koyun,at, inek otla beslenir. Bitkiler ise besinlerini kendileri yaparlar.

Hareket etme Her canlı hareket eder. Ama her canlı yer değiştiremez. Hayvanlar (kedi,köpek,kuş…)birçok nedenden dolayı yer ve yön değiştirerek hareket eder. Bitkiler genellikle kökleriyle toprağa bağlı oldukları için bir yerden başka bir yere yer değiştirerek hareket edemez. Çiçeklerini ve yapraklarını Güneş’e,köklerini de suya yönelterek hareket ederler.

SOLUNUM Hava olmadan canlılar yaşayamaz. Oksijen;insan da dahil olmak üzere, her canlı için yaşamsaldır. Dışarıdan oksijen alan canlılar, dışarıya karbondioksit verirler. Bitkiler olmasaydı, havadaki oksijen dengesi sağlanamazdı. Bitkiler; gündüzleri dışarıdan karbondioksit alır,dışarıya oksijen verir. Geceleri ise dışarıdan oksijen alır,dışarıya karbondioksit verir.

BOŞALTIM Besin maddelerinin vücutta kullanılması sonucu, artık maddeler ortaya çıkar.Artık maddelerin dışarı atılması olayına boşaltım denir. Artık maddeler hücrelerde birikirse,hücreler ölür.Bunun için artık maddelerin vücuttan atılması gerekir. İnsanlarda ve hayvanlarda boşaltım organları vardır.İnsanların boşaltım organları böbrekler ve ter bezleridir. Bitkilerin boşaltım organları yoktur.Bitkiler artık maddelerini dökülen yapraklar sayesinde dışarı atar.

UYARTI ALABİLME VE TEPKİ GÖSTERME Canlılar çevrelerindeki ışık,sıcaklık,elektrik vb. uyarılara çeşitli şekillerde tepki gösterirler.Canlıların bu özelliklerine irkilme denir. Ayçiçekleri Güneş’in yönünü takip ederek yön değiştirirler. Bazı bitkiler, akşam çiçek açarlar.Sabah Güneş doğunca, ışığa tepki göstererek çiçeklerini kaparlar. Bir kedi, fare gördüğünde pusuya yatar;köpek gördüğünde ise kaçarak tepki gösterir. İnsanlar güçlü ışık karşısında gözlerini kısar ya da kapatırken,eline iğne yaklaştırdığında irkilerek elini çeker. İnsanlar ve hayvanlar uyarıları çabuk alırken,bitkilerde uyarılar yavaş alınır.

ÜREME Canlıların kendilerine benzer yeni canlılar oluşturmalarına üreme denir. Tüm canlılar üreme yeteneğine sahiptir. Canlıların soylarını devam ettirebilmeleri üremelerine bağlıdır. İnsanlar doğurarak çoğalırlar. Kedi,köpek,at,tavşan gibi hayvanlar da yavrularını doğururlar. Kuşlar, kaplumbağa,kurbağa,arı ve balıklar yumurta ile çoğalırlar. Buğday,nohut,mercimek gibi bitkiler tohumla çoğalırlar. Küf mantarları ise çok küçük bir canlı hücrenin bölünmesi ile çoğalırlar.