T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www T. C. ANKARA VALİLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Eğitim Şube Müdürlüğü www.asm.gov.tr

SAĞLIKLI SU

AMAÇ:Sağlıklı su kavramı konusunda bilinçlendirmek ve sağlıklı su kullanımı alışkanlığını kazandırmak HEDEFLER: Suyun insan sağlığı için önemini söyleyebilme Günlük tüketilmesi gereken su miktarını söyleyebilme Suyun insan sağlığına etkilerini sayabilme Sağlıklı su kavramını açıklayabilme Sağlıklı suyun özelliklerini sayabilme Şüpheli suları dezenfekte edebilme

İNSAN İÇİN ÖNEMİ Su yaşamsal besinlerin en önemlisidir. Vücudumuza ihtiyacı kadar temiz ve kaliteli suyu sağlamadan sağlıklı olmak mümkün değildir Kalsiyum, magnezyum, sodyum gibi mineraller içerir.

GÜNLÜK TÜKETİLMESİ GEREKEN SU MİKTARI VE ÖNEMİ Tüm canlılar için hayati önemi olan su, sağlığımız ile doğrudan ilişkilidir. Yaşımız ne olursa olsun bol su tüketmek sağlığımızın en önde gelen koşullarından biridir.

BEBEKLERDE SU TÜKETİMİ Bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenirler ve su ihtiyaçlarını bu şekilde karşılarlar. Herhangi bir nedenle yeteri kadar anne sütü alamayan bebeklerde ek gıdaya geçiş erken başlandığından su ihtiyacına dikkat edilmelidir.

BEBEKLER İÇİN ÖNERİLEN SU MİKTARI Doğumdan sonra: vücut ağırlığına göre kg başına 150 ml ( Bir su bardağına yakın ) 1 yaştan sonra: Vücut ağırlığına göre kg başına 100 ml ( yarım su bardağı )

ÇOCUKLARDA SU TÜKETİMİ 1-6 Yaş arası 65/90 ml/kg ( 15 kg lık bir çocuğa 1 lt 5 su bardağı ) 7-10 yaş arası 55/65 ml/kg ( 30 kg lık bir çocuğa 1,8 lt – 9 su bardağı ) 11-18 yaş arası 40/50 ml/kg ( 45 kg lık bir adölesan için 2,2 lt – 11-12 su bardağı )

YETİŞKİNLERDE SU TÜKETİMİ Yetişkinler için: Günlük su miktarı 1,5-2 lt/gün (8-10 su bardağı) Ancak hava sıcaklığının çok yükseldiği ve vücudun su ihtiyacının arttığı durumlarda tüketilmesi gereken su miktarı da artar.

YAŞLILARDA SU TÜKETİMİ Su bütün yaş dönemlerinde gereklidir Yaşlılarda da günlük su ihtiyacı 1,5-2lt dir. Yaş ilerledikçe hücrelerinde yaşlanmasıyla ağızda kuruluk ve susuzluk hissi daha az hissedilir. Aynı şekilde ihtiyaç olan miktardan daha az açlık ve susuzluk hissedilir. Bu nedenle hissedilenden daha fazla su içilmelidir.

SPORCULARDA SU KULLANIMI Sporcunun su tüketimi yaptığı aktivitenin yoğunluğu, süresi, ortamın sıcaklığı ile ilişkilidir. Egzersiz öncesi ; Egzersizden 2-3 saat önce 400-600 ml su tüketilmesi önerilmektedir. Egzersiz sırasında; Sıvı dengesi sağlanmalıdır. Egzersiz öncesinde ve sonrasında 15-20 dakika aralarla 150-350 ml ( 1-2 su bardağı ) su tüketilmelidir. Egzersiz sonrasında ; Çoğu zaman egzersiz sırasında sıvı kaybını dengeleyecek yeterli sıvı tüketilmemektedir.

VÜCUDUMUZA SU NELER YAPAR? Her vücut hücresi – dokusu – organı ve vücudun her türlü fonksiyonu için su gereklidir. Su vücut hücrelerinde oksijen ve besin öğelerinin taşınmasını sağlar. Ağız gözler ve burun gibi organların nemlenmesine yardımcı olur. Eklemlere destek sağlar. Vücut organlarının, dokularının korunmasında etkilidir Vücut sıvılarının büyük bir kısmı sudur.(kan,mide sıvısı, tükrük,idrar,amnion sıvısı)

VÜCUDUMUZA SUSUZLUK NELER YAPAR? Vücuttan sadece ½ -1 kg lık su kaybı susama hissini oluşturur.Biraz daha fazla kayıp vücutta dayanıklılık ve güçte azalmalara neden olur. Orta derecede dehidratasyon fiziksel performansı bozar. Vücutta sıvı miktarının % 20 oranında azalması ile yaşamsal risk artar.

SUYUN ÖZELLİKLERİ 1- Fiziksel Özellikleri : Isısı, rengi, bulanıklığı, kokusu, tadı, reaksiyonu ( pH ) bunları duyu organlarımızla anlayabiliriz. 2- Kimyasal Özellikleri : Kimyasal deneylere bağlı olarak belirlenir. Bunlar nitrat ve nitritle, florür, klorür dür. 3- Bakteriyolojik Özellikler :Suyun bakteri yönünden incelenmesidir. Bakteriyolojik sonuç suyun temizliği veya kirliliğini kesin olarak belirler. Mikroorganizma varsa su kirlidir.

Suyun Kaynatılarak Dezenfeksiyonu: Kirliliğinden şüphe edilen suların 10 dakika kaynatılması, dezenfeksiyon ( zararlı mikropların ölmesi ) için yeterlidir. Bu süre suyun kirlilik derecesine bağlı olarak değişebilir. Sular kaynatılan kapta bekletilirse daha sağlıklı olur.

Suyun Dezenfeksiyonu: %1”lik klor eriyiği hazırlanması: 1lt suya, 40 gr kireç kaymağı(kalsiyum hipoklorit) konulur. Kireç kaymağı iyice eritildikten sonra çökmesi için yarım saat bekletilir. Üstte kalan kısım alınır. Ana eriyik damlalıklı şişelere doldurularak topluma dağıtılır.İçilecek suya litre başına 3 damla eriyik damlatılıp, yarım saat bekletildikten sonra güvenle tüketilebilir.

SAĞLIKLI SUYUN ÖZELLİKLERİ-1 İçerisinde hastalık yapıcı mikroorganizmaların ve vücutta zehirli etki yapacak kimyasal maddelerin bulunmadığı sudur. İçme suyu, renksiz, tatsız, tortusuz olmalıdır. Lezzeti içerisindeki karbondioksit miktarı ve ısısına göre değişim gösterir.

SAĞLIKLI SUYUN ÖZELLİKLERİ-2 İçerisindeki karbondioksit miktarı 300 mg dan az olmamalıdır. Kaynatılmış suyun içerisinden karbondioksit uçtuğundan lezzeti azalır. Bu gibi sular kaptan kaba boşaltılarak içerisine havadan karbondioksit ve oksijen girmesi sağlanırsa lezzeti geri döner.

Sağlıklı Su Nasıl Anlaşılır? Organik, inorganik, kimyasal ve mikrobiyolojik cisimlerin suda bulunması, suyun kirlenmesine neden olur. Suyun kirliliği fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik analizlerle belirlenir.

Sağlıklı Su Nasıl Anlaşılır? Suyun fiziksel analizi ile ; Sıcaklığı, Saydam yada bulanık olup olmadığı, Rengi, Tadı, Kokusu, Lezzeti, Elektriksel direnci araştırılır. Bu özelliklerin bir bölümü basit araçlarla ölçme, diğeri ise duyu organları ile kontrolüne bağlıdır.

Sağlıklı günler dileğiyle… SAĞLIKLI GÜNLER