hazırlayan: ömer faruk özer

konu : haber ve dilek kipleri

eylem kipleri Haber kipleri:İş,oluş ve hareketleri bir zamana bağlayarak bildiren kipler haber kipleridir.

Di’li geçmiş zaman: Bu kip,eylem tabanlarına –miş eki getirilerek yapılır.İşin,oluşun,sözden önce gerçekleştiğini ve kesin olduğunu bildirir. Örnek: Kitabını aldım. (al-dı-m) Tatile gittik. (git-ti-k) Atilla 1970 yılında doğdu. (doğ-du)

Miş’li geçmiş zaman: Bu kip,eylem tabanlarına –miş eki getirilerek yapılır.Eylemin geçmişte yapıldığını belirtir. Örnek: Koltukta uyumuşşun. (uyu-muş-sun) Çantanı düşürmüşsün. (düşür-müş-sün) Aydın,balık tutmuş. (tut-muş)

Şimdiki zaman: Eylem tabanlarına –(i)yor eki getirilerek yapılır.işle anlatış birliktedir.Bu kipin olumsuzunda olumsuzluk eki -me, ünlü uyumlarına göre -mı -mi -mu –mü biçimine girer.Örnek: Dersine çalışıyor. (çalışı-yor) Beni görmüyor. (görmü-yor) Çocuklar oynuyor. (oynu-yor)

Gelecek zaman: Eylem tabanına –ecek (-acak) eki getirilerek yapılır.Eylemin,sözden sonra yapılacağını anlatır. Örnek: Bir ay sonra Antalya’ya gideceğiz. Bu yıl çok çalışacak. Annem gelecek.

Geniş zaman: Eylem tabanlarına –(i)r eki getirilerek oluşturulur.Eylemin her zaman yapılabileceğini anlatır. Örnek: Her gece kitap okur Baharda çiçekler açar Her hafta sinemaya gider

dilek kipleri: İstek bildiren kiplerdir. Bir zaman kavramı taşımazlar.

İstek kipi: Eylem tabanına –e –a getirilerek yapılır. İşin,hareketin olması isteğini belirtir. Örnek: Gel-e-(y)im Gel-e-lim Gel-e-sin Gel-e-siniz Gel-e Gel-se-ler

Dilek şart kipi: Eylem tabanına - sa (se) eki getirilerek yapılır. Hem dilek hem de şart bildirir. Gel-se-m Gel-se-k Gel-se-n Gel-se-niz Gel-se- Gel-se-ler

Gereklilik kipi: Eylem tabanına –se –sa eki getirilerek yapılır.Eylemin mutlaka olması,yapılması gerektiğini anlatır. Gel-meli-(y)im. Gel-se-k. Gel-se-n. Gel-se-niz. Gel-se. Gel-se-ler.

Emir(buyrum)kipi: Kip eki yoktur. Emir anlamıyla eylemleri bildirir.

Emir kipinin 1.tekil ve 1. çoğul kişileri yoktur. Kişi tekil çoğul 1.kişi: - - 2.kişi: gel gelin geliniz 3.kişi: gelsin gelsinler

kip kraliyeti

Ben bebekmişim. Herkes beni severmiş. ben büyüyünce prens olacakmışım Ben bebekmişim.Herkes beni severmiş.ben büyüyünce prens olacakmışım.Hadi sütümü emme zamanı.

Ben kralım. Hep savaşları ben kazanırım. Her zaman benim sözüm geçer Ben kralım.Hep savaşları ben kazanırım.Her zaman benim sözüm geçer.Nee savaşmı çıktı.ben giderim savaşa.Hadi güle güle.

Ben Kraliçeymişim. Kralın karısıymışım Ben Kraliçeymişim.Kralın karısıymışım.Ve 3 tane evladım varmış,hadi güle güle bebeği emzirmeye gidecekmişim.

Merhaba ben prens. Ben savaşıyorum. Baba dikkat et düşman geliyor Merhaba ben prens.Ben savaşıyorum.Baba dikkat et düşman geliyor.hadi güle güle yurdumu savunuyorum.

Ben prenses. hep prensimin yanına geleyim diyorum ama izin vermiyorlar Ben prenses.hep prensimin yanına geleyim diyorum ama izin vermiyorlar.Sonra Annemle gelelim diyorum ama nafile.Hadi by

Ben vezir.Hep krala savaşa bende gelmeliyim diyorum ama izin vermiyorr.Prensesle gelmeliyiz diyorum ama yine izin vermiyorlar.Hoşçakalın.

Biz askerleriz.Bize her seferinde karınızı göreceksin diyorlar ama savaşta ölüyoruz.Ama şehit oluyoruz.AA yinemi şavaş kendinize iyi bakın.

Ben hizmetçi. Bana hep emir verirler Ben hizmetçi.Bana hep emir verirler.gel,gelsin,gelin gibi ama iyi maaş veriyorlar hadi güle güle.

Ben şaklabanım.Ben hep krala bende gelsem savaşa düşmanları güldürsem sizde saldırsanız diyorum ama sen benim en iyi şaklabanımsın diyor.

Ve kraliyet mutlu mesut yüzyıllarca yaşadı.

hazırlayan: ömer faruk özer 6-b 438