ÖZGÜR GÜVERCİN 8.Sınıf İNKILAP TARİHİ I.TBMM DÖNEMİ 1920-1923

Milli Egemenlik = Milletin Egemen olması YANİ devleti yönetmesi = TBMM Milli Bağımsızlık = Etki altında kalmadan karar alabilmesi = Bağımlı olmaması

Milli Egemenliğe Aykırı olanlar: Padişah, Halife, Saltanat, Monarşi, Mutlakıyet, Teokrasi.

Milli Bağımsızlığa Aykırı olanlar: Manda ve Himaye, Duyun-u Umumiye, Güdüm, Kapitülasyon, Ayrıcalık, Sömürgecilik.

Burada güçler birliği uygulanmıştır. YASAMA (YASA YAPMA) MECLİS (TBMM) BAKANLAR KURULU (HÜKÜMET) YÜRÜTME (YASA UYGULAMA) MAHKEMELER YARGI Burada güçler birliği uygulanmıştır. Demokratik değildir. Fakat olağanüstü durumlar bunu gerektirmiştir. Hızlı karar alabilmek için uygulanmıştır.

YASAMA (YASA YAPMA) (HÜKÜMET) YÜRÜTME YARGI MECLİS (TBMM) BAKANLAR KURULU (HÜKÜMET) YÜRÜTME (YASA UYGULAMA) MAHKEMELER YARGI Burada güçler ayrılığı uygulanmıştır. Demokratik olan ve günümüzde uygulanan budur.

I.TBMM’de ALINAN KARARLAR: TBMM’nin AÇILMASI I.TBMM: 23 Nisan 1920 - 11 Ağustos 1923 I.TBMM’de ALINAN KARARLAR: Hükümet kurmak gereklidir. Geçici kaydıyla bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir. (Süreklilik ilkesi benimsendi) TBMM’nin üstünde bir güç yoktur. (Milli egemenlik ilkesi) TBMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplamıştır.(Güçler birliği ilkesi)

Meclis, yürütme yetkisini hükümet aracılığı ile kullanır, meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır. (Meclis Hükümeti Sistemi) Padişah ve halife, baskı ve zordan kurtulduğu zaman meclisin düzenleyeceği yasaya uygun olarak durumunu alır.

TBMM’de BAZI MİLLETVEKİLLERİ: Anadolu’da açılacak olan meclisin, Mebuslar Meclisi adını almasını istiyorlardı. BU DURUM: Osmanlı düzenini sürdürmek istediklerini kanıtlar. Bu vekiller, TBMM ile birlikte yeni bir devlet kurulduğunu kabul etmiyorlardı. İhtilalci bir tutumda değillerdir.

TBMM ile: Yeni bir devlet düzenine geçildiğinin kanıtları şunlardır: Hükümet kurulması Anayasa yapılması Yasama yetkisinin kullanılması Düzenli ordunun kurulması İstanbul ile resmi işlemlerin kesilmesi Yukarıdakiler devlete ait olan kurum ve kuruluşlardır.

NOT-1: Meclis Hükümeti Sistemi: Meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır. Kabine Sistemi: Günümüzde uygulanan sistemdir. Seçimi kazanan parti, kabinesini (bakanlar kurulunu) oluşturup yönetime geçer. NOT-2: Meclis Hükümeti Sistemi, geçici bir dönemde uygulanır. Geçiş (ara) dönemi uygulamasıdır.

I.TBMM’nin ÖNEMİ ve YAPTIĞI İŞLER Yeni Türk Devletinin kurulmasını sağlamıştır. Öncelikli amacı vatanı işgalden kurtarmaktır. Tek devrimi Saltanatı kaldırmak olmuştur. Olağanüstü yetkilere sahiptir.(Kurucu Meclis) Bu meclis açılınca Temsil Kurulu’nun görevi sona ermiştir.

Ulusal Kurtuluş savaşını yönetmiş ve kazanmıştır. Yeni Türk Devleti’nin ilk anayasası olan Teşkilat-ı Esasi’yi hazırlamıştır. Ulusal Kurtuluş savaşını yönetmiş ve kazanmıştır. Lozan Antlaşması bu dönemde imzalanmış, bundan sonra seçimlere giderek kendini yenilemiştir.

I.TBMM’nin Çalışmaları: *Hıyanet-i Vataniye Kanunu, *İstiklal Mahkemeleri, *Teşkilat-ı Esasiye, *İstiklal Marşı, *Saltanatın kaldırılması, *İzmir İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi, *Lozan Barış Antlaşması.

TBMM’nin AÇILMASINA TEPKİLER Şeyhülislamdan, M.Kemal’in isyancı olduğu ve öldürülmesi gerektiği şeklinde fetva alınmıştır. Yurdun her yerinde TBMM’ye karşı ayaklanmalar çıkarılmıştır. İtilaf Devletleri ile bir an evvel barış yapılması gündeme gelmiştir.

TBMM’nin AÇILMASINA KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR İstanbul hükümeti ve işgalcilerin kışkırtmaları sonucu çıkmıştır. Savaşlardan bıkan Anadolu halkının tepkisidir. Kuvay-i Milliye’nin bazı yörelerdeki disiplinsiz davranışları da bu ayaklanmalara neden olmuştur.

Çanakkale ve çevresinde çıkarılmıştır DOĞRUDAN İSTANBUL HÜKÜMETİ’NCE ÇIKARILAN AYAKLANMALAR ANZAVUR AYAKLANMASI Çanakkale ve çevresinde çıkarılmıştır Kuvay-i İnzibatiye (Halifelik Ordusu):

İSTANBUL HÜKÜMETİ + İTİLAF DEVLETLERİ TARAFINDAN ÇIKARILANLAR Konya Delibaş Mehmet ayaklanması, Yozgat ayaklanması, Afyon Çopur Musa ayaklanması Bolu, Adapazarı, Düzce, Hendek ayaklanmaları, Urfa Milli Aşireti ayaklanması

Ermeni Ayaklanması Bağımsız devlet kurma amaçları vardır. AZINLIKLARIN ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR Pontus-Rum Ayaklanması Ermeni Ayaklanması Bağımsız devlet kurma amaçları vardır.

Demirci Mehmet Efe Ayaklanması KUVAY-İ MİLLİYE YANLISI OLUP SONRADAN AYAKLANANLAR Çerkez Ethem Ayaklanması Demirci Mehmet Efe Ayaklanması Nedeni: Düzenli ordunun emrine girmek istemiyorlardı.

TBMM’nin AYAKLANMALARA KARŞI ALDIĞI ÖNLEMLER: Şeyhülislamın fetvasına karşı Ankara müftüsü karşı fetva hazırlamıştır. 29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye kanunun çıkartılmıştır. İstanbul Hükümeti ile resmi haberleşme kesilmiştir. İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur.

İSTİKLAL MAHKEMELERİ; TBMM içinden seçilen üyelerden oluşmaktadır, TBMM’nin, yargı yetkisini kullandığının kanıtıdır.

İSTİKLAL MAHKEMELERİ’NİN ÇALIŞMALARIYLA; Ayaklanmalar bastırılmıştır, Asker kaçakları yakalanmıştır, Düzenli ordunun kurulması ve güçlenmesi sağlanmıştır, TBMM’nin otoritesi arttırılmıştır.