“Muhakkak ki zorlukta kolaylık vardır.” KRİZ EKONOMİSİ VE ŞİRKET YÖNETİMİ Dünle birlikte gitti cancağızım ne varsa düne ait, Şimdi yeni şeyler söylemek lazım. “Muhakkak ki zorlukta kolaylık vardır.” DOÇ.DR. İBRAHİM ÖZTÜRK MARMARA ÜNİVERSİTESİ İNG. İKTİSAT BÖLÜMÜ 1

ŞİRKETLER İÇİN STRATEJİLER KRİZLER BİTMEZ, BU GİDER,YENİSİ GELİR. 2.KRİZE KRİZDEN ÖNCE HAZIRLANILIR. (Kışa yazın hazırlanıldığı gibi…) 3. KRİZE KARŞI TEDBİR ALIRKEN GELECEĞİ DE KURTARIN.

4. BİZ NERDE YANLIŞ YAPTIK? Plansız çalışma hastalığı Kopyacılık / Taklitçilik Yetersiz yönetim Analiz eksikliği Yanlış büyüme modelleri Büyüme idaresindeki yanlışlıklar

5. YARATICI YIKIM * “Yaratıcı yıkıma” ihtiyacımız var? (İşletme körlüğüne, atalete, statükoya karşı kontrollü değişim) * Bilinen kurallar çöpe gitti Zor oyunu bozar (Bıçak kemiğe dayandıysa davran! Hissetmiyorsan kangren olan organı kes!) * Eski köye yeni adet gerek! Meraksızlık Öldürür!

Muhacirliğin Amentüsü: 6. “ZAFER MUHACİRLERİNDİR?” Kazanmak zorunda olanlar kaybetmezler! Kaybedecek bir şeyi olmayan kazanır. (İlk Müslümanlar, Türkler, Yahudiler) Muhacirliğin Amentüsü: Kurucu irade Yenilikçilik Değişimcilik Risk Almak Kader Birliği yapmak Fetih / Keşif.

7. İŞTE YOL HARİTASI * Suçlu arama, 100 birimlik “günah endeksinin” kaçı senin, düşün. * Sihirli değnek yok, sabırla çalış. * Mevcut gerçeği gizleme, kabullen. * Erteleme, hızla eyleme geç. * Hayatın Tek Gerçeği Değişim * Yeni ne sunabilirim?

8. ŞİRKET, İÇERİDEN DEĞİL, DIŞARIDAN YÖNETİLİR. KALELER İÇERİDEN SAVUNULUR, ANCAK DIŞARIDAN FETHEDİLİR. DESTANSI SAVUNMALARI DEĞİL FETİHLERİ KONUŞUYORUZ. ŞİRKETİN DIŞINA BAK, KÜRESEL DÜŞÜN, YEREL HAREKET ET DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE’DEKİ BÜYÜK RESMİ GÖR, DEĞİŞEN GERÇEKLERİ ALGILA NEDİR ONLAR?

9/a. BAŞLICA TEPKİ ALANLARI Değişen pazar şartları (Bütçe analizi) Yeni rakipler (Çin-Hint…. ) Yeni teknolojiler (Tercihler, maliyetler…) Değişen müşteri beklentileri (Demografik yapı,algı, moda vs.) Yeni fırsatlar (Değişen yasa/mevzuat, AB reformları,yasaklar, teşvikler) Şimdi de Kriz….

9/ b SEKTÖRÜNÜZÜN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN ANA UNSURLAR Ekonomik Durum (Milli gelir, kişi başı gelir, bütçe bileşenleri, 2. Demografik Değişmeler 3. Yaşam Tarzındaki Değişiklikler 4. Markalaşma 5. İklim Değişiklikleri ve Çevre Bütün bunlara göre Yükselen ve Gerileyen Sektörler Hangileri?

9/ c KRİZ SONRASI TÜRKİYE’Sİ: Uçuşa Hazır Olun! Rızık ve bereketin göç yolundaki ülke Türkiye Üretim Ekonomisi Demografik Gerçekler Kaynakların Buluşması Batı Gerçekçidir, bunu gördü Göçe çıktı Çanlar Doğu Avrupa için çalıyor Bu göçe katıl, çözüm ortağı ol!

10. KOBİ’YSEN KÜÇÜKLÜĞÜNÜ BİL! Küçük hala güzeldir. Büyük balık mı, hızlı balık mı? Küçük Olmanın Avantajını kullan Zeki, çevik, esnek, hızlı isen büyüklük tehdit değil, fırsat olur! 5. Büyük hantal, burnu havada 6 Ayrıca “outsourcing” çağı

11. YENİLİKÇİ OL Kriz Yenilikçiyi teğet geçer. Dünü unut, bu gün ne isteniyor, “babaların modelinde” diretme. İnsan “kudret helvasını” reddetmiştir…Yorulur insan… (Plazma TV, Evde perdeler…) Ölçekte ve emek maliyetinde Çin’e Savurganlık ve borçta AB’ye özenme

11/a YENİLİKÇİLİK YOKSA, Büyüme yok!

11 / b…ihracat da yok

12. VERİMLİLİĞİ KEŞFET

13. MARKALAŞ Fiyat rekabetinden çık. Geleneksel sektörlerde bu var. Fiyat koyan olmak için marka ol Marka millet…TR ve JP. Markalaşmak uzmanlık alanıdır Dar alana, niş markete deplase ol, Ürün çeşidini ve kalitesini artır, Markalaş.

1* RIZIK=RİSK= NASİP + MATEMATİK 14/a. DIŞA AÇIL, REKABET ET 1* RIZIK=RİSK= NASİP + MATEMATİK 2. ÜRETİM VE PAZARLAMAYI BİRLEŞTİR Samuray Çağında değiliz, “Yiğitsen satarsın” Her üretici bir tüccardır: Alıcısı olmayan mal zayidir. En büyük varlık müşteri. Fil sendromunu bırak, müşteriyi büyüt. Gidemediğin pazar senin değildir.

15/b. REKABET VE DIŞA AÇILMADA İŞ BİRLİĞİ ve ORTAKLIK “Cemaatçi girişimcilik” gerekiyor, bireysel girişimcilik sonra. (JP örneği, Almanya’da Türkler) Dışa açılmada merak, bilgi, cesaret, örgütlülük,lojistik… gerek. “Deli nehirler gibi” değil, “kontrollü” ak. Ortak piyasa, satın alma. Tecrübe birliği, riski bölüşme… Kaliteli rakipler iyi işbirliği yapar, küresel güç olur. Kalitesiz rakipler mahalle kavgasıyla yetinir

ŞİRKETLER İÇİN ACİL ÖNERİLER

1. BÜTÇE: Şirketin “MR Testi” a) Düşük iç ve dış talep nedeniyle satışlar yavaşlayacağından bütçe yap varsa revize et. b) Bütçeler revize edilerek yeni satış hedeflerine bağlı üretim ve maliyet hesapları yapılmalı. c) Bilançon, gelir tablon, finansal rasyo analizleri var mı?

2. MÜŞTERİ ASLANIN AĞZINDA Kriz var ancak giyineceğiz, aç kalmayacağız. b) Müşteri ve rızık bir yerlerde bekliyor, bul ve kap! c) Satış koşullarını cazip kıl. ****Satış sonrası hizmetler ****Aynı fiyata daha fazla hizmet d) MÜŞTERİ VELİNİMETİMİZDİ, şimdi bir de “ORTAK”

3. İŞİNİ GELİŞTİR… Verimli iş süreçleri için krizi YÖNETİM ODAKLI a) “KAİZEN” (≠ İNOVASYON!) Verimli iş süreçleri için krizi YÖNETİM ODAKLI GEÇİR: Sular bol akarken, gözden kaçanlar nelermiş yakala? “İnovasyon”: Kısa vadeli sıçramalar sonucu Büyük adımlarla gelen ani değişim. “Kaizen”: Sürekliliği olan küçük adımlarla uzun vadeli dönüşüm. “Kaizen” basit, pratik, az sermaye, eldeki mevcut kaynak ile gerçekleştirilebilen iyileşme.

b. “SWOT ANALİZİ” YAP Güçlü, zayıf yönlerin neler? Yolundaki fırsatları ve riskleri biliyor musun? Fırsatı yakalayacak, riskten uzak tutacak yol haritan var mı? Maliyetini öde ve kurumsallaş. Uzmanlaş, iş bölümü yap. Sağlam bir ölçme, değerlendirme sistemi kur. Sayaç yakalasın.

4. MALİYETİ KONTROL ALTINA AL a) Stok devir hızını artır: Düşük stok tut, RAF SİRK ARTIR. b) Teknoloji, Ar-Ge, Ür-Ge, beşeri sermayeye yatırım yap. c) Ancak mali yapıyı zorlama. d) Sadece kârı değil, piyasa daralırsa, işler yolunda gitmez ise katlanılabilecek riskleri de hesapla. Şimdi bunu yaşıyoruz!!!

5. NAKİTTE (LİKİT) KAL Tahsilat sıkıntısı, ödeme takvimi, fırsat takibi için a) Rekabet, sabit varlıklarla değil nakitle yapılır. b) Eline para geçtiğinde öz sermayeni güçlendir. c) Sağlam Teminatın Önemi Anlaşıldı.

6. ÇEK VE SENETLER FAZLA GÜVENME a) Zor zamanda çekler nasıl olsa gelmez. b) Krizde tahsilat sıkıntısı olacağından yedek akçe tutulmalı. c) Ancak sen de çekleri “takarak” nakit biriktirme! Bu “Türk yöntemine” zincirleme intihar denir!

7. BORÇLANMA, ÖZ SERMAYE’YE! LİMANDA FIRTINANIN DİNMESİNİ BEKLE. SİSTEM RİSKİ, İŞ RİSKİNİ AŞTI!!! a. Krizde büyüme hedefini sınırla, iştahlı değil, muhafazakar davranma vakti. b. Likidite riskiyle karşılaşmamak için sabit varlık yatırımlarını uzun vadeli kredilerle karşılamaya çalışınız. c. Yerli ve yabancı kaynak kullanımına bağımlılığı azalt, özellikle banka kredilerine dayalı nakit akımlarını gözden geçir.Bankacılık sistemindeki riskler bu kaynaklarınızın kesilmesine yol açabilir.

8. SERVET DEĞİL SERMAYE BİRİKTİR a) “Yata, kata, altına, arsa ve binalara değil…geleceğe yatırım yapınız.” ne demektir şimdi anlaşıldı. b) Dönen varlıklar ile dönen borçlar arasındaki farktan oluşan net işletme sermayeni artır.

9. MALİ VARLIK DALGALANMASI Belirsizlik sürdükçe mali varlıkların fiyatlarında ve döviz kurlarında oynaklık devam edeceğinden; a) Açık pozisyon alma, net işletme sermayesini artır. b) Borç ve alacak aynı para birimi üzerinden olmalı. c) Alacak verecekte vade uyumuna dikkat!

10. PARİTELER DE DALGALI a) Euro, dolar, yen ve diğer para birimleri arasında pariteler çok oynak. b) Genel eğilim şimdilik doların zayıflaması yönünde. Ancak oynaklıklar yüksek olacak. c) Bu nedenle yükümlülükler ile alacaklarınızı aynı para birimi üzerinden kurun.

11. GİRDİ VE EMTİA FİYATLARI DA OYNAK Hammadde ve emtia fiyatlarında aşırı oynaklık devam edecek. Maliyet hesaplarında bu oynaklıkları göz önünde bulundurun. b) Satış fiyatlarını oluştururken de bu oynaklık risklerini göz önünde bulundurun. c) Vadeli işlemler yaparak girdi ve emtia fiyatlarında oynaklıklara karşı garantiler oluşturun.

12. KİRALAMA (LEASİNG) a) Leasing yöntemi son yıllarda KOBİ’lerin sık başvurduğu bir yöntem olmuştur. b) Rekabette finansal kaynak kadar önemli olan finansal bilgilere erişmedir.

13.GÜNLÜK KARAR ALMAYIN “köprüden önce son çıkış” modeli Günlük haberlere bağlı oynaklıklar devam edecek. Kararlarınızı orta vade için alın ve bağlı kalın, Günlük haberler ile irrasyonel ve yanlış kararlar vermeyin. Ani kararla kurtarılacak hiçbir şey yoktur, batırılacak bir şirket vardır!

…ANCAK, GÖKLERDEN GELEN BİR KARAR VARDIR! Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır, Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır, Gün batsa ne olur, geceyi onaran bir mimar vardır, Sakın kader deme, kaderin üstünde bir kader vardır, Ne yapsalar boş, Göklerden gelen bir karar vardır, Yanmışsam külümden yapılan bir hisar vardır. Yenilgi yenilgi büyüyen bir zafer vardır, Sezai Karakoç 34