BELLEK

Bilgisayar dalında bellek veriyi belli bir süre için saklayabilen birimlere verilen isimdir.

Veriyi tutabilme açısından iki bellek durumu incelenebilir. Geçici bellekler veriyi tutabilmek için elektrik akımına ihtiyaç duyan tiplerdir. RAM (Random Access Memory). Geçici olmayan bellekler veriyi tutmak için elektrik akımına ihtiyaç duymayan tiplerdir. ROM (Read Only Memory),Sabit diskler, disketler, CD, DVD gibi optik ortamlar, teypler bu sınıfa girer.

Bellek ve Performans Bilgisayara bellek eklendiğinde performansın arttığı bilinen bir gerçektir. Bellek üzerinde işlemciye gereken verilerin konulacağı yeterli alan yoksa, bilgisayar virtual memory (sanal bellek) adı verilen bir yapı oluşturur. Bu da swapping (takas) durumunun oluşmasına neden olur ve sistem yavaşlar. Ortalama bir bilgisayarda, işlemcinin RAM e ulaşması 200 ns sürerken, sabit disk üzerindeki verilere ulaşması 12.000.000 ns sürer. Bu da, 3,5 dk da bitecek bir işlemin 4,5 ayda bitmesi demektir.

Bilgisayarda Bulunan Bellek Türleri Bilgisayarda bellek tipleri; ROM, RAM, PROM, EPROM, EEPROM, Flash Memory, Önbellek olarak sayılabilir. ROM BELLEK (Read Only Memory – Sadece Okunur Bellek):   Programların kalıcı olarak durduğu sadece okunabilen bellek tipidir. Veri sadece ROM bellekten elde edilebilir. Hiçbir bilgi ROM belleğe yazılamaz. ROM yapımcı veya kullanıcı tarafından bir daha değiştirilmemek üzere konulan program komutlarını içerir. Örneğin BIOS ROM belleğe konulur. ROM bellek uçucu (non-volatile) değildir. Yani bilgisayar sisteminin enerjisi kesildiği zaman ROM’da depolanan bilgi kaybedilmez.

RAM BELLEK (Random Access Memory – Rastgele Erişimli Bellek): Çalışma şekli açısından oku/yaz belleği olarak da adlandırılır.Yani bu tür bellekler hem içeriğine bilgi yazmak hem de içeriğindeki bilgiyi okumak için tasarlanmıştır.Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden ölçülür. Byte; bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise 1 ve 0 konumu alabilen en küçük hafıza birimidir. Bellek ölçüleri ise :                    1 byte                           8 Bit 1 Kilo Byte (KB)            1024 Byte  1 Mega Byte (MB)   1024 KB  1 Giga Byte (GB)           1024 MB  1 Tera Byte (TB)           1024 GB’dir

RAM ve ROM ARASINDAKI FARK NEDIR RAM ve ROM ARASINDAKI FARK NEDIR? Bilgisayarınızı ilk açtığınız zaman, bilgisayar ilk nerden başlayacağını nasıl biliyor dersiniz? İşte burası ROM un devreye girdiği yerdir. Her bilgisayar mutlaka ROM belleğe sahip olmalıdır. ROM bellek hafızanın bir parçasıdır ve içerdiği bilgi değiştirilemez. Genellikle bu komutlar, işletim sistemi- nin, yazılabilir ve silinebilir belleğe yerleşmesini sağlarlar. İşte bu belleğe de RAM denir. Belkide RAM için, RWM (Read/Write Memory) demiş olsaydık daha iyi olurdu. Çünkü bu onun rolünü daha açık ortaya koymaktadır. Genellikle konuşmada, ROM hafıza birimleri içerisinde aynı bilgiyi taşıyan RAM hafıza birimlerinden daha hızlı cevap verirler.

DRAM - Çeşitleri Nelerdir? DRAM (Dynamic RAM) Günümüz kişisel bilgisayarlarında kullanılan en popüler bellektir. Bu tür belleklerde bilgileri saklamak için elektrik  yükleri kullanılır. Bilgisayarda bellek hücreleri bir kondansatör ve bir transistör ile temsil edilir. Bu tip bellekler sürekli değişen yapısından ve periyodik olarak şarj edildiklerinden dolayı dinamik bellek adı verilmiştir. Dinamik bellekler diğer bellek türlerine göre daha ucuz olduğu için günümüz kişisel bilgisayarlarında kullanım ağırlığına sahiptir. DRAM - Çeşitleri Nelerdir? 1) SDRAM ( Senkronize DRAM ) 2) DDR SDRAM ( Double Data Rate SDRAM ) 3) DDR SDRAM ( Double Data Rate SDRAM )

SDRAM ( Senkronize DRAM ) : Adından da anlaşılacağı üzere senkronize, yani sistem veriyolu hızı ile aynı hızda çalışan demektir. SDRAM , masaüstü bilgisayarlar, iş istasyonları, grafik adaptörler, hızlandırıcılar vs…

DDR SDRAM ( Double Data Rate SDRAM ) : DDR SDRAM teknolojisi gelecek vaadeden bir bellek teknolojisidir. Teorik olarak DDR SDRAM bellekler SDRAM belleğin sunduğu bant genişliğinin iki katını sunuyor. Buradan yola çıkarak teorik olarak 133 Mhz hıza sahip olan DDR bellek 266 Mhz hıza sahip olan SD bellek ile aynı performansı verecektir. DDR Ram'in verimliliği SDRAM'den en az %10 daha iyidir. DDR Ram mevcut bellek sistemleri arasında en iyi fiyat/performans oranını sunan bellek teknolojisidir.

- Saatin hem yükselen hem de düşen anlarında çalışıyor - SDRAM ile karşılaştırıldığında, aynı fiziksel frekansta iki kat daha fazla veri aktarım oranı sunuyor.

DRDRAM ( Direct Rambus DRAM ) : INTEL'in yardımı ile hayata geçirilmiş olan bu bellek teknolojisi piyasaya ilk çıktığında çok uçuk fiyatlarla satılıyordu. Halen de öyle. Aynı miktardaki SDRAM den kat kat daha pahalı. Yapılan testlerde RDRAM performansını SDRAM'e göre pek artısının olmaması, geleceğin bellek teknolojisinin DDR SDRAM olmasını kolaylaştırıyor. Kuşkusuz bunun en önemli etmeni başarılı SDRAM bellek teknolojisi.

SRAM (Static RAM) Statik RAM elektrik olduğu sürece içinde veri bitlerini saklayan bir RAM’dir. DRAM’lerden farklı olarak bilgilerin güncellenmesi gerekmemektedir. Bu da SRAM’leri hızlı yapan en önemli özelliktir. PROM (Programable Read Only Memory Programlanabilir Yalnızca okunur bellek) PROM’un özellikleri temelde ROM’la aynıdır. Bir kez programlanır ve bir daha programı değiştirilemez ya da silinemez.

EPROM (Erasable Programmable Read-Only Memory Silinebilir Yalnızca Okunur Bellek): RAM’lerin elektrik kesildiğinde bilgileri koruyamaması ROM ve PROM’ların yalnızca bir kez programlanabilmeleri bazı uygulamalar için sorun yaratmıştır. Bu sorunların üstesinden gelmek için teknoloji devreye girmiş ve EPROM’lar ortaya çıkmıştır. EPROM programlayıcı aygıt yardımı ile bir EPROM defalarca programlanabilir, silinebilir. EEPROM (Electrically Erasable Read Only Memory Elektiksel olarak silinebilen programlanabilen Yalnızca okunur bellek) ve FLASH MEMORY: Diğer ROM türlerinde olduğu gibi içerdiği veriyi elektrik kesilse de saklar. Gene bütün ROM türlerinde olduğu gibi RAM bellek kadar hızlı değildir. Bu tür belleklerin bir kullanımın sınırı vardır. Bu tür bellekler üzerine bilgiler yüzlerce ya da binlerce kere yazılabilir. EEPROM’un özel bir uygulaması FLASH MEMORY’dir. Aralarındaki en önemli fark ise EEPROM’a bilgilerin byte byte yazılması FLASH’lara ise bilgilerin sabit bloklar halinde yazılmasıdır.

Ön Bellek (Cache Memory): Günümüz bilgisayarlarında hızı belirleyen en önemli faktörlerden bir tanesi de Ön bellek kullanımıdır. Günümüzde veri okuması yazması ve işlenmesi yapılan çoğu bilgisayar elemanında bulunur. Önbellek aslında SRAMlerden oluşmuş bellek topluluğudur. Çalışma şekli ise işlenecek olan bilgiyi alınmak istendiğinde ilk defa buraya uğranmasıdır. Ön belleğin kullanım amacı işlenecek olan bilgi işlemeden önce buraya getirilerek bilgilerin işlenmeye hazır hale getirilmesidir. Genellikte Mikro işlemcilerde kullanılır ve mikro işlemcinin hızını belirleyen en önemli faktörlerden birisidir.İşlemcinin ana bellekten istediği veriyi alması 195ns kadar bit süre alır. Aynı veriyi önbellekten alması ise 45ns sürer.

SIMM’ler Daha önce anlattığımız gibi SIMM, Single In-Line Memory Module tanımının kısaltmasıdır. SIMM’ler ile bellek yongaları modüler devre plakaları üzerine yerleştirilerek anakart üzerindeki bellek yuvalarına takılıp çıkartılabiliyordu. İlk SIMM’ler bir defada 8bit veri aktara biliyordu. Daha sonraları işlemciler verileri 32 bit’lik veriler halinde okumaya başlayınca bir kerede 32birt veri sağlayabilen daha geniş SIMM’ler geliştirildi. DIMM’ler Dual In-line Memory Module yada kısaca DIMM, SIMM’e oldukça benzemektedir. Tıpkı SIMM’ler gibi birçok DIMM bellek yuvalarına dikey olarak yerleştirilir. İki bellek türü arasındaki temel fark SIMM’de PCB’nin iki yüzündeki pinlerin elektrik temasının birlikte alması ve DIMM’de PCB’nin iki yüzündeki pinlerin elektrik temasını ayrı ayrı almasıdır. 168-pin DIMM’ler, bir defada 64 bit veri aktarımı yaparlar ve genellikle 64-bit yada geniş veriyolunu destekleyen sitemlerde kullanılırlar.

SO DIMM’ler Genellikle notebook bilgisayarlarda kullanılan bellek tipine Small Outline DIMM yada kısaca SO DIMM adı verilir. DIMM ile SO DIMM arasındaki fark adından da anlaşılacağı gibi SO DIMM’in notebook bilgisayarlarda kullanılacağı için standart DIMM’den daha küçük olmasıdır. 72-pin SO DIMM 32 bit’i ve 144-pin SO DIMM 64 bit’i destekler.

RIMM’ler ve SO-RIMM’ler RIMM, Direct Rambus bellek modülünün ticari markasıdır. RIMM’ler DIMM’lerwe benzerler ancak pin sayıları ve çentik yapıları farklıdır. RIMM’ler verileri 16-bitlik paketler halinde aktarırlar. Hızlı erişim ve aktarım hızı nedeniyle modüller daha fazla ısınır. Modülün ve yongaların aşırı ısınmasını önlemek için RIMM modüllerinde modülün her iki yüzünü kaplayan “ısı dağıtıcısı” adı verilen alüminyum kılıf kullanılır.SO-RIMM, SO DIMM’e benzer fakat Rambus teknolojisi kullanılarak üretilmiştir.

FLASH BELLEK Flash bellek, güç kesildiğinde silinmeme, yeniden yazılabilme ve kararlı bir yapıya sahip olması ile bellek ve sabit disk özelliklerinin bir araya geldiği bir üründür. Flash bellek, elektronik verileri tıpkı DRAM gibi bellek hücrelerinde saklar, ancak bir sabit disk gibi çalışarak güç kesildiğinde içerisinde ki verilerin silinmemesini sağlar. Yüksek hızı, dayanıklılığı ve düşük güç gereksinimi ile flash bellek pekçok alanda kullanılmak için idealdir. Örneğin; Dijital fotoğraf makineleri, cep telefonları, yazıcılar, avuçiçi bilgisayarlar, çağrı cihazları ve ses kaydedici cihazlar....

Flash belleklerin genel özelliklerini ise şöyle sıralayabiliriz: Ufak boyut: Çeşidine göre, kredi kartının yarısı veya çeyrek büyüklüğünde olabilir. Sessiz Hafif Hızlı erişim Sağlam yapı Günümüzde birkaç çeşit Flash Bellek çeşidi bulunuyor. Bunların başlıcaları şöyle: CompactFlash SD (Secure Digital) MultimediaCard Memory Stick Smart Media Bu flash bellek tipleri hakkında da ufak bilgiler verelim.

CompactFlash (CF) CompactFlash kartlar özellikle dijital fotoğraf makinalarında sıkça tercih edilen bir standart. Dijital kameraların haricinde, PDA'larda ve photo printer'larda kullanımı yaygın.

Memory Stick Kullanım alanları çok yaygındır. MP3 Player'lar, dijital fotoğraf makinaları, telefonlar, televizyonlar, oyun konsollarında vs. kullanılıyor. Özellikle ince yapısı itibariyle, kompakt ürünler için uygun bir ürün gibi gözüküyor.

MultimediaCard (MMC) ve Secure Digital (SD) MMC ve SD kartlar yüzeysel olarak aynı boyuttalar ve cihazınız eğer SD kart detekliyorsa, buna MMC kartları da takabilirsiniz. Yani bir uyumluluk söz konusu. Fakat sadece MMC destekli bir aygıta SD kart takamazsınız. SD kartlar, MMC kartlardan daha kalın olduğundan böyle bir uyumsuzluk oluyor. Kalın olma sebebi ise farklı kontrolcü ve yapısal iç değişikliklerin olmasıdır. SD kartlar özellikle PDA'larda oldukça yaygın bir şekilde kullanılıyor. Dijital fotoğraf makinalarında, MP3 player'larda ve diğer taşınabilir cihazlarda kullanımı var.

The End FAIK GÜNAY 07233015