Sigarayı Bırakma Doç. Dr Sigarayı Bırakma Doç. Dr. Salih Emri Hacettepe Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A. B. D. Öğretim Üyesi

SİGARA KONTROL PROGRAMLARI GERKLİ MİDİR? Sigara Tüm Dünyada Halk Sağlığını Tehdit Eden En Önemli ve Önlenebilir Ajandır. Royal College of Physicians. London 2000 Sigara Kontrolü Toplumlar İçin En Önemli Önceliktir. World Health Organization for Europe. Warsaw Declaration for a Tobacco-Free Europe. Copenhagen. 2002

Sigara Bıraktırma -Sigarayı niçin Bırakayım? -Ben zaten hastayım ! -Bırakmak için çok geç!

Sigara Bırakmanın Sağlık Üzerine Olan Olumlu Etkileri 20 dak: Kan basıncı, nabız ve ateş normale döner. 8 saat: Kandaki oksijen düzeyi normale döner. 24 saat: MI riski azalır. 48 saat: Sinir uçlarından rejenerasyon başlar. 72 saat: Solunum fonksiyonları düzelmeye başlar. 2 hafta-3 ay: Dolaşım düzelir, akciğer fonksiyonları %30 artar. 1-9 ay: Akciğerin temizleme kabiliyeti artarak enfeksiyon riski azalır. 5 yıl: AC kanserinden olan ölümler %50 azalır, kalp krizi riski hiç içmeyenlerin düzeyine iner. 10 yıl: AC kanseri ve diğer organ kanserleri yakalanma riski azalır. UK Government Department of Health. Publication No. CM4177: 1999

Akciğer Kanseri ve Sigara Bırakılması A. Sigaraya devam edilmesi tedaviyi negatif etkilemektedir! Yara iyileşmesini geciktirir, Tedavi etkinliğini azaltır, immün sistemi bozar, İkincil kanser gelişim riskini arttırır, Sağkalımı azaltır, Hayat kalitesini azaltır.

Olgu Çalışması-İngiliz Doktorları 35 Yaş ve Üzeri Sigara İçen İngiliz Doktorların Yaşam Eğrisi: Yıl 1951-1991 100 Hiç sigara içmeyenler 80 80% 60 Yaşsyan % 50% 40 Notes: This well-known study began with 34,439 male British doctors in 1951, and examined their causes of death over 40 years, to 1991. This chart shows overall survival rates for smokers and non-smokers, with smokers subdivided by the amount they were smoking at the time their final questionnaire was returned. The most notable differences are in the proportions who die between 35 and 69 years of age, which vary from 20% in non-smokers to 41% in cigarette smokers as a whole and to 50% in those who smoke 25 or more cigarettes per day.1 Even after middle age, the differences between annual mortality rates for smokers and non smokers remain high. Of those alive at 70, the probability of surviving to 85 is 41% in non-smokers compared with 21% in smokers.1 Reference: 1. Doll R, Peto R, Wheatley K, et al. Mortality in relation to smoking: 40 years’ observations on male British doctors. British Medical Journal 1994; 309:901–911. 33% Sigara içicileri 1–14 sigara/gün 20 15–24 sigara/gün 25 sigara/gün 8% 40 55 70 85 100 Age 1. Doll R, et al. British Medical Journal 1994; 309:901–911.

Olgu Çalışması-İngiliz Doktorları 35 yaşından önce sigara bırakılmasının erkeklerde yaşam üzerine etkisi (1951–1991) 100 80 60 Yaşayan % 40 Notes: Even in middle age, stopping smoking substantially reduces the excess risk of death due to smoking.1 In this study, those who stopped smoking before 35 years of age had a life expectancy that was not significantly different from that of non-smokers.1 Reference: 1. Doll R, Peto R, Wheatley K, et al. Mortality in relation to smoking: 40 years’ observations on male British doctors. British Medical Journal 1994; 309:901–911. Abstract Objective: To assess the hazards associated with long term use of tobacco. Design: Prospective study of mortality in relation to smoking habits assessed in 1951 and again from time to time thereafter, with causes sought of deaths over 40 years (to 1991). Continuation of a study that was last reported after 20 years' follow up (1951-71). Subjects: 34 439 British male doctors who replied to a postal questionnaire in 1951, of whom 10 000 had died during the first 20 years and another 10 000 have died during the second 20 years. Results: Excess mortality associated with smoking was about twice as extreme during the second half of the study as it had been during the first half. The death rate ratios during 1971-91 (comparing continuing cigarette smokers with lifelong non-smokers) were approximately threefold at ages 45-64 and twofold at ages 65-84. The excess mortality was chiefly from diseases that can be caused by smoking. Positive associations with smoking were confirmed for death from cancers of the mouth, oesophagus, pharynx, larynx, lung, pancreas, and bladder; from chronic obstructive pulmonary disease and other respiratory diseases; from vascular diseases; from peptic ulcer; and (perhaps because of confounding by personality and alcohol use) from cirrhosis, suicide, and poisoning. A negative association was confirmed with death from Parkinson's disease. Those who stopped smoking before middle age subsequently avoided almost all of the excess risk that they would otherwise have suffered, but even those who stopped smoking in middle age were subsequently at substantially less risk than those who continued to smoke. Conclusion: Results from the first 20 years of this study, and of other studies at that time, substantially underestimated the hazards of long term use of tobacco. It now seems that about half of all regular cigarette smokers will eventually be killed by their habit. 20 Hiç sigara içmeyenler Sigarayı birakanlar <35yaş Sigara içmeye devam edenler 40 55 70 85 100 Age 1. Doll R, et al.British Medical Journal 1994; 309:901–911.

Olgu Çalışması-İngiliz Doktorları Sigara içen ve İçmeyenlerde Mortalite (erkek) 1971–1991 Notes: This slide shows that, for the UK doctors study, between 1971 and 1991, the overall death rate in current smokers was almost double that of non-smokers.1 Reference: 1. Doll R, Peto R, Wheatley K, et al. Mortality in relation to smoking: 40 years’ observations on male British doctors. British Medical Journal 1994; 309:901–911. Abstract Objective: To assess the hazards associated with long term use of tobacco. Design: Prospective study of mortality in relation to smoking habits assessed in 1951 and again from time to time thereafter, with causes sought of deaths over 40 years (to 1991). Continuation of a study that was last reported after 20 years' follow up (1951-71). Subjects: 34 439 British male doctors who replied to a postal questionnaire in 1951, of whom 10 000 had died during the first 20 years and another 10 000 have died during the second 20 years. Results: Excess mortality associated with smoking was about twice as extreme during the second half of the study as it had been during the first half. The death rate ratios during 1971-91 (comparing continuing cigarette smokers with lifelong non-smokers) were approximately threefold at ages 45-64 and twofold at ages 65-84. The excess mortality was chiefly from diseases that can be caused by smoking. Positive associations with smoking were confirmed for death from cancers of the mouth, oesophagus, pharynx, larynx, lung, pancreas, and bladder; from chronic obstructive pulmonary disease and other respiratory diseases; from vascular diseases; from peptic ulcer; and (perhaps because of confounding by personality and alcohol use) from cirrhosis, suicide, and poisoning. A negative association was confirmed with death from Parkinson's disease. Those who stopped smoking before middle age subsequently avoided almost all of the excess risk that they would otherwise have suffered, but even those who stopped smoking in middle age were subsequently at substantially less risk than those who continued to smoke. Conclusion: Results from the first 20 years of this study, and of other studies at that time, substantially underestimated the hazards of long term use of tobacco. It now seems that about half of all regular cigarette smokers will eventually be killed by their habit. 1. Doll R, et al.British Medical Journal 1994; 309:901–911.

Dünya Sigara İçmeme Günü 31 Mayıs 2000 Bob, ben kanser oldum!

Sigarayı Bırakmak Ne Kadar Zor! Tüm Olgular ~ % 70 Bırakmak İstiyor ~ % 30 Deniyor ~ % 2–3 Başarabiliyor About two thirds of smokers in the UK (70%) say they want to stop.1 Nearly 80% have attempted to stop at least once,2 with about 30% actively trying each year.3 Cessation rates increase with age, starting at about 2% per year among smokers in their 20s and 30s, rising to about 4% per year among smokers in their late 40s and 50s.4 Overall, 2% to 3% of all smokers manage to stop permanently each year.5 The percentages shown on the slide mean that, of the current 13 million adult smokers in the UK, about 9 million want to stop and about 4 million will actually try each year with only about 300,000 succeeding in giving up for good. Many smokers require multiple attempts before succeeding.5,6 Even people with potentially life-threatening smoking-related diseases continue to smoke: 40% of those who have had a laryngectomy try smoking again soon afterwards;7 nearly 50% of lung cancer patients resume smoking within a year of surgery;8 and 38% of smokers who suffer a heart attack return to smoking while still hospitalized.9 1. Bridgwood et al, General Household Survey 1998. 2. West, Getting serious about stopping smoking 1997. 3. Arnsten, Prim Psychiatry 1996. 1. Bridgwood A, Lilly R, Thomas M et al. Living in Britain: Results from the 1998 General Household Survey. Office for National Statistics, Social Survey Division. London: The Stationery Office, 2000. 2. Hansbro J, Bridgwood A, Morgan A, Hickman M. Health in England 1996: what people know, what people think, what people do. A survey of adults aged 16-74 in England. Office for National Statistics, Social Survey Division on behalf of the Health Education Authority. London: The Stationery Office, 1996. 3. West R. Getting serious about stopping smoking. A review of products, services and techniques. A report for No Smoking Day, 1997. 4. Stapleton J. Stat Methods Med Res 1998; 7: 187-203. 5. Arnsten JH. Prim Psychiatry 1996; 3: 27-30. 6. Rose JE. Ann Rev Med 1996; 47: 493-507. 7. Himbury S, West R. Br Med J 1985; 291: 514-15. 8. Davison G, Duffy M. Thorax 1982; 37: 331-33. 9. Bigelow GE, Rand CS, Gross J et al. Smoking cessation and relapse among cardiac patients. In: Relapse and recovery in drug abuse. NIDA Research Monograph 72. Rockville, Maryland: US Department of Health & Human Services 1986: 167–71.

Sigara Bağımlılığı; Relaps Hızları: % 50 opere Ac ca % 30 MI sonrası % 40 larenjektomi sonrası

Sigara Bırakma Kliniği Sigara Bırakma Kliniği Yardımsız Sigarayı Bırakmak En Az Etkili Yöntem! Girişimin özelliğine göre 12 aydan uzun süreli sigarayı bırakma oranları 20% 20% 15% 10% 10% 6% 4% 5% 3% 0% Kendi kendine Basılı materyal Sadece NRT Sigara Bırakma Kliniği Sigara Bırakma Kliniği + NRT 1. Parrot S, et al.Thorax 1998; 53 (S5): S11–S16.

Sigarayı Bırakmak Gerçekten Kolay Değildir! Ama İmkansız Hiç Değildir!.

Başarılı Olarak Sigarayı Bırakmak İçin; Motivasyon Planlama Destek Gereklidir!..

Doktorun Sigara Bıraktırmadaki Rolü… Yakınlık gösterme Anlamaya çalışma Kabul etme Saygı duyma

Kanıtlanmış farmokoterapi Başarılı bir Bırakma Sağlanması İçin Entegre bir Yaklaşım Gerekir. Profesyonel yaklaşım Davranışsal tedavi Kanıtlanmış farmokoterapi

Sigara Bıraktırma Programı Tüm sigara içicilerin sigara bıraktırma programlarına ulaşma hakkı vardır… Sigara içenler kısa bir tavsiye veya sigara bıraktırma kliniklerinde bir uzman tarafından daha yoğun bir destek ile motive edilmelidirler…

Sigara Bıraktırma da Uluslar arası Kılavuzlar… Jama 2000. Fiore et al. (USA) Thorax 2000 West et al. (UK) Chest 2002 Anderson et al. (USA-ACCP) US Public Health Service Clinical Practice Guideline

Sigarayı bırakmak istiyor mu? Hasta Sigara İçiyor mu ? Evet Regüler olarak kayıt Hayır Sigarayı bırakmak istiyor mu? Ex-smoker Hayır Evet Hayır Evet Tedavi et Motive et Relapsı önle Müdahale gereksiz Sigara Bırakma Eylemi

WHO Avrupa Önerileri: Sor (Ask), Öner (Advise), Değerlendir (Assess), Sağlık profesyonelleri normal klinik işlerinin bir parçası olarak 5A yaklaşımı ile sigara bıraktırma yöntemi uygulamalıdır. Sor (Ask), Öner (Advise), Değerlendir (Assess), Yardım et (Assist), Takip et (Arrange) 1. World Health Organization Europe. WHO evidence-based recommendations on the treatment of tobacco dependence. WHO Europe, June 2001.

Nikotinin’in Farmokolojik Etkileri

Hastalarınıza Yoksunluk Semptomları Hakkında Bilgi Ver! Bırakma korkusunu sil. Yoksunluk semptomlarını açıkla. Genellikle bırakmadan 24 saat sonra ortaya çıkar. Semtomların çoğu 2-4 hafta içinde son bulur. Başetme stratejilerini anlat.

Nikotin Bağımlılığı Modeli Zevk, performans ve mood regülasyonu için Nikotin kullanımı Tolerans ve fiziksel bağımlılık Yoksunluk semptomlarının giderilmesi için nikotin kullanımı Nikotin yoksunluk belirtileri

Sigaradan Vazgeçmek Niçin Çok Zor? Nikotin yoksunluğu-majör semptomlar Semptom % Anksiyete 87 Uykusuzluk 84 Çabuk sinirlenme 80 Sabırsızlık 76 Konsantrasyon bozukluğu 73 Huzursuzluk 71 Sigarayı aramak 62 Açlık hissi 53 GIS problemleri 33 Baş ağrısı 24 Sersemlik 22 1. Fiore MC et al. JAMA 1992; 268: 2687–2694.

Nikotin Bağımlılık Testi

Yoksunluk Semptomları İle Başetme Yöntemleri Semptomlar Süresi Nasıl Başedelim? Baş Dönmesi 1 - 2 gün Geçecektir. Öksürük 7 günden az Su iç. Göğüste sıkıntı hissi 7 günden az Geçecektir. Uykusuzluk 7 günden az Yatmadan önce kafeinli içecek içme Yorgunluk 2-4 hafta Egzersiz & daha uzun uyu

Yoksunluk Semptomları İle Başetme Yöntemleri Semptomlar Süre Yöntem Başağrısı değişken gevşeme Kabızlık 3-4 hafta bol su, lifsel beslenme Açlık hissi Birkaç hafta Düşük kalorili beslenme Konsantrasyon güçlüğü Birkaç hafta Hazır olman lazım. Sigara arzusu İlk 2 haftadan sonra azalır. Gevşeme ve nefes verme egzersizleri .

Nikotin Replasman Tedavisi Nikotin yerine koyma tedavisi nikotin’in bağımlılık yapıcı bir ilaç özelliğine dayanmaktadır. İki basamak mevcuttur. • Basamak 1: Tiryaki sigarayı bırakır ve yoksunluk semptomları ile baş edebilmek için yeterli düzeyde kan nikotin düzeyi sağlayan alternatif yöntemle nikotin replasman tedavisine alınır. • Basamak 2: Kişi sigara içmesine yol açan psikososyal nedenlerle baş ettiğinde nikotin bağımlılığı nikotin alımında giderek azalma ile yenmeye çalışılır.

Nikotin Replasman Tedavisi Nasıl Çalışır Sigaradan alınan nikotin’in bir kısmı yerine konur. Nikotin’in yavaş ama tedrici olarak salınımı çok daha az bağımlılık yapıcıdır. Etkisi Yoksunluk semptomlarını azaltmaya yarar. Saf Nikotin salınımına yol açar. Sigara dumanındaki katran ve zehirli gazları içermez. 1. Gross J, Stilzer ML. Psychopharmacology 1989; 98:334–341. 2. Henningfield JE & Keenan RM. Journal of Consulting and Clinical Psychology 1993; 61:743–750.

Nikotin Replasman Tedavisi Emniyetli midir? NRT sigara içiminden çok daha emniyetlidir. Sigara dumanındaki toksinler olmadan nikotin sağlar Kansere yol açtığı gösterilmemiştir. KOAH gelişmesinde rolü yoktur. CVS etkileri salınım hızına bağlıdır. Sigaranın verdiği nikotinden çok daha yavaş nikotin verir. 1. Shiffman S, et al. Annual Review of Public Health 1998; 19:335–358. 2. Ontario Medical Association. Rethinking Stop-smoking Medications: myths and facts. OMA, 1999.

Transdermal Nikotin Yamaları Transdermal nikotin sistemi içindeki nikotini 24 saat içinde yavaş olarak serbest bırakan bir flasterdir. Plazmada sağlanan nikotin düzeyi sigaranın üçte biri kadardır. Üç değişik dozda bulunmaktadır – 21 mg, 14 mg, 7 mg. Tedavi süresi 8 hafta veya daha az. 4 hafta 21mg/24 saat2lik, sonrası 2’şer haftalık diğer dozlar ile azaltılarak kesilir. Günde 10-15 adet sigara içenlerde tedaviye 14 mg/24 saat dozunda başlanır. 1. Fant RV, et al.Pharmacology, Biochemistry and Behaviour 2000; 67:479–482. 2. Shiffman S, et al. Nicotine and Tobacco Research 2000; 2:371–378. 3. Shiffman S, et al. Addiction 2000; 95:1185–1195.

Transdermal Nikotin Yamaları: Hastaya Verilecek Talimat Sigara başlamadan önce mutlaka bırakılmış olmalıdır. Her gün sabah yeni bir yama yapıştırılır. 10 sn üzerine bastır. Her gün aynı saatte başka bir yere yeni bir yama konulmalı, eskisi çıkarılmalıdır. Hastaya deride kızarıklık veya döküntü olması halinde haber vermesini söyleyin. Yüzerken veya banyo yaparken yerinde bırakılabilir. Düşerse yenisi yapıştırılır.

Transdermal Nikotin Yamaları: Kontraendikasyon Gebelik ve laktasyon Yeni MI(<4 hafta), unstabil anjina pektoris, şiddeti aritmiler. Peptik ülser Kronik deri hastalıkları(psöriazis, egzema) Relatif kontraendikasyonlar ise hipotroidi, tip I diabet, feokromasitomadır.

Bupropion (Zyban) Nasıl Çalışır? Zyban, dopamin ve noradrenalin’in seçici geri alım önleyicisidir (selective reuptake inhibitor). Bu sinir ileticileri beyinde “rewards ve withdrowal” yollarında bulunmaktadır. Seratonin üzerine hemen hemen hiç etkisi yoktur. İlaca spesifik bir etkiden bahsedilmektedir? Zyban, sigara bırakıldığında beyinde düzeyleri değişen bu nöro-transmiterlerin normale gelmesine yardım eder. 1. Holm KJ & Spencer CM. Drugs 2000; 59:1007–1024. 2. Ascher JA, et al. J Clin Psychiatry 1995; 56:395–401. 3. Benowitz NL & Peng MW. CNS Drugs 2000; 13:265–285.

ZybanTM ‘ın Klinikte Kullanımı ve Yan Etkileri Zyban tek başına 150 mg p.o. olarak ilk üç gün günde 1 kez daha sonra günde 2X1 olarak 7-12 hafta kullanılabilir. Zyban nikotin preparatları ile birlikte de kullanılabilir. Yan etkileri: insomnia, ağız kuruluğu, baş ağrısı, ve tremor gibi yan etkileri vardır. Gebelikte , MAO inhibitörleri ile epilepsi, bulimia veya anorexia nervosa da kullanımı kontraendikedir.

Varenicline : New Mechanism of Action A selective nicotinic receptor partial agonist evokes a reduced level of response, while antagonizing the response of a full agonist 50 100 Response level (%) a b The nicotinic AcHR is a ligand-gated pentameric ion channel; downstream effects include DATO Full agonist (nicotine) Antagonist (meca- mylamine) Full agonist + antagonist Partial agonist Partial agonist + nicotine Dopamine turnover (DATO)

Sigara Bıraktırma Yöntem e. Sigarayı bırakamayan hastalarınızla bunu sebepleri üzerinde tartışın. f. Sigarayı başarı ile bırakan hastalarınızı 6 ay ve 1 yılın sonunda tekrar görüp, durumları hakkında bilgi alın.

İlk Gün Önlemleri • Evinizdeki bütün sigaralardan kurtulun. • Küllük, çakmak ve kibritlerinizden kurtulun. • Elbiselerinizin ceplerinde, dolaplarda ya da arabanızda sigara arayın ve ONLARDAN KURTULUN. • İş yerinizdeki bütün sigaralardan, kül tablalarından ve çakmaklarınızdan kurtulduğunuzdan emin olun.

İlk Gün Önlemleri • Kendinize iyi davranın. Beğendiğiniz bir yemek yiyin. Bir film seyredin. Uzun bir duş alın. Kafanızı sigaradan uzaklaştıracak şeyler yapın. • Arkadaşlarınıza, ailenize ve iş arkadaşlarınıza SİGARAYI BIRAKTIĞINIZI söyleyin. • Sigarayı bırakma nedenlerinizi tekrar düşünün. Sigarayı bırakmanıza kim yardım edecek? Sigarayı bırakmakla kendinizi nasıl ödüllendireceksiniz? Sigara içmek yerine ne yapacaksınız?