ELEKTRİK Yaralanmaları Dr. Kıvanç Sakarya 2012

Epidemiyoloji En sık belli meslek gruplarında görülür; Elektrikçiler ve kablo döşeyenler sıklıkla etkilenirken, İnşaat işçileri Döşeme işçileri Boyacılar Oduncularda sıklıkla görülür. Yanık merkezlerine başvuruların %7’sinin yüksek gerilime maruziyet nedenli olduğu görülmüştür.

Etkiler değişkendir. Vücuttan geçen akım şiddeti Akımın izlediği yol Akımın süresi Akımın türü(AC/DC) Ortamın nemliliğine göre değişir.

I=V/R 120 V’a maruz kalan, 1000Ω dirençli Ahmet, Akım şiddeti I=V/R 120 V’a maruz kalan, 1000Ω dirençli Ahmet, 0,120A=120mA şiddete maruz kalır.

DC Piller, yıldırımdaki akım türü. Tek yöne ilerler.

AC Alternatif Akım; iki yöne sürekli gidip gelir, fonksyonel potansyel farkı oluşturur. ( Düşük hertz 50-60 H VF için birebir.)

1 mA hafif gıdıklar. 5 mA şok hissedilir ama kişi kaçabilir 1 mA hafif gıdıklar. 5 mA şok hissedilir ama kişi kaçabilir. 6mA - 16mA ağrılı şok, kaçabilme sınırı 17mA - 99mA Solunum arresti 100mA - 2000mA VF

Hasar Mekanizmaları Yüksek ve düşük voltaj Ölümcül risk özellikle 600 V ve üzerindedir. Yüksek gerilim hattı 10000-30000 V taşır Şehir elektriği 220 V’tur. -Direk doku hasarı -Termal hasar -Düşme ya da kontraksyonlardaki travmatik hasar

Elektrik Yanıkları

Elektrik Ark Yaralanmaları Ark oluşumu sırasında oluşan ısı, 10 feet( yaklaşık 3 m) ya da daha fazla mesafeden kişiyi yakabilir ya da öldürebilir. Ciddi yaralanmalar genellikle ark kaynaka kişi arasında oluştuğu zaman meydana gelir. Elektrik arkı oluşturmak için binlerce Volt gerekir. Arkın ürettiği ısı 20000 C˚ sıcaklık oluşturur.

Tetanik Kontraksyonlar AC akımın parmakla temasında fleksör kaslarda tetani oluşur; Tetanik kasılmalar dislokasyonlara ve fraktürlere neden olurlar (özellikle omuzda) .

Bu durum, kişinin kaynak iletkene daha sıkı tutunmasını sağlar ve yüzey elektrik direncinin düşmesine neden olur. Çarpılma sırasında oluşan ısı ; SÜRE x (AKIM ŞİDDETİ)²

Gövde ve bacaklardan geçen akım ise Opistotonik kasılma oluşturarak kişinin düşmesini sağlar.

Çarpılma anında… Kardiyak disritmiler (kalp üzerinden geçen), Solunum arresti, Nöbet Görülebilir.

Kardiyak Disritmiler Asistoli ya da VF arrestleri genellikle hastane ulaşımından önce görülmektedir. Düşük voltajlı yaralanmalarda (< 1000 V) hastane öncesi disritmi gelişmemişse sonraki dönem disritmi olasılığı düşüktür. Ancak 400 V ve üzeri yaralanmalarda derin doku hasarı ve sinir hasarı nedeniyle vakalar dikkatlice takip edilmelidir.( CPK )

Sinir Sistemi Yüksek voltajla temas eden vakaların %50’sinde nörolojik bozukluk mevcuttur. BEYİN: Geçici bilinç kaybı sıktır; ajitasyon, konfüzyon, koma, nöbet, quadripleji, hemipleji, afazi, görsel bozukluklar görülebilir. Varlıklarında Beyin BT hasarı göstermede yararlıdır. SPİNAL KORD: Vertebra fraktürleri nedeniyle oluşabilir. Sadece elektriksel hasar varlığında MR hasarı gösteremeyebilir. Hastaların %6’sında nörolojik bozukluklar ilk 30 günde meydana gelir. Subakut progressif asendan myelopati nadir bir komplikasyon. En korkulanı ise beyin sapında oluşan hasar. PERİFERİK SİNİR: Sıklıkla eller. Parestezi genelde geçici ama 2 yıla kadar uzayabilir. Avuç içinde hasar varsa median ve ulnar nöropatiler oluşabilir.

CİLT YANIKLARI: Genelde giriş- çıkış yerlerinde görülür CİLT YANIKLARI: Genelde giriş- çıkış yerlerinde görülür. Kollar ve kafatası bacaklardan daha sıktır. Bu yanıklar ağrısızdır ve gri-sarı iz bırakırlar. Yanık ünitesince takipleri gerekir.

Ortopedik Hasar Kompartman Sendromu Düşme sonrası ya da kas kramplarından sonra fraktürler görülür. Bu fraktürler ilk muayenede kolaylıkla gözden kaçabilir. Mümkünse tüm eklemlere aktif ROM hareketi yaptırılmalıdır. Fraktür ve omuz dislokasyonları 120-440 V aralığındaki yaralanmalarda bildirilmiştir. Kompartman Sendromu Yüksek voltajlı yaralanmalar 1 sn temas varlığında bile kompartman sendromu riski taşır. Birkaç sn’den uzun maruziyette 120 V ve üzeri vakalarda da bildirlmiştir.

Kas ve Damar Hasarı Yüksek gerilimle temas sonrası oluşmaktadır. Periferal damarlarda erken spazm oluşturur ve geç tromboz / anevrizma formasyonu yaratır. Yaygın damar hasarı kompartman sendromu ya da rabdomiyolize ilerleyebilir. 1000 V ve üzeri çarpılmalarda oluşan arrest, travma, kompartman sendromu ve yanıklar ciddi doku hasarı oluşturur ve myoglobinüri gelişir. Doku hasarı bulunan bölgelerde vücut sıvısı da ciddi oranda kaybedilir. Çay rengi idrar CK normalin 5 katından fazla Kan myoglobin düzeyi artar TİT’te az eritrosit görülmesine rağmen dipstick ile idrar eritrositi + ise

KOAGULASYON BOZUKLUĞU: Termal yanıklar ya da ağır doku hasarı hafif bir DIC tablosu oluşturur. PATLAMALAR: Endüstriyel alanlarda ya da yüksek gerilimde görülür. Patlayıcı madde etkisi yaratır. Mekanik kafa travmalarına benzer kognitif bozukluklar sıktır. Alveoler hasar nedeniyle arteriyel hava embolisi oluşabilir. İNHALASYON: Ark hasarında ozon gibi gazlar oluşabilir. Ozon toksisitesinin akut bulguları mukoza iritasyonu, pulmoner hemoraji ve ödemdir. Yangınlara bağlı CO zehirlenmesi de görülebilir. OKÜLER: Baş, boyun ve üst gövdede görülen elektrik yaralanmalarında yıllar sonra katarakt formasyonu gözlenmiştir. Retina dekolmanı, korneal yanıklar, intraoküler hemoraji ve trombüs yüksek voltajlı yaralanmalarda görülebilir. İŞİTSEL: Multipl alanlarda hemoraji oluşur, geç dönemde mastoidit, sinüs trombozu, menejit ve beyin absesi oluşabilir. Acil serviste duyma fonksyonu değerlendirilmelidir.

GIS: Sadece elektriksel hasara bağlı barsak perforasyonu gelişebilir.

Hastane Öncesi.. Açık kablolardan, hareketli kablolardan ve kaynaktan en az 10 m uzakta durun. Eğer mümkünse kaynak elektriği kapatın. Koruyucu eldiven ve ayakkabı giyin. Vaka teması kesildikten sonra resusitasyona başlayın. Spinal immobilizasyona dikkat edin.

Mukozaların, ıslak derinin, sinirlerin direnci düşükken, Avuç içi ve ayak tabanı gibi kalın deri içeren bölgelerde, yağ ve kemikte direnç daha fazladır.