OTOYOLU HIZLI TREN HATTININ KALDIRILMASININ TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI BURSA ŞUBESİ YALOVA TEMSİLCİLİĞİ İSTANBUL – İZMİR OTOYOLU İZMİT KÖRFEZ KÖPRÜ GEÇİŞİNDEKİ HIZLI TREN HATTININ KALDIRILMASININ BURSA ve YALOVA’YA ETKİLERİ.

İstanbul – İzmir Otoyolu projesinin, 2008 yılı başında tekrarlanan ihale ilanında : İzmit Körfezine yapılacak olan “ Körfez Köprüsü “ üzerinde 2x3 şeritli karayolu ve 2x1 demiryolu hattının yapılması öngörülmüştü. Ancak; Ağustos – 2008 tarihinde yapılan 1 nolu zeyilname ile Körfez Köprüsü üzerindeki 2x1 demiryolu hattı kaldırılmıştır.

İstanbul - Ankara karayolu 435 km İstanbul - Ankara karayolu 435 km. civarında olup; tamamı otoyol olan bu mesafeyi 4 saatte almak mümkün olacaktır. İstanbul - Ankara arasına yapılmakta olan 533 km. uzunluğundaki hızlı tren hattının Ankara – Eskişehir – İnönü arası tamamlanmıştır. Hızlı tren projesinin ikinci etabı olan 158 km. uzunluğundaki İnönü – Köseköy ( İzmit ) arasının ihalesi yapılmış olup, yasal problemler nedeniyle henüz başlamamıştır. Projenin 3. etabı olan Köseköy – Gebze arası 56 km. civarında olup, ihale hazırlıkları devam etmektedir. Hızlı tren projesi, Gebze’de Marmaray hattına bağlanacak olup, proje tamamlandığında ulaşım süresi 3 saat civarında olacaktır.

İzmit Körfez Köprüsünün üzerinden 2x1 demiryolu hattının geçirilmesi ile köprü geçişini Altınova (Hersek) üzerinden kullanılabilinecek olan Hızlı Tren Güzergahları; 1- İstanbul – Ankara Hızlı Tren Hattı (İznik – İnegöl – Bozüyük – Eskişehir) 2- İstanbul – Antalya Hızlı Tren Hattı (İznik – İnegöl – Bozüyük – Afyon) 3- İstanbul – İzmir Hızlı Tren Hattı (İznik – Yenişehir – Bursa – Balıkesir)

Ankara – İstanbul Hızla Tren Hattı Projesinin 2 Ankara – İstanbul Hızla Tren Hattı Projesinin 2. aşaması olan 215 km uzunluğundaki İnönü – Köseköy (İzmit) arası ihalesi gerçekleşmiş olup, hukuki problemler nedeniyle, henüz başlanamamıştır. 2. aşama güzergahı, Bozüyük ilçesinden sonra; Pamukova’ya kadar Mekece Vadisinden geçmektedir. Çok dar olan bu vadide; Mevcut yerleşimler, karayolu, Sakarya Nehri ve kolları bulunmaktadır. Bu kesime yapılacak demiryolu güzergahının büyük bölümü tünel ve viyadüklerden oluşması nedenleri ile ekonomik değildir.

Hızlı Tren Güzergahının Körfez Köprüsü üzerinden geçirilmesi durumunda: 13 Mart 2009 tarihinde Odamızca düzenlenen ulaşıma teknik bakış panelinde Prof. Dr. Güngör EVREN tarafından sunulan bildiride de belirtildiği gibi; 215km uzunluğundaki İnönü – Köseköy - Gebze Hattı yerine, 165km uzunluğundaki İnönü – Bozüyük – İnegöl – Yenişehir – İznik – Körfez Köprüsü – Gebze hattının yapılması uygun olacaktır. Güzergah, Bozüyükten sonra, İnegöl’e kadar Mekece Vadisine göre kısmen daha geniş olan Mezit vadisinden geçerek, İnegöl’e ulaşacak, İnegöl ile Yenişehir arasında ise iki ovayı biri birine bağlayan vadiyi takip edecektir.

Körfez Köprüsü üzerinden geçecek hızlı tren hattının yararları 1- Ankara – İstanbul Hızlı Tren Hattı uzunluğu mevcut projeye göre yaklaşık 50 – 55 km daha kısa olacaktır. Bu durum, ulaşım süresinin 20 – 25 dk. kısalmasına sebep olacaktır. 3 saat olması öngörülen yolculuk süresi 2.5 saate inecektir. 2- Körfez Köprüsünü geçen Hızlı tren hattı Gebze ilçesinde mevcut demiryolu hattına bağlanabilecektir.

3- Mevcut ihaleli hattı Köseköy ile Gebze arasıda İzmit Kent Merkezi ve diğer yerleşimler dikkate alındığında ağırlıklı olarak tüneller ile geçilmesi gerekmekte olup, maliyeti de yüksek olacaktır. 4- Mevcut ihaleli hatta göre boyu daha kısa olacağı gibi, geçtiği güzergah itibariyle, yapım maliyeti daha düşük olacaktır. 5- Mevcut ihaleli hattın uzunluğu kadar bir hat yapmakla, Ankara’yı hem İstanbul’a hem de dolaylı olarak Bursa ve Yalova’ya bağlamak mümkün olacağı gibi yapım maliyeti de daha düşük olacaktır

6- Daha da ileride İstanbul-İzmir hızlı tren hattında Balıkesir-Manisa-İzmir bağlantısında ekonomi sağlanacaktır. 7- Bursa-Kestel-Yenişehir hattının yapılması ile demiryolu ağı bütünleşmiş olacaktır. Böylece Yenişehir havaalanı da işlerlik kazanmış olacaktır. 8- İstanbul’dan Bursa’ya çok kısa bir bağlantı ile ulaşmak mümkün olacaktır. 9- Güney Marmara Bölgesine yapılacak olan liman ile doğrudan bağlantı sağlanacaktır.

Yapılması önerilen İstanbul-Bursa-İzmir Hızlı Tren Hattı’nın uzunluğu 500 Km civarında olup, İstanbul’dan İzmir’e erişim süresi en fazla 2.5 saat olacaktır. Halen ihale sürecinde olan İstanbul-İzmir Otoyolu projesi kapsamında yapılacak olan, İzmit Körfez Köprüsü üzerindeki demiryolu hattı, yapılan zeyilname ile kaldırılmıştır. İzmit Körfez Köprüsü üzerine demiryolu hattı yapılmaması durumunda; İstanbul-İzmir Hızlı Tren Hattının yapılması imkansız hale gelecektir. Bu nedenledir ki, bu kararın tekrar gözden geçirilmesi ülkemiz ve İzmir için de çok önemlidir.

Körfez Köprüsü üzerinden bağlanmaması durumunda; Sakarya – Bilecik üzerinden bağlantı sağlamak gerekecektir ki bu durumda da demiryolu hattının 250-300 km. uzatılarak Bursa’ya bağlanması gerekecektir. Bu durumda da 450-500 km.yi bulacak olan İstanbul – Bursa demiryolu hattı fizibil olmaktan çok uzak kalacaktır.

KÖRFEZ KÖPRÜSÜ ÜZERİNE DEMİRYOLU HATTININ YAPILABİLİRLİĞİ Demiryolu hatlarını çeşitli yük sınıflarına göre dizayn etmek mümkündür. Körfez köprüsü üzerine yapılacak olan demiryolu hattının yapılabilirliğini inceleyebilmek için benzer köprüleri incelemek gerekmektedir. Japonya’da Çin’de yapılan birçok asma köprü üzerinden ya da altından demiryolu geçmektedir. Hong Kong’ taki yeni havalimanını bağlayan karayolu için yapılan köprülerden demiryolu ve metro hattı geçmektedir. Bu köprülerden en büyüğü olan Tisingma Köprüsü 1400 m ana açıklığı olan bir köprü olup, çift katlı köprü olarak yapılmıştır. İtalya’yı Sicilya’ya bağlıyacak olan ana açıklığı 3300 m. olacak olan, Messina Köprüsü, Dünya’nın en büyük köprüsü olacak olup; 60 m platform genişliği ile de kendi dalında en geniş köprü olacaktır. Köprü üzerine 12 trafik hattı planlanmış olup; 2x4 şeridi karayolu araçları, 2x1 şeridi toplu taşıma şeridi ve 2x1 şeridi de demiryolu hattı olması planlanmıştır. Demiryolu hattından günde 200 tren seferinin yapılması planlanmaktadır. Messina Köprüsünün üzerinde demiryolu olması ve yeterli sayıda araç (10.000 civarında) geçişinin beklenmemesi nedeniyle; projenin finansmanında devlet % 40, özel konsorsiyum ise % 60 oranında kurdukları ortak bir yapı ile projeyi gerçekleştirmektedirler.

Messina Köprüsü görünüşü Yukarıdaki iki örnekten görüleceği üzere; her türlü asma köprüsü üzerinden demiryolu hattı geçirmek mümkündür. Messina Köprüsü görünüşü Messina Köprüsü tip enkesiti

SONUÇ Ülkemizde ekonomik ve sosyal gelişmenin ve demiryolu sisteminin geleceğinin şekillendirilmesi bakımından, Körfez Köprüsü üzerinden demiryolu geçirilmesi önemlidir. Bu konuyu, yalnız ihale şartları ve Yap-İşlet-Devret sistemi koşulları yönünden değerlendirilmesi doğru değildir. Üstelik Messina Köprüsündeki finansman modelinin benzeri körfez geçişi içinde uygulanabilir. 2x1 demiryolu hattının getireceği maliyet artışı devlet tarafından finanse edilebilir.

SONUÇ Köprü üzerindeki raylı sistemin getireceği maliyet artışı, Türkiye’nin bundan dolayı elde edeceği gelecekteki ekonomik ve sosyal yararın önemi karşısında belirleyici olamaz. Bunun bilincine varıp, demiryolunun yeniden; Körfez Köprüsüne dahil edilmesi, kaçınılmaz bir gerekliliktir.

Ankara-İstanbul arasındaki hızlı tren projesinin etapları ve hattı 50-55 km kısaltacak olan Körfez Köprüsünden geçen öneri hat

Ankara-İstanbul arasındaki hızlı tren projesinin etapları ve hattı 50-55 km kısaltacak olan Körfez Köprüsünden geçen öneri hat

İstanbul-İzmir arasını 2 İstanbul-İzmir arasını 2.5 saate indirecek olan ve 500 Km boyunda olması önerilen Hızlı Tren Hattı