ULUSLARARASI İKTİSAT DERS-10 SLAYT GÖSTERİSİ Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb. depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari olarak kullanılması yasaktır. Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek kaynaklara başvurulması zorunludur. Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları kapsamamaktadır. İyi Dersler Dileriz

FAKTÖR FİYATLARI EŞİTLİĞİ TEORİSİ Ülkeler arasında faktör hareketliliğinin olmadığı varsayılmıştır. Faktör hareketliliği olsaydı, iki ülkede zaten faktör fiyatları birbirine eşitlenirdi. O zaman faktör arzlarındaki değişmelerle fiyatlar birbirine eşitlenecekti. Faktör Fiyatları Eşitliği Teorisine göre, faktör hareketliliği olmamasına rağmen faktör fiyatları dış ticaret sayesinde iki ülkede eşitlenecektir.

FAKTÖR FİYATLARI EŞİTLİĞİ TEORİSİ EMEK PİYASASINDA ÜCRET EŞİTLENMESİ TÜRKİYE W W ALMANYA A2 A1 w2 w3 w3 w1 T2 T1 T3 T4 m1 m3 M m4 m2 M M M Dış Ticaret Sonrası, ücretler bir miktar Almanya’da düşer, Bir miktar da Türkiye’de yükselir ve w3 seviyesinde eşitlenir Başlangıçta, Almanya’da ücretler yüksek, Türkiye’de düşüktür. Türkiye Emek-yoğun sektörlerde uzmanlaşacak ve emek talebi artacaktır Almanya Sermaye-yoğun sektörlerde uzmanlaşacak ve emek talebi azalacaktır Başlangıçta, Almanya’da ücretler yüksek, Türkiye’de düşüktür.

FAKTÖR FİYATLARI EŞİTLİĞİ TEORİSİ Sermaye piyasası için de benzer şekilde faizler veya rantlar iki ülkede eşitlenecektir. Türkiye emek yoğun üretim dallarında uzmanlaşacağı için sermaye talebini azaltacak ve yüksek olan rantlar düşecektir. Almanya sermaye yoğun üretim dallarında uzmanlaşacağı için sermaye talebi artacak ve düşük olan rantlar yükselecektir.

FAKTÖR FİYATLARI EŞİTLİĞİ TEORİSİ Sermaye piyasasında faktör fiyatlarının iki ülkede nasıl birbirine eşitleneceğini şekillerle gösteriniz. Eğer faktör hareketliliği olsaydı, faktör fiyatlarının iki ülkede nasıl birbirine eşitleneceğini, hem emek hem de sermaye piyasası için şekiller yardımıyla gösteriniz. İpuçu: Faktör hareketliliğinin olduğu durumda her iki ülkede faktör arz eğrisinde değişmeler olacaktır.

Gelir Dağılımı Teorisi Wolfgang F.Stolper ile Paul A.Samuelson tarafından ortaya atılmıştır. ANA FİKİR: Serbest ticaret, bir ülkedeki bol faktörün lehine, kıt faktörün aleyhinedir. Korumacılık ise ülkedeki kıt faktörün lehine, bol faktörün aleyhinedir. Wolfgang F.Stolper 1912- P.A.Samuelson 1915-

Gelir Dağılımı Teorisi Serbest ticaret ile ülke, bol faktörü yoğun olarak kullanan üretim dallarında uzmanlaşır. Bol faktöre olan talep artar Bol faktörün fiyatı yükselir Bol faktör daha fazla istihdam edileceği için milli gelir pastasından alacağı pay da artar.

Gelir Dağılımı Teorisi Korumacılık ile ülke, kıt faktörü yoğun olarak kullanan üretim dallarında uzmanlaşır. Kıt faktöre olan talep artar Kıt faktörün fiyatı yükselir Kıt faktör daha fazla istihdam edileceği için milli gelir pastasından alacağı pay da artar.

Rybczynski Teorisi 1955 Yılında T.M.Rybczynski tarafından ortaya atılmıştır. VARSAYIMLAR İki üretim sektörü vardır Her sektörde doğrusal homojen üretim fonksiyonu vardır Malların faktör yoğunlukları farklıdır Ekonomi tam istihdamdadır

Rybczynski Teorisi ANA FİKİR: Emek ve sermaye faktörlerinden birinin arzı artarken diğerinin arzı sabit kalıyorsa, artan faktörü yoğun olarak kullanan üretim dallarında üretim mutlak olarak artar, diğer üretim dalında ise azalır

Rybczynski Teorisi (Dönüşüm Eğrileri) Televizyon FU DT2 FU U2 DT1 U1 DÜ1 t1 DÜ2 t2 b1 b2 Buğday

Rybczynski Teorisi (Faktör Kısıtı) Buğday Emek Sermaye Buğday 4 1 TV 2 3 Toplam Faktör Miktarı 900 600 SERMAYE KISITI M 600 A B 225 R G D 150 S EMEK KISITI E C F K Televizyon 150 200 450

Rybczynski Teorisi (Faktör Kısıtı) Buğday Emek Sermaye Buğday 4 1 TV 2 3 Toplam Faktör Miktarı 1200 600 SERMAYE KISITI M 600 300 A B D2 240 YENİ EMEK KISITI 225 R G D S 150 ESKİ EMEK KISITI E C F K Televizyon 120 150 200 450 600

H-O Teorisinin Üstün Yanları Mantık yapısı tutarlıdır Geometrik ve analitik yöntemlerin uygulanmasına uygundur Gerekli veriler kolaylıkla bulunabilir Dış ticaretin ekonomi üzerindeki etkilerini açıklayabilmektedir

H-O Teorisinin Eksik Yanları İki ülkeli, iki mallı, iki faktörlü analiz gerçek hayatı yansıtmaz Tam rekabet piyasasına dayanır. Ama gerçek hayatta tam rekabet piyasası şartları yoktur Yurtiçi faktör hareketleri tam değildir Üretim faktörleri homojen değildir Gerçek hayatta sabit maliyet şartları geçerli değildir

H-O Teorisinin Eksik Yanları Gerçek hayatta üretim teknolojisinde farklılıklar vardır İki ülkenin zevk ve tercihleri aynı olamaz Üretim faktörlerine olan talebin şiddet derecesi dikkate alınmamıştır Malların faktör yoğunlukları tersine dönerse H-O teorisi geçersiz olur

Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi Bir mal dış ticaret öncesinde, diğer mala göre emek (sermaye) yoğun tekniklerle üretilirken, dış ticaret sonrasında, yine diğer mala göre daha sermaye (emek) yoğun tekniklerle üretilir hale gelmişse, buna faktör yoğunluklarının tersine dönmesi denir Eş ürün eğrileri iki noktadan birbirini keserse, faktör yoğunlukları tersine döner

Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi Eş ürün eğrileri birbirini tek noktada keserse faktör yoğunlukları Tersine dönmez Sermayenin Fiyatı düşmüştür Sermaye FF2 FF2 Sermaye faktörü ucuzladığı için, her iki malın üretimi daha sermaye yoğun hale gelmiştir. A FF1 QTV β DüTV s1 DüBuğ QBuğ Emeğin fiyatı artmıştır s2 B  Emek e1 e2

emek yoğun tekniklerle Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi Buğday, hem dış ticaret öncesinde, hem de sonrasında, TV’ye göre emek yoğun tekniklerle üretilmektedir. Yani Faktör Yoğunlukları tersine dönmemiştir Sermaye FF2 FF2 A FF1 QTV β DüTV s1 DüBuğ QBuğ s2 B  Emek e1 e2

Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi TV, hem dış ticaret öncesinde, hem de sonrasında, Buğdaya göre daha sermaye yoğun tekniklerle üretilmektedir. Yani Faktör Yoğunlukları tersine dönmemiştir Sermaye FF2 FF2 A FF1 QTV β DüTV s1 DüBuğ QBuğ s2 B  Emek e1 e2

Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi Sermaye Eş ürün eğrileri iki noktadan birbirini keserse faktör yoğunlukları tersine döner FF2 DÜT2 DÜB2 QBuğ QTV FF1 DÜB1 DÜT1 Emek

Faktör Yoğunluklarının Tersine Dönmesi DIŞ TİCARET SONRASI TV daha Emek Yoğun. Buğday daha sermaye yoğun Sermaye FF2 FAKTÖR YOĞUNLUKLARI TERSİNE DÖNMÜŞTÜR DIŞ TİCARET ÖNCESİ Buğday daha sermaye yoğun TV daha Emek Yoğun. DÜT2 DÜB2 QBuğ QTV FF1 DÜB1 DÜT1 Emek

Leontieff Testi 1939 Girdi-Çıktı Analizini buldu Wassily Leontief 1906-1999 1939 Girdi-Çıktı Analizini buldu Böylece H-O teorisini test edilebilir hale getirdi. ABD ekonomisinin 1947 verilerini kullandı Çalışmasını 1951 de yayınladı

Leontieff Testi Wassily Leontief 1906-1999 Önce analizi basitleştirmek için mal balyaları veya grupları oluşturdu Benzer malları bir grupta topladı Her grubun faktör yoğunluklarını hesapladı İthal mallarının faktör yoğunluğunu da ABD ekonomisinde hesapladı

Leontieff Testi Wassily Leontief 1906-1999 ABD’nin emek yoğun ürünleri ihraç, sermaye yoğun ürünleri ithal ettiği sonucunu buldu Tartışmalar başladı: Bazıları H-O teorisi geçersiz dedi Bazıları ise Leontieff yanlış ve eksik analiz yaptı dedi. ÇÜNKÜ;

Leontieff Testi ÇÜNKÜ; 1947 yılı 2.dünya savaşı sonrası olduğu için tipik bir yıl değildi İthal mallarının faktör yoğunluklarını da ABD ekonomisinde hesapladı Sadece emek ve sermaye faktörünü dikkate aldı. O yıllarda ABD zengin doğal kaynaklara sahipti. Wassily Leontief 1906-1999

Leontieff Testi Leontieff ek açıklamalar yaptı: Wassily Leontief 1906-1999 Leontieff ek açıklamalar yaptı: Ne H-O teorisi yanlış, ne de benim analizlerim dedi Yanlış olan ABD ekonomisini sermaye zengini varsaymaktır dedi ABD işçileri diğer ülkelerin işçilerine göre üç kat daha verimlidir. Çünkü ABD işçileri iyi bir eğitim almış ve iyi sermaye teçhizatıyla donatılmıştır

Leontieff Testi Wassily Leontief 1906-1999 Karşılaştırmalı analiz yapabilmek için ya ABD’nin iş gücünü üç ile çarpmak, ya da diğer ülkelerin işgücünü üçe bölmek gerekir Böyle yapılırsa, ABD’nin sermaye zengini değil emek zengini olduğu görülür Dolayısıyla bulduğum sonuçlar doğrudur

Tatemoto ve Ichimura Testi 1951 yılında Japonya ekonomisi üzerinde yapıldı Leontieff’in analizinin benzeri yöntemler kullanıldı Sonuçta, Japonya’nın sermaye yoğun malları ihraç, emek yoğun malları ithal ettiği görüldü Bu sonuç H-O teorisine uygun değildi Çünkü o yıllarda Japonya emek zengini bir ülke idi ve emek yoğun malların ihracatçısı olmalıydı

Tatemoto ve Ichimura Testi Japonya’nın dış ticaretinin ülkelere göre dağılımı incelenerek ek açıklamalar yapıldı Japonya aslında emek yoğun malları ihraç etmekteydi. Ancak ticaret ortakları daha emek zengini olduğu için onlardan daha emek yoğun malları ithal etmekteydi Bu yüzden sanki sermaye yoğun mal ihracatçısı gibi görünmekteydi

Bharadwaj Testi Hindistan ekonomisi üzerine yapıldı Hindistan’ın emek yoğun ürünlerin ihracatçısı, sermaye yoğun malların ithalatçısı olduğu sonucu bulundu Bu sonuç tartışmasız H-O teorisine uygundu.

Stolper ve Roskamp Testi Doğu Almanya ekonomisi üzerine yapıldı Sosyalist bir ekonomi üzerine ilk kez test yapıldı Doğu Almanya, Doğu Bloku ülkeleriyle dış ticaret yapmaktaydı Doğu Blokunun en sanayileşmiş ülkesiydi Sermaye yoğun malları ihraç edip, emek yoğun malları ithal etmekteydi H-O teorisi sosyalist ekonomiler için de geçerli olduğu görüldü