Elektronik Ticaret Şule Özmen sozmen@marmara.edu.tr Marmara Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü Öğretim Üyesi sozmen@marmara.edu.tr ŞULE ÖZMEN

E-Ticaret ŞULE ÖZMEN

Biz de e-ticaret yapmalı mıyız? İşimde nasıl değişiklikler yapmam gerekir? Fırsatlar ve tehditler nedir?l? Gelip geçici bir moda mı? Bana ne kazandırır? Getirisi ne olur? Müşterim uygun mu? Teknik bilgimiz yok/ yeterli mi? Güvenli mi? Nasıl yaparız? Rakiplerim girer mi? Girerse bana ne olur? Benim müşterilerimin internet erişimi var mı? ŞULE ÖZMEN

Amaç Elektronik Ticareti ana hatlarıyla incelemek Konuyla ilgili önemli kavramların altını çizmek Elektronik ortamda gelişmekte olan bu yeni ticaret ve yönetim platformunun işletmeler, kuruluşlar ve tüketiciler üzerindeki etkilerini irdelemek. Özellikle pazarlama alanında sunmakta olduğu fırsatları ortaya koymak Elektronik ortamda pazarlama stratejileri ve elektronik ticaret yapmak isteyen firmalara, işyerlerine bu işe girmeden önce ve sonra dikkate almaları gereken konularla ilgili öneriler sunmak. ŞULE ÖZMEN

İçerik e - ticaret, e-iş e - ticaretde ilgili taraflar e - ticaretin stratejik önemi ve geleceği e - ticaretin sunduğu fırsatlar ve tehditler e - ticaret stratejileri elektronik ortamda (sanal) pazarlama e - ticaret teknolojisi e - ticaretde güvenlik e - ticaret ödeme sistemleri ŞULE ÖZMEN

e - ticaret, e - iş nedir? Yeni bir kavram yeni bir oluşum olmasından dolayı uzmanlar tarafından farklı tanımlar yapılmaktadır. Ancak bu tanımların ortak yönü Ürünlerin, servisin, bilginin ve paranın değişiminin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi. ŞULE ÖZMEN

e - iş (e -business) e - ticaret e - iş; şirketlerin, internet teknolojilerini ve bilgi işlem teknolojilerini kullanarak dahili iş süreçlerini ve iş ilişkilerini, bilgi transferlerini elektronik ortamda güvenli bir şekilde oluşturmaları ve ürettikleri malları ve servisleri bu elektronik ortamda satmaları veya satın almalarıdır. e - ticaret alışveriş odaklı bir işlemin internet ortamında gerçekleştirilmesidir. Bir alım satım işlemini ifade etmektedir (herkese açık olan ağ üzerinden yapılan ticari bir faaliyetdir). Kaynak:IBM ŞULE ÖZMEN

e - iş (e -business) e - ticaret Daha geniş anlam içerdiği için e - iş olarak ifade edilen bu yeni oluşum nedeniyle e - dünyada, e -işletme olmak için yol almak gerekiyor. e -işletme sadece WEB de sayfa açarak alım satım işlemi yapmanın ötesinde bir süreç içeriyor. İşletmelerin tedarik, üretim, pazarlama, satış, finans, muhasebe, insan kaynakları gibi diğer iş süreçlerini de bu yeni teknolojiye uyarlamaları anlamına geliyor. İnternet teknolojisi ve e - ticaretin sunduğu yeni fırsatlar ve bu fırsatlardan yararlanılamadığı takdirde oluşan tehditler, şirketleri; esnek, hızlı hareket edebilen, müşteri odaklı iş modelleri kurmak mecburiyetinde bırakıyor. ŞULE ÖZMEN

e - ticaretde ilgili taraflar (e - ortamda) İşletmeler - Müşteriler (Tüketiciler) İşletmeler – İşletmeler (İşletmeler arası) Vatandaş –Devlet Kurum ve Kuruluşları İşletmeler –Devlet Kurum ve Kuruluşları Devletler – Devletler (Devletler arası) ŞULE ÖZMEN

Tarafların iletişim sağladıkları ağlar İnternet: Herkese açık olan ağ İntranet: Şirket içi ağlar Extranet: Şirketlerin kendi aralarında tedarikçileri ve/veya bayileri, satış noktaları, belirli müşterileri arasında bilgi alışverişi/ ticari ilişki için kurulan ve üçüncü şahıslara kapalı olan ağlar. ŞULE ÖZMEN

Stratejik Önemi Bilgi ve iletişim teknolojilerinde hızlı gelişme sonucu elektronik ticaretin giderek yaygınlaşması Pazarda, sektörde bu ticaret yöntemini kullanan işletmeler karşısında rekabet edememek veya rekabet üstünlüğünü kaybetmek tehlikesi Her geçen gün daha fazla işletme, tüketici, devlet kurumunun elektronik ortamda buluşması ve buna paralel olarak sanal ortamda işlem hacminin hızlı bir ivmeyle artması. ŞULE ÖZMEN

e - ticaretin geleceği Forrester araştırma şirketi işlem hacminin 2002 yılında 327 milyar dolar olacağını öngörmekte. İşlem hacminin büyük bölümünün ise işletmeler arasında olacağı tahmin ediliyor. ŞULE ÖZMEN

e - ticaret yapmalı mıyız? Sunduğu fırsatlar bizim de yararlanabileceğimiz fırsatlar mı? Bu işe girmek bize neye mal olur? Getirisi ne olacaktır? Geleneksel ticaretin bir alternatifi midir? Ticareti kolaylaştıran bir yenilik midir? Girmeyince ne gibi tehditler ile karşı karşıya kalırız? Rakiplerimiz bu işe girmişse veya girerse bu bizim işimize nasıl yansır? ŞULE ÖZMEN

e - ticaret yapmalı mıyız? Kuvvetli yönlerimiz Zayıf yönlerimiz ŞULE ÖZMEN

Fırsatlar Yeni pazarlar, yeni müşteriler Hızlı, kişiye özel pazarlama ve satış Maliyetin düşmesi Genel ve idari masraflar Pazarlama ve satış maliyeti 24x7 Haftanın hergünü, günün her saati erişilebilir olması Müşteri memnuniyetinin artması ŞULE ÖZMEN

Fırsatlar Tedarikten satışa kadar olan zincirin tüm aşamalarına değer katması Tekrarlanan süreçlerin ortadan kalkması ve verimliliğin artması Envanter yönetimine sağladığı yararlar ŞULE ÖZMEN

Tehditler Değerlendirilmeyen, yararlanılmayan her bir fırsat bir tehdit unsuru olabilir Rekabet edememe veya varsa rekabet avantajını kaybetme tehlikesi Güvenlik ile ilgili tehditler Bilgisayar korsanları Kredi kartı yolsuzlukları Bilginin gizliliği ve bütünlüğünü tehdit eden tüm unsurlar ŞULE ÖZMEN

Kuvvetli Yönler Müşterinizin ve/veya ürününüzün uygunluğu Yeniliklere açık olmak, şirket sahibinin veya üst yönetimin desteği Teknik bilgi veya desteğinizin olması e- ticarete erken başlamanın yaratttığı rekabet üstünlüğü ŞULE ÖZMEN

Zayıf Yönler Öncesinde Teknik bilgi ve tecrübe eksikliği Sonrasında Teknik zorluklar Kullanıcıya uygun olmayan sayfa yapıları Yavaş erişim ve yavaş işlem Güvenli olmayan ağlar ve güvenli olmayan işlemler Öncesinde Teknik bilgi ve tecrübe eksikliği Yapısal problemler Şirket sahibinin veya üst yönetimin desteklememesi ŞULE ÖZMEN

e - ticaret yapmalı mıyız? Fırsatlar Tehditler Güçlü yönlerimiz Zayıf yönlerimiz ŞULE ÖZMEN

Faydalarının saptanması ve stratejilerin geliştirilmesi Mevcut durumumuza ne katacak? Hangi iş süreçlerimizi nasıl etkileyecek hangileri ortadan kalkacak hangileri yeni eklenecek hangileri değişime uğrayacak? Değişime uğracak iş süreçleri nasıl değişecek? Tedarik-müşteri zincirine hangi yeni değerler katacak? ŞULE ÖZMEN

e - ticaret pazarlama stratejileri Hedef pazarın saptanması Yeni bir pazar dilimi – internet kullananlar, (kullanıcı toplulukları) Rekabet üstünlüğü yaratacak bir konumlandırma – internet bankacılığı Hedef müşteri kitlenize katacağı değerler Müşteri odaklı pazarlama (CRM) Veri ambarı uygulamaları ŞULE ÖZMEN

e - ticarette pazarlama süreci (Geleneksel pazarlama süreci) ALICI Gereksinim belirleme Kaynak arama Satın alma Kullanma Gerektiğinde bakım yaptırma SATICI Ürün ya da hizmetin tasarımı Tanıtım Satış, dağıtım, teslim Hizmet ve destek sunma ŞULE ÖZMEN

e - ortamda pazarlamanın faydaları Satıcıya Etkileşimli pazarlama Müşteri Odaklı Pazarlama (CRM) Maliyetlerin düşmesi, verimliliğin artması Sanal mağazalar, web siteleri reklam (banner) ve bağlantılar sayesinde firmayı ve ürün/servisi mevcut ve potansiyel müşteriye tanıtmak Alıcıya Etkileşimli pazarlama Ürün ya da servise 24 saat 7 gün ulaşabilmek -ZAMAN Dünyanın her yerine ulaşabilmek - MEKAN Güncel bilgi elde edebilmek Uygun, elverişli, hızlı, güncel, kişiye özel HİZMET ŞULE ÖZMEN

e - ortama uygun pazarlama stratejileri Web sayfanıza veya sanal mağazanıza müşteri ziyaretini ve alışveriş miktarını artıracak stratejiler Sayfa/mağaza (internet) adresinizi internet ortamı dışındaki ortamlardan da duyurmak. İnternette işbirliği yapabileceğiniz diğer firmalarla karşılıklı bağlantılar sağlamak (link) Sizinle ilgili diğer sitelere, popüler sitelere reklam vermek (banner) Arama motorlarında yer almak ŞULE ÖZMEN

Web Siteleri Statik siteler – Şirketin varlığını gösteren siteler Dinamik Siteler – Alım Satım işlemi yapılan siteler Kişiselleştirilmiş siteler – Kişiye özel, çapraz satış yapılabilecek düzenlemeler olan siteler ŞULE ÖZMEN

e - ticaret teknolojisi İletişim teknolojisindeki gelişmeler sayısal biçime dönüştürülmüş yazılı metnin, ses ve video görüntülerinin çok hızlı bir şekilde işlenmesini, iletilmesini ve depolanmasını olanaklı kılmıştır WEB mimarisi İstemci - Müşteri (Client) Tarayıcı Program (Browser) Sunucu – Server ŞULE ÖZMEN

e - ticaret teknolojisi Ölçeklenebilirlik – Scalable Güvenilirlik Veri tabanı ile ilişkilendirilmiş (bütünleşik) ŞULE ÖZMEN

e - ticarette güvenlik Gizlilik ve mahremiyet Güvenlik Bütünlük ve doğruluk Kimlik bilgisinin doğrulanması (Authentication) Erişim yetkisinin verilmesi (Authorization) Sayısal İmza ( Digital Signature) Sayısal Sertifika (Digital Certificate) Sayısal Noter (Digital Notary) ŞULE ÖZMEN

e - ticarette güvenli ödeme sistemleri Güvenli Elektronik İşlem Protokolü SET SSL Sanal Para Akıllı Kart (Smart card) ŞULE ÖZMEN

SONUÇ Elektronik Ticaret yapıp yapmamaya karar vermesi gereken sizlersiniz. Önemli olan sadece başkalarının anlattıklarını dinlemek değil, doğru soruları sormak ve bu soruların cevaplarını yetkili kişilerden öğrenmek. Uzun vadeli çıkarlarınızı göz önüne almak Bu işi yapmazsam beni etkiler mi? Etkilerse nasıl ve ne kadar etkileyeceğini saptamak ŞULE ÖZMEN