Ücret Sistemleri ve Verimlilik Dersi Sunumu 16 Aralık 2009 Çarşamba Ümit KACAR umit@danisdenetim.com

Ücret Nedir ? Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, fazla mesai, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. (GVK.Madde:61) 1

İşveren Nedir ? Hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek veya tüzel kişilerdir. (GVK.Madde:62) 2

Gerçek (Safi) Ücret Nedir ? İşveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından yasal Kesinti ve indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır. (GVK.Madde:64) 3

Asgari Geçim İndirimi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 32 nci maddesi 01.01.2008 tarihinden geçerli olmak üzere başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir. Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5'idir. İndirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder. 4

Asgari Geçim İndirimi Asgari Geçim İndirimi Yıllık Tutarı = 5 İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medeni hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır. Asgari geçim indirimi (A.G.İ.) tutarı, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına bu Tebliğin "3. Uygulamanın Esasları" başlıklı bölümünde yer alan oranların uygulanması ile bulunan tutarın, gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen oranla çarpımı sonucu bulunur. Asgari Geçim İndirimi Yıllık Tutarı = (Asg.Üc.Yıllık Brüt Top.x A.G.İ. Oranı) x %15 5

Kişinin Oran Kendisi İçin % 50 Eşi İçin % 10 İlk 2 Çocuk İçin % 7,5 Asgari Geçim İndirimi Oranları Kişinin Oran Kendisi İçin % 50 Eşi İçin % 10 İlk 2 Çocuk İçin % 7,5 Diğer Çocuklar % 5 6

Örnek : Eşi çalışan ve bir çocuğu bulunan bir asgari ücretlinin, Kasım/2009 ayında asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde hesaplanacaktır. Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı (693 x 12 = 8.316.-TL) Mükellefin Asgari Geçim İndirimi Oranı: % 57,5 (Mükellefin kendisi için % 50 + Mükellefin çocuğu için % 7,5) A.G.İ. Esas Tutar (8.316,00 x % 57,5 = 4.781,70.-TL) A.G.İ. Yıllık Tutar (4.781,70 x % 15 = 717,26.-TL)'dir. Yıllık tutarın 1/12'si olan (717,26 / 12 = 59,78.-TL)'si Kasım ayına ait gelir vergisi tutarından mahsup edilecektir. Buna göre, işveren asgari geçim indirimi tutarı kadar yani 59.78TL ücretliye daha fazla ödeme yapacaktır. 7

Yasal Kesintiler Nelerdir ? Vergi Kesintileri Gelir Vergisi Damga Vergisi Sigorta Kesintileri SGK Primi SGK İşsizlik Primi 8

Gelir Vergisi & Damga Vergisi; 8.700.- TL'ye kadar olan Tutar İçin % 15 22.000.-TL'nin 8.700.-TL ‘lik Kısmı İçin 1.305.-TL Geri Kalan Kısım İçin % 20 50.000.-TL'nin 22.000.-TL 3.965.-TL % 27 50.000.-TL’den Fazlası İçin 50.000.-TL 11.525.-TL % 35 Damga Vergisi = Brüt Ücret x Binde 6 9

SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) Primi Kesintileri SGK Prim Kesintileri SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) Primi Kesintileri İşveren Adına Kesilen % 19,5 İşçi % 14 10

SGK İşsizlik Primi Kesintisi SGK Prim Kesintileri SGK İşsizlik Primi Kesintisi İşveren Adına Kesilen %2 İşçi % 1 11

Ücret Pusulası 12 Gün 30,00 Brüt Kazanç 693,00 SGK Matrahı SGK Primi Örnek ; Güvenli Enerji Şirketinde Asgari Ücret ile çalışan Adil Demir adlı personelin Kasım/2009 dönemi ücret bordrosu aşağıdaki gibidir ; Gün 30,00 Brüt Kazanç 693,00 SGK Matrahı SGK Primi 97,02 Gelir Vergisi Matrahı 589,05 Gelir Vergisi Tutarı 88,36 Damga Vergisi Tutarı 4,16 Yasal Kesintiler 189,54 Asgari Geçim İndirimi 49,95 Net Kazanç 546,48 12

Muhasebe Kaydı Ücret Bordrosu Kaydı 13 Borçlu Hesaplar Brüt Ücret (Maliyet) SGK İşveren Primi SGK İşveren İşsizlik Primi Asgari Geçim İndirimi Alacaklı Hesaplar Öd. Gelir Vergisi Öd. Damga Vergisi Öd. SGK Primi Öd. SGK İşsizlik Primi 13

…………………………..Ücret Bordro Kaydı……………………… Ücret Bordrosu Kaydı Brüt Ücret (Maliyet) 693,00 SGK İşveren Primi 135,14 SGK İşsizlik Primi 13,86 Asgari Geçim İndirimi 49,95 Gelir Vergisi 88,36 Damga Vergisi 4,16 SGK Primi 232,16 20,79 Net Ücret 546,48 891,95 …………………………..Ücret Bordro Kaydı……………………… 14

Ücret Pusulası (İkramiye) Örnek ; Güvenli Enerji Şirketinde Asgari ücret ile çalışan Adil Demir’in Kasım/2009 dönemi için Brüt : 139,57.-TL (Net: 100.-TL) ikramiyeye hak kazanmıştır. Gün 30,00 Normal Kazanç 693,00 İkramiye 139,57 Toplam Brüt Kazanç 832,57 SGK Matrahı SGK Primi 116,56 Gelir Vergisi Matrahı 707,68 Gelir Vergisi Tutarı 106,15 Damga Vergisi Tutarı 5,00 Yasal Kesintiler 227,71 Asgari Geçim İndirimi 49,95 Net Ödenecek 646,48 15

Ücret Bordrosu Kaydı (İkramiye) Brüt Ücret (Maliyet) 693,00 İkramiye (Brüt Maliyet) 139,57 SGK İşveren Primi 162,35 SGK İşsizlik Primi 16,65 Asgari Geçim İndirimi 49,95 Gelir Vergisi 106,15 Damga Vergisi 5,00 SGK Primi 278,91 24,98 Net Ücret 646,48 1.061,52 ……………………….Ücret Bordro Kaydı……………………… 16

Bazı Ödemelere İlişkin Kesintiler Ödemenin Türü SGK Gelir Vergisi Damga Vergisi Asıl Ücret Tavanı Var (4.504,50) Var Avanslar (ücret) Yok Kesilmiyor Fazla Mesai Gece Zammı Huzur Hakkı İhbar Tazminatı İkramiye Kasa Tazminatı Kıdem Tazminatı Sınırlı (2.365,16) Primler Yemek (Ayni) Yemek (Nakdi) 17

Teşekkürler…. DANIŞ DENETİM & DANIŞMANLIK MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ. DANIŞ CERTIFIED FINANCIAL CONSULTANCY AUDITING LTD. 1470 Sokak Ergün İş Merkezi No:10 Kat:1 Dr:101-102 Alsancak/İZMİR Tel : (232) 465 31 03-04 (Pbx) Fax: (232) 465 23 32 www.danisdenetim.com