MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ (MOBILE OPERATING SYSTEMS) -GİRİŞ  -BAŞLICA ÇEŞİTLERİ -ANDROID -Özellikleri   -Sürümleri  -Uygulama Geliştirme -IOS -SYMBIAN -WINDOWS MOBILE -BLACK BERRY OS -WEB OS -BADA -MEEGO -PAZAR PAYLARI -KAYNAKÇA

MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ Kullandığımız her türlü elektronik donanımın üzerinde mutlaka donanımı kontrol eden bir yazılım çalışmaktadır. Donanımlar gelişip karmaşıklaştıkça, onları kontrol eden yazılımlar da mecburen gelişip karmaşıklaştı. Yani bir diğer deyişle, zaman içerisinde donanımlarımızdaki basit yazılım parçaları, kompleks işletim sistemlerine dönüştürüldüler. Akıllı telefonlar (Smart Phones) , Tablet bilgisayarlar , PDA (Personal Digital Assistant) 'lar gibi taşınabilir cihazlar için üretilen işletim sistemleri mobil işletim sistemleri olarak adlandırılırlar.

İşletim sistemi yazmak oldukça zahmetli oluğundan günümüze dek sadece birkaç işletim sistemi geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayamadığından dolayı unutulmuştur. Günümüzde mevcut ve yakın gelecekte de var olmaları muhtemel olan mobil işletim sistemleri şunlardır :   -Google : Android -Apple : Iphone OS (iOS) -RIM : BlackBerry OS -Symbian Vakfı : Symbian -Palm : Web OS -Microsoft : Windows Mobile -Linux Vakfı : MeeGo -Samsung : Bada

1) ANDROID Google ve Open Handset Allience (OHA) tarafından kodlanmış açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir. Linux çekirdeğine sahiptir ancak alışılageldik Linux çekirdekli işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları içermediği için genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez. İşletim sistemi kodlanırken yaklaşık 12 milyon (3 milyon XML , 2.8 milyon C , 2.1 milyon Java, 1.75 milyon C++ ve diğer kodlar) satır kod yazılmıştır. Eski Yunancada insanımsı makine anlamına gelen Android işletim sistemi için yeşil robotumsu bir logo kullanılmaktadır.

a)ÖZELLİKLERİ Depolama: Android'in son sürümleri, çoklu-görev (multitasking), çoklu-dokunuş (multitouch) ve Flash desteğiyle beraber gelmektedir. Android Market ile uygulamalar yüklenebilmektedir.   Depolama: Bilgi depolama amaçlı SQLite kullanılmaktadır. Bağlanabilirlik: Android, GSM, Bluetooth, EDGE, 3G ve Wi-Fi bağlantısını destekler. Mesajlaşma: Hem SMS hem de MMS desteği vardır. Web Tarayıcısı: Android'in web tarayıcısı açık kaynak kodlu WebKit application framework üzerine kuruludur. Medya Destekleri: Android, MPEG-4, MP4, H.264, MP3, ve AAC, AMR, JPEG, PNG, GIF gibi ses/video formatlarını desteklemektedir. Ek Donanımları: Android, anti-titremeli vidyo/foto kameraları, touchscreenler, GPS, pusulalar, accelerometrelerde son derece yeteneklidir.

b)SÜRÜMLERİ 1.1 ( - ) ( 9 Şubat 2009 ) 1.5 (Cupcake) ( 30 Nisan 2009 ) 1.6 (Donut) (15 Eylül 2009 ) 2.0-2.1 (Eclair) ( 26 Ekim 2009 ) 2.2 (Froyo) ( 20 Mayıs 2010 ) 2.3 (Gingerbread) (6 Aralık 2010 )   1 Aralık 2010 tarihinde yapılan araştırmaya göre piyasadaki Android işletim sistemlerinin ; 43 % ' ü Froyo , 40 % ' ı Eclair , 11 % ' i Donut , 6 % 'sı Cupcake ' dir.

c) UYGULAMA GELİŞTİRME Android gelişmiş API(Application Programming Interface)' leri sayesinde uygulama geliştiricilere büyük imkanlar sunmaktadır. Yüz tanımlama sistemleri , barkod okuyucular , parmak hareketlerinden komut üretme için hazırlanmış kütüphaneler Android'in gelişmiş API'lerine örnek olarak verilebilir.   Android için uygulama geliştirme dili Java'dır. Ancak cep telefonlarında görmeye alıştığımız standart Java desteği olan J2Me'yi kısıtlı olduğundan dolayı desteklememektedir. Android'in Java'sı işletim sistemine oldukça başarılı bir şekilde entegre olmuş, kısıtlamaları az olan, tüm donanıma hükmedebilecek bir Java desteğidir. Bu sayede hiç mobil uygulama geliştirmemiş olan Java geliştiricileri çok rahatlıkla Android uyumlu uygulamalar geliştirebilirler.

Android işletim sistemiyle uyumlu uygulamalar geliştirmek için Mac OS , Linux veya Windows ortamı farketmeksizin bilgisayarınızda aşağıdaki gereçlerin yüklü olması gerekmektedir :   Android SDK Java Development Kit ( JDK ) +3.4 Eclipse (Eclipse Classic yeterlidir) Eclipse için ADT (Android Devolopment Tools) Plugini

2) iOS Apple tarafından geliştirilen Mac OS X (Unix türevli) işletim sistemi ailesinden gelmiştir. Apple marka mobil cihazlar için özel tasarlanmıştır. Sadece parmak etkileşimi ile çalışacak biçimde tasarlanmıştır. Çoklu dokunma özelliğini desteklemektedir. Kapsamlı uygulama geliştirme ortamı (iPhone SDK) sayesinde uygulama açısından en zengin platformdur. Uygulama geliştirmek için Mac OS yüklü bir bilgisayara ihtiyaç vardır. Java ve Flash desteği yoktur. İlk sürümleri multitasking özelliğini desteklemezken iOS 4.0 sürümünde multitasking özelliği de eklenmiştir.

3) BLACKBERRY OS 4) SYMBIAN Research In Motion (RIM) tarafından geliştirilmektedir. Java tabanlıdır. RIM tarafından tescillidir. Uygulama geliştiricileri Windows yüklü bilgisayarlarda BlackBerry API kullanarak uygulamalar geliştirebilirler. 4) SYMBIAN Symbian Ltd. Ericsson, Panasonic, Nokia, Samsung, Siemens AG, Sony Ericsson şirketleri arasında kurulmuştur. Nokia 2009 yılında diğer hissedarların hissesini alarak Symbian'ın tüm varlığını kendi kurduğu Symbian Vakfı'na bağışlamıştır. Şu an geliştirme işi Symbian Vakfı tarafından gerçekleştirilmektedir. Günümüzde en çok kullanılan mobil işletim sistemi olma özelliğini göstermektedir. C++ tabanlıdır.

5) WEB OS (PALM OS) Palm'a ait ürünlerde bulunmaktadır. Linux çekirdeklidir fakat Linux çekirdekli işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları içermediği için genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez. Sadece parmak etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Çoklu dokunma özelliğine sahiptir. Uygulama geliştiriciler için kısıtlı bir geliştirme ortamı ( Mojo ) vardır. Bu sebepten dolayı uygulama açısından fakir bir platformdur. Performansı yüksektir. Aynı anda birden fazla uygulamanın çalıştırılmasını destekler.

6) WINDOWS MOBILE Windows CE (Compact Edition) çekirdeklidir. İleri düzey altyapıya sahip olması ve Windows tabanlı olmasına rağmen masaüstünde kullanılan Windows uygulamalarını çalıştıramaz. Tescilli bir işletim sistemidir fakat değişik üreticilerin ürünlerinde de bulunabilir. Diğer cihazlarla da uyumlu olması gerektiğinden optimizasyon miktarı rakiplere oranla düşüktür. İlk sürümlerde çoklu dokunuş desteği bulunmamaktaydı. 7. sürümüyle beraber çoklu dokunuşu da desteklemeye başlamıştır. Multitasking özelliğini desteklemektedir. C++ tabanlıdır. Microsoft Office programlarıyla mükemmel uyumu Windows Mobile'in önemli bir artısıdır. Görsellik açısından rakiplerinin gerisinde kalmıştır. Ayrıca rakipleri arasında en düşük performansa sahip mobil işletim sistemidir.

7) MEEGO Intel'in Moblin ve Nokia'nın Maemo platformları, Linux Vakfı'nın da himayesinde bir araya gelerek, mobil cihazlar için MeeGo platformunu oluşturmuşlardır. Linux temelli ve açık kaynak kodludur. Multitasking desteklemektedir. Nokia N serisi telefon modellerinde MeeGo platformunu kullanmayı hedeflemektedir. 8) BADA Samsung tarafından geliştirilmektedir. C++ tabanlıdır. Hareket, yüz algılama gibi özellikleri içermektedir. Ayrıca yakınlık, ışık, hava, ivme ölçer gibi çeşitli sensörlerle desteklenen yazılımlarla uyumludur. Gelişmiş API'leri vardır.

MOBİL İŞLETİM SİSTEMİ PAZAR PAYLARI Gartner araştırmalarına göre ; 2009'un 3. çeyreğindeki mobil işletim sistemleri pazar payları : Symbian 44 % BlackBerry OS 20 % iPhone OS 17 % Windows Mobile 8 % Android 4 % Diğer 7 % 2010'un 3. çeyreğindeki mobil işletim sistemleri pazar payları : Symbian 36 % Android 25 % iPhone OS 17 % BlackBerry OS 15 % Windows Mobile 3 % Diğer 4 %

Tabloları incelediğimizde belirtilen tarihler arasında tek büyüme gösteren işletim sisteminin Android olduğu göze çarpmaktadır. Buna paralel olarak Symbian , BlackBerry OS ve Windows Mobile kullanımı azalmaktadır. iPhone OS ise Android karşısında küçülmeden durabilen tek işletim sistemidir.

KAYNAKÇA http://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_operating_system   http://www.android.com/ http://tr.wikipedia.org/wiki/Android.. http://www.supermeydan.net/forum/forum670/thread74106.html http://www.apple.com/ios/ http://forum.donanimhaber.com/m_35230375/tm.htm http://en.wikipedia.org/wiki/Android_%28operating_system%29