DÜNYA ŞEHRİ VAN VİZYONU SANAYİ GRUBU TANITIM VE FAALİYET ÇALIŞMASI

GENEL BİLGİLER Van sahip olduğu 19.069 km² yüzölçümü ile Türkiye topraklarının %2,5' unu oluşturur. Yüzölçümü bakımından Türkiye'nin 6. büyük ilidir. Toplam Nüfusu: Nüfusun 567.425 i Şehirlerde, 467.993 ü Köylerde yaşamakta olup, toplam nüfus 1.035.418 kişidir. İdari yapı olarak Merkez ilçe dâhil 12 ilçesi, 20 belediyesi, 84 mahallesi, 10 bucak merkezi ,576 köy ve 401 mezradan oluşan yerleşim birimine sahiptir.

İLÇELERE GÖRE NÜFUS 1.022.310 1.035.418 + % 1,29 İLÇE ADI 2009 2010 DEĞİŞİM Başkale 61.355 61.371 + % 0,03 Çatak 24.875 25.127 + % 1 Erciş 158.795 161.612 + % 1,90 Gevaş 29.612 29.187 - % 1,5 Gürpınar 40.807 41.167 + % 0,9 Muradiye 51.562 51.465 - % 0,02 Özalp 73.569 74.661 + % 1,50 Merkez 451.133 459.457 + % 1,85 Bahçesaray 17.684 17.448 + % 1,35 Çaldıran 65.304 65.844 + % 0,8 Edremit 24.442 25.054 + % 2,50 Saray 23.172 23.025 - % 0,64 TOPLAM 1.022.310 1.035.418 + % 1,29

SANAYİ MEVCUT DURUM RAPORU VAN SANAYİ MEVCUT DURUM RAPORU

ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ Büyüklük :127 Hektar Tamamı tahsis edilen Parsel Sayısı : 99 Adet Üretime Tahsis edilen Parsel Sayısı : 62 Adet Üretime Ara Vermiş Parsel Sayısı : 9 Adet Deneme Üretiminde Parsel Sayısı : 9 Adet İnşaatı Bitmiş Parsel Sayısı : 2 Adet Kaba İnşaat Durumunda : 12 Adet Proje aşamasında olan : 5 Adet

MERKEZ OSB İLAVE PARSEL 137-138 2011 yılında yapımına başlanacaktır. Yatırım programında 44 hektarlık alanın altyapı olarak, toplam 5.500.000 TL proje tutarı ile planlanmıştır.2013 yılında tamamlanması öngörülmektedir. 2010 yılı yatırım programında 44 hektar olarak ve 1.000.000 TL ödenekle yer almış ancak ihale süreci uzadığından ödenek kullanılmamıştır. 2011 yılı için 500.000 TL ödenek ayrılmıştır. 2011 yılı başında İmar Planları Onaylanmıştır. 7 Nisan 2011 tarihi itibarıyla ihale yapılmıştır.

VAN İLİNDEKİ KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ Sıra No KSS ADI Kuruluş Yeri Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Alanı (m2) İşyeri Sayısı 1 Van Yeni Küçük Sanayi Sitesi Merkez 1978 1988 467.627 380 2 Van Keresteciler Hızarcılar ve Marangozlar K.S.S. 1977 1987 61.000 169 3 Özalp Küçük Sanayi Sitesi Özalp 1990 1996 10.233 50 4 Erciş Küçük Sanayi Sitesi Erciş 1991 2001 219.000 184 5 Yeni Marangozlar Küçük Sanayi Sitesi 1995 2003 197.160 215 6 Van Yeni Küçük Sanayi Sitesi 2. Bölüm 2004 - 372 TOPLAM 1370

DEVAM EDEN KSS’LER ERCİŞ KSS (II.Bölüm) : 2005 yılında yapımına başlanmıştır. Yatırım programında 100 iş yeri altyapı olarak, toplam 9.485.000 TL proje tutarı ile planlanmıştır.2012 yılında tamamlanması planlanmaktadır.2011 yılı ödeneği 1000.000 TL dir. ÇALDIRAN KSS : 2009 yılında yapımına başlanmıştır. Yatırım programında 79 iş yeri altyapı olarak, toplam 7.417.000 TL proje tutarı ile planlanmıştır.2013 yılında tamamlanması planlanmaktadır.2011 yılı ödeneği 1000.000 TL dir. GEVAŞ KSS : 2009 yılında yapımına başlanmıştır. Yatırım programında 60 iş yeri altyapı olarak, toplam 4.050.000 TL proje tutarı ile planlanmıştır.2014 yılında tamamlanması planlanmaktadır.2011 yılı ödeneği 629.000 TL dir.

TİCARET VE SANAYİ ODALARI İlimizde Van ve Erciş’te olmak üzere toplam 2 adet Ticaret ve Sanayi Odası bulunmaktadır. 1) Van Ticaret ve Sanayi Odası Üye Sayısı: 7426 Adet 2) Erciş Ticaret ve Sanayi Odası Üye Sayısı: 955 Adet Not: Bu üyelerin 337 adedi A.Ş ve 3344 adedi Ltd Şirkettir.

ESNAF VE SANATKAR ODALARI İlimizde toplam 20 adet Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Odası ve 1 adet Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği bulunmaktadır. Bu odaların 5 adedi ihtisas, 15 adedi karma odadır.

TİCARET BORSASI Gerçek Üye Sayısı : 27 Tüzel Üye Sayısı : 53 İlimizde toplam 1 adet Ticaret Borsası bulunmaktadır Gerçek Üye Sayısı : 27 Tüzel Üye Sayısı : 53 Borsada 2010 yılında 997.061.671,35 TL tutarında ürün tescili yapılmıştır.

ŞİRKET İSTATİSTİK VERİLERİ KURULUŞ TÜRÜ 2009 2010 DEĞİŞİM ANONİM ŞİRKET 19 29 + % 52 LİMİTED ŞİRKET 241 328 + % 36 ŞAHIS KAYDI 99 142 + % 43 KOOPEREATİF 21 31 + % 48 TOPLAM 380 530 + % 39

ŞİRKET İSTATİSTİK VERİLERİ KURULUŞ TÜRÜ KAYITLI FAAL Anonim şirket 523 310 Limited şirket 4122 3080 Şahıs kaydı 6506 3691 Kooperatif 591 376 Diğer 48 24 Toplam 11790 7481

ÖNCELİKLİ OLARAK DESTEKLENMESİ GEREKEN SANAYİ TÜRLERİ SANAYİ TÜRÜ SAYI ORAN (%) Gıda Sanayi 305 34,5 Taşa-Toprağa Dayalı Sanayi 234 26,5 Petro-Kimya Sanayi 231 26,2 Metal Sanayi 47 5,3 Diğer 66 7,5 Toplam 883 100

Sanayi Türleri Grafiği

2010 VAN İHRACAT DEĞERLERİ İhracat Ürünü İhracat Değeri ($) 1 2 3 4 5 I.TARIM 5.043.209,75 2 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 349.382,93 3 Hububat ,Bakliyat ,Yağlı Tohumlar ve Mamülleri 206.508,35 4 Yaş Meyve Ve Sebze 83.737,50 5 Meyve Sebze Mamülleri 25.310,00 6 Kuru Meyve ve Mamülleri 9.000,00 7 Fındık Ve Mamülleri 24.574,08 8 Zeytin ve Zeytin Yağı 253 9 Tütün 00,00 10 Kesme Çiçek

İhracat Ürünü İhracat Değeri ($) 11 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 349.00 12 Su Ürünleri ve Hayvansal Ürünler 13 C.AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 4.693.477,82 14 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 15 II.SANAYİ 14.221.792,78 16 A.TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 1.054.719,98 17 Tekstil ve Hammadeleri 559.854,79 18 Deri ve Deri Mamülleri 434.122,56 19 Halı 60.742,63 20 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAMÜLLERİ 3.102.497,16

İhracat Ürünü İhracat Değeri ($) 21 Kimyevi Maddeler ve Mamülleri 3.102.497,16 22 C. SANAYİ MAMÜLLERİ 10.064.575,64 23 Hazır Giyim ve Konfeksiyon 1.215.376,53 24 Taşıt Araçları ve Yansanayi 402.631,24 25 Gemi ve Yat 877,58 26 Elektrik – Elektronik, Makine ve Bilişim 349.788,36 27 Makine ve Aksamları 1.679.312,82 28 Demir ve Demir Dışı Metaller 1.285.709,01 29 Demir Çelik Ürünleri 4.300.834,56 30 Çimento ve Toprak Ürünleri 601.149,31

İhracat Ürünü İhracat Değeri ($) 31 Değerli Maden ve Mücevherat 228.896,23 32 Diğer Sanayi Ürünleri 0,00 33 III.MADENCİLİK 212.336,11 34 Madencilik Ürünleri

SANAYİ DURUMU Türkiye’nin yıldız şehirlerinden VAN , ulaşım , enerji , alt yapının uygunluğu , zengin yer altı kaynakları ve özellikle Doğu Anadolu’nun ticaret merkezi konumundadır. İlimizde sanayileşme politikası Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır. 1935 yılında kurularak faaliyete geçmiştir. 1998 yılında Bakanlığımız kredi desteği ile kurulan OSB, ilimiz sanayisinin gelişmesine büyük oranda katkı sağlamıştır.

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERE SAĞLANAN DESTEKLER KOSGEB tarafından küçük ve orta ölçekli İşletmelerimize destek vermek ve başarılarını artırmak amacına yönelik olarak geri ödemesiz destek ve kredi imkanları sağlanılmaktadır. İlimizde son beş yılda KOSGEB tarafından Kobilere 51,948,411 TL hibe ve 1.804.685 TL kredi olmak üzere Toplam 53.753.096 TL destek ve kredi imkanı sağlanılmıştır.

ENERJİ DESTEĞİ ÖDEMELERİ 5084 sayılı Kanun kapsamında, toplam 48 tesise 1741 istihdam kazandırılarak 2.342.78 TL ödeme yapılmıştır.

SANAYİ SİCİL BELGESİ ÇALIŞMALARI 2006 2007 2008 2009 2010 Kayıtlı Firma Sayısı 53 67 95 107 Yıllık İşletme Cetveli Veren Firma Sayısı 40 44 48 63 91 Vizesi Yapılan Belge Sayısı 23 14 26 20 35 Belgesi İptal Edilen Firma Sayısı 7 1 - 4 8

DENETLEME ÇALIŞMALARI 4077 Sayılı Yasa kapsamında ve 4703 Sayılı Yasa Kapsamında firmalarda denetlemeler devam etmektedir. Hakem Heyetlerine 259 şikayette bulunulmuştur. Müracaatların şu ana kadar % 42 ’si tüketici lehine sonuçlanmıştır. (Tüketici lehine 109) Halen sonuçlanamayan müracaatlar bulunmaktadır. İlimizde tüketicilerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik olarak eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. Bu amaçla 10 bin adet afiş bastırılmıştır. Eğitim faaliyetlerimiz devam etmektedir.

3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu kapsamında ölçü ve ölçü aletinin muayene ve damgalama işlemi yapılmıştır. Müracaat Sayısı 2009 2010 Damgası Yapılan 2009 2010 Dmg.Yapılmayan 2009 2010 Test Yapılan 2009 2010 Baskül 40 - Terazi 59 65 Su Sayacı 55 30 Elektrik Sayacı Taksimetre 150 TOPLAM 304 95

AKARYAKIT VE LPG İLE İLGİLİ OLARAK İL MÜDÜRLÜĞÜMÜZCE YAPILAN ÇALIŞMALAR Denetleme Yapılan Yer 2008 2009 2010 Lisans Denetimi Yapılan Ak.İk.İst. 73 88 59 Lisans Denetimi Yapılan LPG.İk.İst. 19 Lisans Denetimi Yapılan LPG.Dolum Tesisi 2 Lisansızlıktan Dolayı Faaliyetten Men Edilen Ak.İk.İst. - Lisansızlıktan Dolayı Faaliyetten Men Edilen LPG.İkmal.İst. Ulusal Marker Testi Kamu Kurumları Ulusal Marker Testi 40 50 100

KOOPERATİFLER 157 30 4 2 11 79 8 22 1 319 Kooperatif Türü Koop. Sayısı Konut Yapı Kooperatifleri 157 Toplu İşyeri Yapı Kooperatifleri 30 Esnaf ve S.Kredi ve K.Kooperatifi 4 Küçük Sanat Koopertaifi 2 Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi 11 Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi 79 Tüketim Kooperatifi 8 Temin Tevzi Kooperatifi 22 Üretim ve Pazarlama Kooperatifi 1 Çevre ve Kültür İşletme Kooperatifi Yayıncılık ve Dayanışma Kooperatifi TOPLAM 319

KOOPERATİFLER 2009 2010 (31.06.2010) Kooperatif Kuruluşu 18 21 Ana Söz. Değişikliği - Ön İnceleme 2 Genel Kurul 309 239

SANAYİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Sanayi mevzuatında bürokratik işlemler uygulanırken Doğu Anadolu’ya ayrıcalıklar tanınmalıdır. Sınır ticaretine getirilen kısıtlamalar kaldırılmalıdır.

Van Sanayisinin gelişmesi teknoloji alt yapısının iyileştirilmesine bağlıdır. Bu nedenle KOSGEB, TÜBİTAK- Teknoloji İzleme ve Değerlendirme Başkanlığı(TİDEB) ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) ile ortak bir eylem planı yapılmalıdır.

Yeni sanayi alanlarının projelendirilmesinde KOSGEB’in proje desteğinden yararlanılmalıdır.

Organize Sanayi Bölgesi 2 Organize Sanayi Bölgesi 2. Etabı gerekli kredi ve ödeneklerle desteklenerek bir an önce tamamlanmalıdır. Organize Sanayi Bölgesi çatısı altında örgütlenerek yer seçen işletmeler için ortak bir ÇED raporu hazırlanmalıdır.

Küçük Sanayi Siteleri, Organize Sanayi Bölgelerindeki firmaların tamamlayıcısı olmalı böylece Sanayinin yerelleşmesi sağlanmalıdır. Sanayileşmeyi kırsal kesime yaygınlaştırmak ve kırsal kesimdeki kullanılmayan ekonomik potansiyeli canlandırmak için, bu yörelerde “ İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri” kurulmalıdır.

Van’ın Sanayileşmesi özel sektörün öncülüğünde gerçekleşecektir ancak Kamu sektörü belirlenecek strateji içinde, fiziki ve sosyal altyapıyı iyileştirecek yatırımlarla özel sektörü desteklemelidir. İl’de kalifiye işgücü talebini artıracak tedbirler alınmalıdır. Mesleki ve Teknik eğitim faaliyetlerinin kapsamı genişletilmeli, beceri kazandırma, meslek geliştirme ve işe yerleştirme gibi hizmetleri veren merkezler kurulmalıdır.

İl Sanayinde büyük işletmelerin fidanlığı olarak bilinen Esnaf ve Zanaatkarlara eğitim ve finansman desteği verilmeli. Ayrıca mevzuat, pazarlama, sosyal danışmanlık hizmetleri verilmelidir. “Sanayi Potansiyeli ve Uygun Yatırım Alanları Araştırması” yapılarak “Sanayi Ana Planı” hazırlanmalıdır.Bu çalışma ile Van’da yanlış yatırım kararlarının alınması önlenmelidir.

İlimizde enerji maliyetlerinin düşürülmesi ve temiz enerji kaynağının kullanılması bakımından büyük önem arz eden Doğalgaz’ın kullanımının Sanayide yaygın hale getirilmesi sağlanmalıdır. Sürdürülebilir gelişme için Sanayi Girişimleri, “Organize Sanayi Bölgeleri” ve “Küçük Sanayi Sitelerinde” yer almalıdır.

Dünyada yaygın olan Organik Üretimin Van’da da yaygınlaştırılması ile Van, “Türkiye’nin Organik Bahçesi” konumuna getirilebilir. Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile “Sanayi İşbirliği” sağlanmalı ve Üniversite’nin birikiminden faydalanılmalıdır. Bu amaçla “Üniversite- Sanayi İşbirliği Çalışma Grubu” oluşturularak ileri teknolojiye dayalı “Sanayi Eğitim Programları” hazırlanmalıdır.

TİCARET MEVCUT DURUM RAPORU VAN TİCARET MEVCUT DURUM RAPORU

SINIR TİCARETİ

SINIR TİCARETİ Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi sınır illerine yönelik sınır ticareti uygulaması ile yöre halkının günlük temel ihtiyacının bir kısmının komşu ülkelerden temin edilmesi ve bölgeden ihracatın geliştirilmesi suretiyle bölgede dış ticaret altyapısının ve kültürünün yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.

yasal dayanak 16 Mayıs 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Sınır ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı 16 Haziran 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu çerçevede, sınır ilinde yerleşik tacir ve esnaf, komşu ülkeyle doğrudan ihracat ve ithalat yapabileceği gibi, sınır ticaret merkezinde (STM) mağaza kiralama suretiyle de sınır ticareti yapabilecektir.

STM KAPSAMINDA 2011 YILINDA VAN İLİ KOTASI ÜLKE: İRAN SANAYİ (1.000$) TARIM (1.000 $) ÜRÜN BAZINDAKİ İTHALAT LİMİT ORANI VAN (KAPIKÖY) 25.500 % 5 Tarım ürünlerinde tanınan toplam kota olan 25.500.000 $’in % 5’i 1.275.000 $’a karşılık geliyor. Bu nedenle her bir ürün en çok toplamda 1.275.000 $. kadar ithal edilebilir. Bu miktar sınır ticaret belgesi olan esnaflar için o kalem için başvuruda bulunanlara bölünüyor.

VAN İLİNDE SINIR TİCARETİ KAPSAMINDA YAPILAN İTHALAT VE İHRACATIN YILLARA GÖRE MİKTARI Yıl İthalat İhracat 2004 93.311,04 2.318.354,00 2005 588.791,10 6.975.123,25 2006 222.033,80 6.564.143,74 2007 463.051,54 8.618.430,04 2008 506.206,80 9.908.313,00 2009 1.978.652,86 6.742.964,87 2010 2.764.923 12.651.184

KAPIKÖY STM TİM VERİLERİ(2010)-İHRACAT (USD) ÜRÜN İHRACAT($) ÇELİK 3.412.521,05 ELEKTRİK 299.189,71 KİMYEVİ 2.352.406,02 ÇİMENTO 272.584,75 AĞAÇ ORMAN 1.629.944,82 DİGER SANAY 136.057,98 DEMİR 1.038.797,58 HALI 13.136,00 KONFEKSİYON 966.105,78 FINDIK 1.740,00 MAKİNE 790.975,76 HUBUBAT 1.157,00 TEKSTİL 414.641,53 MEYVE SEBZE 901 DERİ 386.461,67 ZEYTİN 253 OTOMOTİV 337.376,07 MADENCİLİK 180

TİCARET’İN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Yatırım mevzuat ve prosedürlerinin yeniden düzenlenmesi. Gümrüklerin “İhtisas Gümrükleri” yapılması. Ülke Prestijini yükseltecek Uluslararası standartlarda ve kalitede ,rekabet gücü olan ürün ihraç edilmesi.

Üniversite mezunlarına profesyonel ve teknik eğitim verilmesi. Tüm iş çevrelerine İhracat eğitimi verilmesi. İhracat danışma programlarının hazırlanması.

Yetkin İhracatçı topluluğu oluşturulması (pazarda başarı elde edebilecek yeterliliğe sahip ihracatçı kitlesi yetiştirilmesi) Yurt dışındaki ofislere yatırım geliştirme ve tanıtım görevinin verilmesi.

İhracat kredisi ve finansman desteklerinin kullandırılması. Üretici/İhracatçı firmalara uygulanan elektrik tarifesinin yeniden düzenlenmesi. Bölgesel idareler ile ticareti destek kuruluşlarının işbirliğinin geliştirilmesi.

Elektronik Evrak Takip programlarının geliştirilmesi. Gümrük idarelerinde ihracat işlemlerine ilişkin eğitimlerin verilmesi.

İhracat ürünlerinde Paketleme ile ürünün itibarının iyileştirilmesi. Tarımsal sulama imkanının gözden geçirilmesi İhracatı hedeflenen kaynakların arttırılmasına yönelik program başlatılması.

Demiryolu ve ulaşım ağının yenilenmesi. Motorin ithalatının serbest bırakılması. İthali ve ihracı Serbest Ürünlerin STM kapsamına alınması. Sıfır toleranslı rüşvet önleme programının hayata geçirilmesi.

VAN’IN SWOT ANALİZİ GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER

GÜÇLÜ YANLAR Kapıköy sınır kapısının ihtisaslı gümrük kapısı yapılacak olması Fiziki altyapı , ulaşımda kolaylık Coğrafi konum (İç pazarda) Üniversite ve Teknokent’in kuruluşunun hızlandırılması Zengin maden varlığı ve jeotermal kaynaklar Kazan kazan ilkesinin ekonominin her alanın da uygulanmış olması Sağlık tesislerinin çokluğu Bölgenin en ulaşılabilir şehir olması Sulak arazimizin diğer bölgelerden çok daha fazla olması

ZAYIF YANLAR Ar-Ge çalışmalarının azlığı Yüksek teknolojiyi yakalayamamak Kalifiye işgücü yetersizliği Fizibilite yapmadan yatırım yapmak Şirketleşme , ortaklık ve kurumsallaşma kültürünün zayıflığı Profesyonel yönetim anlayışının gelişmemiş olması Kadın girişimcilerin azlığı Coğrafi konum ( dış ticaret açısından) Şehir merkezi ile ilçelerin gelişmişlik düzeyi arasındaki farklılık

FIRSATLAR Turizm potansiyeli , Van Denizi Üniversite sanayi işbirliği Kosgeb ve Tübitak destekleri Ticari sermaye birikiminin sanayi ve üretimde değerlendirilmesi Bölgesel gelişme merkezi olması Tekno-Kent kurulması Zengin maden varlığı ve jeotermal kaynaklar Sağlık merkezi olma potansiyeli

TEHDİTLER Uygulanmakta olan mevcut teşvik sistemi Sanayinin katma değeri düşük ürünler üzerine yoğunlaşması Hammadde yetersizliği Enerji maliyetlerinin artması Global tehditler (Çin v.s.)

ÖNERİLER İlimizin sektörel , bölgesel ve proje bazlı teşvik kapsamına alınması , Üniversite sanayi işbirliğine hız verilerek iş gücü niteliklerinin gelişimi ve teknik ara eleman temininin sağlanması , Avantajlı coğrafi konumu nedeniyle ihracat maksatlı üretim tesislerinin kurulması , Hayvancılık İhtisas OSB’lerin kurulması , Mevcut kaynaklar değerlendirilerek Organik Tarım ve hayvancılık OSB’nin kurulması

ÖNERİLER Sanayicilerimizin teknolojik ürünler üretmesi , rekabet gücünün artırılabilmesi ve markalaşabilmeleri için şirket birleşmelerinin sağlanarak kurumsallaşmaları , Teknokent , Kosgeb , Tekmer ve sanayicilerimizin işbirliği ile ar-ge ve inovasyon çalışmaları yapılarak somut projeler gündeme getirilmeli ve VAN’dan başarı hikayeleri çıkarılmalıdır. Madenlerimizin nihai ürün haline getirilerek yüksek katma değer oluşturulması , VAN’ın sahip olduğu kış turizmi avantajının en kısa sürede etkinleştirilmesi ,