Postmenopozal Osteoporoz Tanı ve Tedavide Güncel Yaklaşım

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
OSTEOARTRİT Dünyada bilinen en yaygın eklem hastalığıdır.
Advertisements

Prof. Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. ABD
BİRİNCİ BASAMAKTA HİPERTANSİYONA YAKLAŞIM
Hipoglisemi Dr. E. Nazlı Gönç.
OSTEOPOROZ (KEMİK ERİMESİ)
•Göz bebeğiniz çocuklarınızı ne kadar seviyorsunuz? •Onların sağlığı ve gelişimi her şeyden önemli değil mi? •Peki ya ebeveynleriniz? •Onların sağlığını,
BÖBREK NAKLİ DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
KANSER NEDİR ?.
CÜTF FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ABD
Ayak ve Ayak Bileği Hastalıklarında MRG
ALZHEİMER HASTALIĞI HAZIRLAYAN Prof Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu
Dr.Sami HİZMETLİ CÜTF FTR A.B.D.
OSTEOARTRİT Dünyada bilinen en yaygın eklem hastalığıdır.
OSTEOPOROZ NEDİR? En sık görülen metabolik kemik hastalığı olan osteoporoz düşük kemik kütlesi ve kemik mikro yapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının.
Kezban ÖZMEN SÜNER, Ali Nihat ANNAKKAYA,
Prof. Dr. Çetin Önsel İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
“Prenatal Taramada Güncel Durum” Artık Ultrason Gereksiz mi?
Tip 2 Diyabette İnsülin Tedavisine Geçiş ve İzlem
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ
Uzm Dr Duygu KURTULUŞ HNH FTR Kliniği K
Bel ağrısı Dr. Ayşegül Çakmak.
Osteoporoz Tanı ve Tedavi Prensipleri
ÖNLEYİCİ SAĞLIK BAKIMI
Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
OSTEOPOROZ VE KIRIK RİSKİ ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA BÖLÜMÜ
OSTEOPOROZ RTM.
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ.
OBEZİTENİN ÖNLENMESİ VE FİZİKSEL AKTİVİTE
Aile Hekimliği Anabilim Dalı
Menopoz - Güncel Klinik Yaklaşım Dr. Kutay Biberoğlu
KRONİK BÖBREK HASTALIKLI HASTAYA YAKLAŞIM
JİNEKOLOJİK CERRAHİ SIRASINDA OLUŞAN ÜROLOJİK TRAVMALAR
ÜRO-ONKOLOJİYE GİRİŞ Doç. Dr. Enver ÖZDEMİR
İLİOFEMORAL HASTALIKLAR: Kronik Total Oklüzyonlar
Kanser artıyor mu? Dr. Yavuz Dizdar İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü.
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI TANI ve YAKLAŞIM
VOLÜM SİKLUSLU VENTİLASYON VE ARDS’DE MEKANİK VENTİLASYON
GÜNCEL TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
OSTEOPOROZ Doç.Dr.Naim NUR Halk Sağlığı AD.
İleri yaşta kontrasepsiyon
OSTEOPOROSİS. PREVENTION OF OSTEOPOROSIS  PRIMERY PREVENTION Reaching the highest peak bone mass  SECONDARY PREVENTION Reducing bone loss with medical.
SAĞLIK ÖLÇÜTLERİ Dr. Naim Nur.
ENDOKRİN HİPERTANSİYON
Öğrenim Hedefleri Plevranın Anatomisini PE oluşum mekanizmalarını
Betül GÜLEBENZER, Berivan KARATAŞ, Merve ERDOĞAN
Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2011;96
OBEZİTE DİYABET Eğitim Hemş.:Ayşe ÖZTÜRK.
Çocukluk Çağı Kanseri Fertilite Sonuçları
OSTEOPOROZDA TANI ve TEDAVİ
ENDOMETRİOZİSDE IUI TEDAVİSİ
HİPERTİROİDİZM Tirotoksikoz;
7. Metabolik Sendrom Sempozyumundan Önemli Başlıklar
Günümüzde Astım Tedavisi
BEL AĞRILI HASTA AYIRICI TANISI
BEL KALÇA AĞRILI HASTA AYIRICI TANISI
Osteoporoz Tedavisinde SERM’ler ve Diğer Yöntemler Prof. Dr
Bel Ağrısına Yaklaşım Gürkan İŞ GATF / IV.
YAŞLIDA BESLENME Prof. Dr. Deniz SUNA ERDİNÇLER
ADI:ÖZGÜR SOYADI:GÖKKAYA NO: ÖGRETMEN :MUSTAFA İLKAN ÖDEV: KEMİK MİNERAL DANSİTOMETRE CİHAZI HAKKINDA BILGI.
OSTEOPOROZDA RİSK FAKTÖRLERİ
Arş.Gör.Dr. Rahman Kuri 09/02/2016
Hiperlipidemi Tedavisinde Güncel Yaklaşım: Hangi Hastaya. Hangi ilaç
Postmenopozal Osteoporoz
KLİMAKTERİK DÖNEM Kadınların üreme çağından over fonksiyonlarının kaybolduğu çağa geçtiği bir yaşam dönemidir yaşta başlar-ihtiyarlığın başlangıcı.
İnsanda Vücut Bileşimi
Bir Olgu ile Vitamin D ve B12 Tartışmaları
KORELASYON KATSAYISI B. Ü. Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Dr. Ayşe Canan Yazıcı.
İnt.dr.Emrah patat ktü tıp fakültesi aile hekimliği stajı
KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ
Sunum transkripti:

Postmenopozal Osteoporoz Tanı ve Tedavide Güncel Yaklaşım Prof.Dr.Hakan SEYİSOĞLU İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

Kadın ve erkekte kemik kütlesindeki yaşa bağlı değişimler 1500 III I 1000 II + I - Peak bone mass II – Hızlı kemik kaybı III – Yaşa bağlı kayıp Kemik kütlesi , g / kalsiyum III 500 20 40 60 80 100 Yaş From Riggs BL , Melton LJ ,Involutional osteoporosis. Oxford Textbook of Geriatric Medicine

Kadında kemik kaybı 2 dönemdir Östrojen eksikliğinin başlamasından 4-8 yıl sonrasına kadar hızlı kemik kaybı Trabeküler kemik kaybı % 20-30 Kortikal kemik kaybı % 5-10 Yavaş kayıp fazı (sekonder hiperparatiroidizm tarafından tetiklenir) Kortikal kayıp ön planda yılda % 1-2 Riggs, kadınlarda kemik kaybının iki dönemde gerçekleştiğini ileri sürmüştür. Menopozun başlangıcında östrojen düzeylerinin düşmesiyle birlikte -kemik kaybının hızlandığı dönemi oluşturur- büyük oranda gözenekli kemik yapıda kayıp başlar. İlk 4 ile 8 yıllık bir süre içerisinde, gözenekli kemiğin %20 si ile %30 u ve kortikal kemiğin ise %5 i ile %10 u kaybedilebilir201 . Bunu izleyen dönemde, daha çok kortikal kemiğin kaybedildiği yavaş kayıp fazı (yılda %1 ile %2) yerleşir. Bu fazın temel olarak sekonder hiperparatiroidizm ile tetiklendiği düşünülmektedir202 . Birinci dönem, aynı zamanda gerilme ya da mekanik faktörlerin yetersizleşmesi ile belirginleşir203-205. Kemik homeostazisini destekleyen bu faktörlerdeki yetersizlik, östrojen eksikliğinin bir sonucudur.

Annual changes in BMD with age in Turkish Women BMD (g/cm2) 20-39 40-59 60 + Age Group (years) Ertüngealp E, Seyisoğlu H. Climacteric 1999 ; 2 : 45

Yıllık insidans/ 1000 Kadın 50 Yaş Üzeri Kadınlarda Vertebral, El Bileği ve Kalça Kırık İnsidansları 40 30 20 10 Vertebra Yıllık insidans/ 1000 Kadın Kalça El bileği Incidence Rates for Vertebral, Wrist and Hip Fractures in Women After 50 The incidence of all osteoporotic fractures increases with age.1 Shortly after menopause, the incidence of wrist fracture begins to increase and continues to do so until of age of 65, when it plateaus. The incidence of hip fracture increases more slowly with age until later in life when the incidence begins to increase exponentially. Vertebral fracture, the most common fracture, occurs earlier after menopause than hip fracture, and continues to rise with age.   Approximately 1.5 million osteoporotic fractures occur in the United States annually, comprised of 250,000 wrist fractures, 250,000 hip fractures, 700,000 vertebral fractures, and 300,000 fractures at other sites.2 Thus, most common osteoporotic fractures are vertebral fractures. Wasnich RD: Primer on the Metabolic Bone Diseases and Metabolism. 4th edition, 1999 2. Riggs and Melton, New Eng J Med 1986;314:1676-86 50 60 70 80 Yaş (yıl) Wasnich RD: Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. 4th edition, 1999

Tanı ve takip

Kemik Yoğunluğu Ölçümü DEXA kabul edilen mineral yoğunluk ölçüm yöntemidir t ve z skor şeklinde belirlenir WHO ya göre sınırlar t-skor SD -1 / -1 ve -2.5 / -2.5 ve altı 1-4 yıl ara ile çekim yapılır. Özellik yoksa en erken 2 yıl Düşük olması mutlaka fraktür riski anlamına gelmediği gibi, beklenenden yüksek çıkması da ağır dejenerasyona işaret edebilir

Kemik Yoğunluğu Ölçüm Kriterleri (The National Osteoporosis Foundation-2008) Risk faktörü olmaksızın tüm kadınlarda 65 yaş veya üzeri, erkeklerde 70 yaş Menopozal geçişte kişinin özelliklerine göre (düşük kilo, hafif travma ile fraktür, yüksek risk ilaç kullanımı) Fraktür gerçekleşmiş olgularda 50 yaş Osteoporoz ile ilgili ilaç kullanımlarında, tedavi takibi için HRT kesilen kadınlarda başka tedavinin gerekliliğini saptamak üzere

Kadınlarda yaş ve BMD sonuçlarına göre 10 yıl içinde beklenen fraktür riski Düşük Risk (< % 10) Orta risk (% 10 – 20) Yüksek Risk ( >% 20) 50 55 60 65 70 75 80 85 >- 2.3 >-1.9 >-1.4 >-1.0 >-0.8 >-0.7 >-0.6 -2.3 ile -3.9 -1.9 ile -3.4 -1.4 ile -3.0 -1.0 ile -2.6 -0.8 ile -2.2 -0.7 ile -2.1 -0.6 ile -2.0 -0.7 ile -2.2 <-3.9 <-3.4 <-3.0 <-2.6 <-2.2 <-2.1 <-2.0 Lomber vertebra, femur boynu, total kalça : t-skor Siminoski K, et al Can Assoc Radiol J 2005

Kemik yoğunluğu kemiğin kalitesini tam olarak belirler mi?

Kemik Gücü ve Kalitesini Etkileyen Faktörler Kemik mineralizasyonu Kemik yapım/yıkım hızı (kemik döngüsü) Trabeküler mikromimari Trabeküler perforasyon (hasar ve tamir olayları) Kollajen sentezi ve çapraz bağları (organik matriks) Dempster DW. The impact of bone turnover and bone-active agents on bone quality: Focus on the hip. Osteoporos Int 2002; 13:349-352

Osteoporozda Mikromimari Normal Osteoporoz from David W. Dempster, PhD. Copyright 2000

Trabekülün yapısal rolü Birleşmiş ve birleşmemiş trabeküllerin basıya dayanılırlığı 1 16 X The compressive strength of connected trabeculae is 16-fold greater than disconnected trabeculae.

Kemikte Yapısal Bütünlüğün Önemi Kemik mineral yoğunluğu Kemik mineral yoğunluğu = Eğer kemik dansitesinde %10 azalma, trabeküler kalınlıkta azalma sebebi ile oluşmuşsa Eğer kemik dansitesinde %10 azalma, trabekül sayısında azalma sebebi ile oluşmuşsa Kemik sağlamlığında %20 azalma Kemik sağlamlığında %70 azalma Silva MJ, Gibson LJ. Bone 1997:21; 191-9

Tedavi

Östrojen Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon PROFİLAKSİ *** Postmenopozal osteoporoz Vertebral +++ Non-vertebral ++ Kalça +++ TEDAVİ Kişiye özel

WHI fraktür verileri Fraktür bölgesi HRT Plasebo Hazard Ratio 95% CI (n=8506) Plasebo (n=8102) Hazard Ratio 95% CI Kalça Vertebra Diğer kırıklar TOTAL 44 41 579 650 62 60 701 788 0.66 0.77 0.76 0.45 – 0.98 0.44 – 0.98 0.69 – 0.86 0.69 – 0.85 WHI, JAMA 2002

(Düşük ve Yüksek Dozlar) HRT ve KMY % değişim (Düşük ve Yüksek Dozlar) Guyatt et al 2002 (Aug). Endocrine Reviews 23(4): 552-539

Alendronat Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Postmenopozal osteoporoz Glikokortikoide bağlı osteoporoz PROFİLAKSİ TEDAVİ 10 mg/gün 70 mg/hafta PROFİLAKSİ 5 mg/gün 35 mg/hafta Sabah aç karnına alındıktan 30 dakika sonrasına kadar yemek yok ve dik duruş Bol sıvı ile alınır Kalsiyum ile aynı anda alınmaz Özofajit Karın ağrısı Diyare Alt çene osteonekrozu Kas ağrısı Dispepsi Özofagus ülseri Disfaji Özofagus anomalileri 30 dakika oturur ya da dik vaziyette duramama Hipersensitivite Hipokalsemi Kreatinin Klirensi <35 ml/dakika Vertebral +++ Non-vertebral ++ Kalça +++

Risedronat Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Postmenopozal osteoporoz Glikokortikoide bağlı osteoporoz PROFİLAKSİ TEDAVİ 5 mg/gün 35 mg/hafta PROFİLAKSİ Sabah aç karnına alındıktan 30 dakika sonrasına kadar yemek yok Bol sıvı ile alınır Kalsiyum ile aynı anda alınmaz Özofajit Karın ağrısı Diyare Alt çene osteonekrozu Kas ağrısı Dispepsi Özofagus ülseri Disfaji Özofagus anomalileri 30 dakika oturur ya da dik vaziyette duramama Hipersensitivite Hipokalsemi Kreatinin Klirensi <30 ml/dakika Vertebral +++ Non-vertebral ++ Kalça +++

İbandronat Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Postmenopozal osteoporoz PROFİLAKSİ TEDAVİ 150 mg/ay oral 3 mg/3 ay i.m. injeksiyon PROFİLAKSİ Sabah aç karnına alındıktan 60 dakika sonrasına kadar yemek yok ve dik duruş Bol sıvı ile alınır Kalsiyum ile aynı anda alınmaz Özofajit Karın ağrısı Diyare Alt çene osteonekrozu Kas ağrısı Dispepsi Özofagus ülseri Disfaji Grip şeklinde halsizlik Özofagus anomalileri 60 dakika oturur ya da dik vaziyette duramama Hipersensitivite Hipokalsemi Kreatinin Klirensi <30 ml/dakika Vertebral +++ Non-vertebral + Kalça -

Zoledronik Asit Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Postmenopozal osteoporoz Paget Hastalığı TEDAVİ 5 mg IV infüzyon Yılda bir İnfüzyon süresi 15 dakika Akut faz reaksiyonu (Ateş, artralji, myalji) Alt çene osteonekrozu Geçici klirens artışı Atrial fibrilasyon Hipokalsemi Hipersensitivite Hipokalsemi Kreatinin Klirensi <35 ml/dakika Vertebral +++ Non-vertebral ++ Kalça ++

RALOKSİFEN Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Postmenopozal osteoporoz PROFİLAKSİ TEDAVİ 60 mg/gün oral Vertebral Frx yoksa +++ Frx varsa ++ Non vertebral - Kalça - Vazomotor semptom Bacak krampları Venöz tromboemboli Gebelik Venöz tromboemboli hikayesi Hipersensitivite

PTH Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ Yüksek risk taşıyan ya da kırık hikayesi olan postmenopozal osteoporoz TEDAVİ 20 mcg/gün sc injeksiyon En fazla 2 yıl Ortostatik hipotansiyon Hiperkalsemi Hiperkalsiüri İdrar ürik asit artışı Hayvan çalışmalarında osteosarkom*** Paget Hastalığı İskelet irradyasyonu Kemik kanseri ya da kemiğe metastaz Metabolik kemik hastalıkları Gebe ve emziren anne ALP yüksekliği Hipersensitivite Vertebral +++ Non-vertebral +++ Kalça : Data yok

Kalsitonin Endikasyon Frx risk azalması Doz Yan etki Kontrendikasyon TEDAVİ En az 5 yıl postmenopozal dönem geçirmiş BMD düşük postmenopozal kadınlar Ağrı TEDAVİ 200 IU/gün Nazal sprey Bulantı Flushing Rinit Hipersensitivite Vertebral + Non-vertebral - Kalça -

Stronsiyum Renelat 2 g/gün oral kullanım Anabolik ajan ve iki yönlü etkisi var (antirezorptif ve formasyon arttırıcı) Postmenopozal kadın çalışmalarında 3. yılda BMD artışı vertebral %14.4 ; femur %8.3 Vertebral kırıklarda 1. yılda %49 ; 3. yılda %41 azalma RR 0.59 (0.48 – 0.73) t-skor <-2.4 olan postmenopozal kadınlarda tüm non-vertebral ve kalça kırıklarında %16 azalma Meunier, 2004 ; Meunier 2002 ; Rubin 2003 ; Reginster 2005

Denosumab (DMAB – AMG 162) Osteoklast formasyon, fonksiyon ve devamlılığının mediatörü olan RANK Ligamanına yüksek afinite ile bağlanıp osteoklastik aktiviteyi nötralize ederek antirezorptif özellik gösteren insan monoklonal antikorudur. Alendronat’a oranla daha güçlü yoğunluk arttırıyor ve turnover’ı yavaşlatıyor. Faz 3 çalışmaları açıklandı. Özellikle postmenopozal ve düşük kemik yoğunluğu olanlarda yılda 2 kez 60 mg sc injeksiyon uygulanması ile anlamlı sonuçlar elde edilmekte. Burnett-Bowie SA, Nat Clin Pract Endocrinol Metabol, 2008 Dec. Brown JP, et al. J Bone Mineral Res, 2008 Sep.

Kombinasyonlar Kombinasyon çalışmalarının genelinde BMD üzerinde anlamlı fark olmasına karşın kırık sonuçlarında fark saptanmadığı için cost-effective kabul edilmiyor. Uygulanım gerekliliğinde ise aynı yönde etkili iki drog kullanılmıyor.

Kombinasyon gerektiren özel durumlar HRT altında iken kemik kaybının anlamlı düzeyde devam etmesi Ortalama 7.5 mg/gün ya da daha fazla prednison düzeyinde glikokortikoid tedavisinin 3 aydan daha fazla süreli kullanımı HRT altında iken osteoporotik fraktürlerin olması

PM Osteoporozlu kadınlarda optimal tedavi Standart non-farmakolojik tedavi: Ca,Vit. D, Egzersiz Brown JP. 2002 Canadian Guidelines Kırık (-) Kırık (+) Vazomotor semptomlar Evet Hayır Alendronat,Risedronat Raloksifen Alendronat,Risedronat Raloksifen 1. Seçenek HRT Kalsitonin,Etidronat,HRT Alendronat, Risedronat Raloksifen Kalsitonin Kalsitonin,Etidronat,HRT 2. Seçenek

Kırığın önlenmesinde yaşam şekli Ani kilo kayıplarından kaçınmak Egzersiz Doruk kütle oluşumunda başlanmalı Gerilme egzersizleri yapılmalı (dans ) Egzersiz alışkanlığı düşme ve buna bağlı kırıkları %25 azaltır Ancak spinal fleksiyon egzersizleri vertebra için kırılma riskini arttırır Sigara kesilmeli ve alkol kullanımı sınırlandırılmalı Günde 600 mg ve üzeri Ca supplementasyonu Vitamin D 800 IU/gün ve gün ışığından yararlanım Ev içinde düşmeye neden olacak yerleşimin olmaması

Postmenopozal Osteoporoz Tanı ve Tedavide Güncel Yaklaşım Prof.Dr.Hakan SEYİSOĞLU İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı