El Yıkama

Hastane infeksiyonları Hastane infeksiyonları en önemli sorunlardan biridir Ortalama insidans % 7-10 ABD’de yıllık 2.4 milyon kişi 100 bin insan direkt veya indirekt hastane infeksiyonuna bağlı olarak kaybediliyor Maliyet ~4.5 Milyar USD

Hastane ortamındaki en önemli infeksiyon kaynakları: Hastalar Sağlık personeli Hastane ortamı Tüm yüzeyler Tıbbi aletler Tuvaletler Temizlik araçları

Bu büyük sorun (Hİ) Azaltılabilir Basit ve Ucuz bir yöntemle Ortalama % 50 oranında Azaltılabilir

El Yıkama Sağlık personeli ve hastalar arasında bakteri geçişini önlemek amacıyla ellerin su ve sabunla yıkanmasıdır.

El hijyeni hastane infeksiyonlarını önlemede tek başına en etkili ve önemli faktördür. Hemşirelerin ellerinin; nabız sayma, hastayı kaldırma, tansiyon ölçme, oral ısı ölçme vs. işlemlerle bile Klebsiella spp. ile kontamine olduğu gösterilmiştir.

Kirli eller Hastane içinde yüksek virulans ve çoklu dirençli mikroorganizmaların hastalar arasında yayılmasına neden olmaktadır % 20- 40 sağlık personelinin kirli elleri ile geçmektedir.

Yanlış GÜVEN! El yıkamanın önemini azaltmıştır Antibiyotiklerin keşfi Eldiven kullanımı Dezenfektanlara güven El yıkamanın önemini azaltmıştır Hastane florası değişmiş Yüksek mortalite ile seyreden dirençli mikroorganizma tipi ortama hakim olmuştur

El yıkamanın önemi biliniyor mu? Dr. ve Hem.’ lerin % 50-95’i (EVET) Doktorların % 15-45’i Hemşirelerin %25-45’i ellerini yıkıyor Temas öncesi %10-30 Temas sonrası % 30 Kuralların çiğnenmesinin alışkanlık haline getirilmesi ve bunun sağlık personeli arasında da yerleşmesi

Tarihi Gelişim 1822’de Fransız eczacı Labarrque Klorid içeren solüsyonların dezenfektan olarak kullanımından bahsetmiştir. 1846’da Ignaz Semmelweis’in, Müdahale öncesi kadavra ile çalışan asistanlarının ellerini klorlu su ile yıkatarak doğum sonrası streptokoksik puerperal sepsise bağlı ölümleri, % 23 den % 3’e düşürmesi, 1880’li yıllarda R. Koch Alkolün anti germisidal olduğu ispatlanmış ve 1890’lı yıllarda deri antiseptiği olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Elin bakteriyel florası Geçici flora (kontaminasyon) : Hastaya ait sekresyon ile kontamine araç-gereçlerden derinin yüzey kısmına yerleşirler. Hastadan hastaya bulaşacak kadar yaşarlar. E.Coli, Pseudomanas,gr (-) basiller geçici m.o.dır. H.İnfeksiyonlarına bunlar sebep olurlar. Kalıcı flora: Derinin üst tabakasına, %10-20 daha derine yerleşen inatçı kolonizasyonlu m.o. larla daimi flora oluşur. Propionibacterium, Corynebacterium, koagülaz(-) stafilokoklar kalıcı m.o.dır.

El yıkama çeşitleri Sosyal el yıkama Hijyenik el yıkama Cerrahi el yıkama

Sosyal el yıkama-1 Günlük su ve sabunla yapılan yıkamadır. Yemek yemeden önce, hastaya yemek yedirmeden önce Tuvalete gittikten sonra Hasta bakımına başlamadan önce Ellerin her kirlenmesinde

Sosyal tip el yıkama - 2 Sabun kullanılır. En az 10 sn, köpük yayılmalı ve friksiyon yapılmalıdır. Akar su altında durulanır. Kağıt havlu ile kurulanır.

Hijyenik el yıkama - 1 Geçici m. o Hijyenik el yıkama - 1 Geçici m.o. öldürmek ve uzaklaştırmak için sabun, antimikrobiyal sabun, alkol bazlı antiseptiklerle ellerin yıkanmasıdır.

Hijyenik El Yıkama Ne Zaman Yapılır?-2 1- Tüm invaziv işlemlerden önce, 2- Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalara temastan önce, 3- Yaralara, üretral katetere dokunmadan önce ve sonra, 4- Eldiven takmadan önce ve sonra, 5- Kanlı atıklarla temas, mikrobik kontaminasyon sonrası,

Hijyenik yıkama nasıl yapılır? -3 Takılar çıkarılmalı, Sıvı sabun kullanılmalı, basmalı veya fotosel musluk tercih edilmeli, Kumaş havlu kullanılmamalı, Tüm mekanik hareketler 5 kez tekrarlanmalı, Ilık su tercih edilmeli, El yıkanırken su sıçratılmamalı,

Hijyenik el yıkama - 4 El dezenfeksiyonu yapılacaksa önerilen miktarlarda (3-5 ml) antiseptik her iki ele alınır ve kuruyana kadar ovulur.

Hijyenik el yıkama-5 Sulu çözeltiler: Alkollü çözeltiler: % 4’lük chlorhexidine % 0.75’lik iyot içeren povidon iyot Alkollü çözeltiler: % 70’lik isopropanol veya ethanol % 0.5 clorhexidine veya povidon iyot % 0.5 gliserol

Cerrahi el yıkama-1 Sporlu bakteriler dahil geçici m.o. öldürülüp, uzaklaştırılması, kalıcı m.o. azaltılması amacıyla cerrahi ortamda ellerin fırçalanarak yıkanmasıdır.

Cerrahi el yıkama nasıl yapılır? -2 Takılar çıkarılır. Eller, önkol friksiyonla ıslatılıp antiseptikle kaplanır, parmaklar, eller önkolun dört yüzeyi etkili şekilde fırçalanır. Elin sırtı ve içi 2 dk. ön kol 1 dk. yıkanır, kirliyse süre uzatılır. Fırçalama dairesel ve sirküler olmalı, her yere 7-8 darbe yapılmalı, Fırçalar mümkünse tek kullanımlık olmalı, Tırnaklar kısa olmalı (0.6 mm), dipleri akan suyun altında tırnak temizleyici ile iyice temizlenmeli,

Cerrahi el yıkama nasıl yapılır?-3 Eller yukarıya kaldırılıp parmak uçlarından durulanmalı, dirsekten geriye dönülmemeli, her defasında parmak uçlarından başlanmalı, Eller giysilerden uzakta ve dirsekten bükülerek yukarıda tutulmalı, Steril havlu ile kurulanmalıdır.

Adım 2: Sağ el yüzeyi ile sol ele basın ve sol el yüzeyi ile sağ ele basın Adım 1: El yüzeyi el yüzeyi üzerine birleştirin Adım 3: El yüzeyini dikleştirilmiş parmaklar ile el yüzeyi ile birleştirin Adım 6: Sağ eli kapalı parmak uçları ile oval şekilde ileri ve geri doğru sol ele sürün ve tersi Adım 5: Oval şekilde sağ başparmak ile kapalı sol ele sürün ve tersi Adım 4: Bükülmüş parmak ile diğer el yüzeyine sürün

El antisepsisi için kullanılan maddeler Sabunlar Alkoller Chlorhexidine Hexachlorophene İyot ve iyodoforlar Para-chloro-meta-xylenol (PCMX) Quaterner Amonyum bileşikleri Triclosan Diğer ajanlar

El yıkamada karşılaşılan problemler Eğitim yetersizliği Personelin Hastaların İnançsızlık ve defans Seminerler, eğitim Engellerin ortadan kaldırılması Ağır iş yükü Ellerin en çok yıkanması gereken yerler, iş yükünün ve telaşında en fazla olduğu yerler Yapılacak müdahale, el yıkamadan önemli Yıkama sıklığının olmaması Deride alerji, dermatit, ekzema

Ağır iş yükü Hastane infeksiyonlarının en sık görüldüğü yer YBÜ Hastalar değişken İşlemler acil Zaman kıymetli Personel yetersiz Eldiven kullanımının güven vermesi

Antiseptik seçimi

Antiseptik seçimi ve satın alma En kısa sürede etkin, en az irritan, nonallerjen, küçük paketlerde ve ihtiyaç olan her yerde, kollu yada pedallı kumanda olmalı, Tek kullanımlık olmayan sabunlukların düzenli ve etkin temizliği, kağıt havlu temini Geniş spektrumlu ve ucuz olmalı

Antiseptiklerin antimikrobiyal etki spektrumu ve özellikleri Alkoller +++ Hızlı %60-90 kons. İyi etkili. Kalıcı etki yok. Grup Gram (+) Etki hızı Yorum Miko- bakteri (-) Virus Fungi Chlorhexidine (% 2 – 4) Orta Kalıcı etkili, nadiren allerjik Rx. + İyot Bileşikleri El hijyeni için İrritan ++ İyodoforlar İyoda göre Daha az irritan kullanılabilir Fenol Türevleri Non-iyonik surfaktanlar nötralize eder Triclosan El hijyeninde - Quaterner Amonyum Yavaş Alkol ile Kombinasyon- ları kullanılır +++ : Mükemmel etkinlik ++: İyi etkili ancak tüm bakterileri kapsamaz +: vasat etkili - :Etkisiz +++ : Mükemmel etkinlik ++: İyi etkili ancak tüm bakterileri kapsamaz +: vasat etkili - :Etkisiz

Isopropanol+chlorhex Antiseptik solüsyonlar ve temiz elde normal flora bakterilerini azaltmaları Antiseptik Konstras(%) Süre(dk) Hemen Kalıcı (3 saat) N-propanol 60 5 2.3 – 2.9 1.6 – 1.8 3 2.0 – 2.9 1.0 1 1.1 0.5 Isopropanol 90 2.4 1.4 80 2.3 1.2 70 2.1 – 2.4 1.0 – 2.1 1.5 – 2.0 0.7 – 0.8 13 0.2 Isopropanol+chlorhex 70 + 0.5 2.5 2.7 2 1.5 Ethanol+chlorhex 95 + 0.5 1.7 - 77 + 0.5 2.0 0.7 Povidon iyot 0.8 Ethanol 95 2.1 85 0.6 Ortalama Log azalması

Teşekkür ederim. Ellerinizi yıkadınız mı? UNUTMAYALIM! ELDİVEN KORUYUCU DEĞİLDİR! Ellerinizi yıkadınız mı? Teşekkür ederim.