T.C. Sağlık Bakanlığı Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü Polio eradikasyonu ve AFP ’nin önemi

Polionun Eradikasyonu Hedefi Nedir? Polionun eradikasyonu hedefi; sadece klinik olarak vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda hastalığa neden olan polio virüsünün de yok edilmesidir.

Polio Eradikasyon Programı 1988’de Dünya Sağlık Assamblesi’nde tüm ülkelerde polionun ortadan kaldırılması kararı alınmıştır. 1990’da “Dünya Çocuk Zirvesi”nde aynı karar ülke liderleri tarafından onaylanmıştır.

Dünyada Durum

1997 DSÖ Batı Pasifik Bölgesinin son vahşi polio vakası Dünyada Durum Avrupa Bölgesi Melik Minas Türkiye 1998 Batı Pasifik Bölgesi Mum Chanty Kamboçya 1997 1991 DSÖ Amerika bölgesinin son vahşi polio vakası 1997 DSÖ Batı Pasifik Bölgesinin son vahşi polio vakası 1998 DSÖ Avrupa bölgesinin son vahşi polio vakası

Dünyada Durum DSÖ Avrupa Bölgesi Poliosuz Olarak Sertifikalandırıldı 21 HAZİRAN 2002 DSÖ Avrupa Bölgesi Poliosuz Olarak Sertifikalandırıldı

Dünyada Durum Polio endemik ülke sayısı: 4 Hindistan, Pakistan, Nijerya, Afganistan Dünya Sağlık Örgütü aşısız 1.3 milyon çocuk olması nedeniyle Suriye’de endemi riski olduğunu duyurdu

Türkiye’de Polio Eradikasyonu Programı Uluslararası hedefler doğrultusunda, 1989 yılında ülkemizde polionun eradikasyonuna yönelik “Polio Eradikasyonu Programı” başlatılmıştır.

Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak Polio Eradikasyonunun Amacı Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak

Polio Eradikasyonu Stratejileri Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

Polio Eradikasyon Programı Polio Vakaları ve Polio-3 Aşılama Hızları Türkiye, 1985-2009 * Klinik sınıflandırma **Virolojik sınıflandırma

“Sıfır” polio vakası bildiren bir bölgede, vahşi poliovirüs olmadığından nasıl emin olabiliriz?

Polio Eradikasyonu Stratejileri Rutin aşılama çalışmaları Destek aşılama çalışmaları Ulusal aşı günleri Mop-up aşılama çalışmaları AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı

Polio Eradikasyonu Programı Şüpheli Vaka 15 yaşından küçük bir kişide şiddetli travma haricinde, herhangi bir nedenle akut flask paralizi olması, 15 yaşından büyük kişilerde hekimin klinik olarak poliodan şüphelendiği akut flask paralizili hastalar.

Akut flask paralizi Poliovirüs Guillain-Barre Sendromu travmatik nevrit Enteroviruslar Akut flask paralizi transvers myelit diğer virüsler diğer (toksin, vs.)

AFP ICD-10 KODLARI -G61.0- GUİLLİAN-BARRE SENDROMU, LANDRY SENDROMU -G37.3 - AKUT TRANSVERS MYELİTS, -G60.3- POLİNÖROPATİLER,GENEL İDİOPATİK, -B97.1- ENTEROVİRÜSLERE BAĞLI PARALİZİLER, -G62.9- MULTIPL POLİNÖROPATİLER, -A80.9- POLİOMYELİTİS GENEL, -A80.3- POLİOMYELİTİS,ABORTİF -A80.4- POLİOMYELİTİS,PARALİTİK -A80.0- AŞI İLE İLİŞKİLİ,POLİO AŞISI YADA DİĞER AŞILAR -G04.9- AKUT ASENDAN MYELİTİS -G04.8- POST EVFEKSİYÖZ PARALİZİ -G62.0- İLAÇ VEYA İLAÇ HAMMADDELERİ VB.BAĞLI PARALİZİLER, POLİNÖROPATİLER

Polio Sürveyansı ŞÜPHELİ VAKA HEMEN 1. Telefon ile İl Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilir. 2. Vaka Bildirim Formu doldurulur. Vaka Araştırması Salgın Araştırması

Vaka Araştırması Bildirimden sonraki ilk 48 saat içinde vaka incelemesine başlanmalı, Uygun gaita numunesi: Paralizi başlangıcından sonraki ilk 14 gün içinde en az 24 saat aralıkla iki gaita numunesi alınarak, soğuk zincir kurallarına uyarak 72 saat içinde laboratuvara gönderilmeli, 60 gün boyunca hasta izlenmelidir.

AFP Vakalarının Virolojik Sınıflaması

AFP Sürveyansı Performansı Göstergeleri Gösterge: Hedef 15 yaş altındaki her 100 000 1 vaka/100 000 kişide polio dışı AFP vakası “Uygun” gaita numunesi % 80 toplanan AFP vakalarının yüzdesi Adana’da 2013 yılı 15 yaş altı nufus 602.130 Hedef yılda en az 6 yerli AFP vakası tespit etmek

Akut Flask Paralizi Vaka Bildirimi İçin Aktif Sürveyans

Neden “Aktif” AFP Sürveyansı ? Eksik vaka bildirimi - polio sürveyansında temel sorun Hastanelerden pasif vaka bildirimi güvenilir değil AFP vakaları hastanelere yatmakta, ancak hiç bildirilmemektedir Sürveyansın daha aktif olması gerekmektedir

“Aktif Sürveyans” Nedir? Hastanelerin düzenli ziyareti ile aktif olarak bilgi toplama sistemidir. Aktif sürveyans zamanında, tam, doğru ve ileriye dönük bilgi sağlar. Vakalardan gaita numuneleri zamanında alınabilir!

“Aktif Sürveyans” Belirlenen hastanelere haftalık ziyaretlerle (haftanın aynı günü) bir önceki haftanın vakaları hakkkında bilgi alınmalıdır. Sorumlu kişi ile görüşülmeli - 15 yaş altındaki AFP vakaları sorulmalıdır Kayıtlar mutlaka incelenmelidir (yatan hasta, acil, poliklinik) Eğer AFP vakası saptanırsa, vaka incelemesine başlanmalı, ilk numune alınmalı ve vaka bildirimi yapılmalıdır

Hastanelerdeki AFP Vakalarının Önemi Paralizili çocukların çoğu 2. ve 3. basamak hastanelere sevk edilir ve hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Bildirilen AFP vaka sayısını arttırmanın en etkili yolu: hastanelerden (2. ve 3. basamak) AFP bildirimini arttırmaktır.

AFP Vakaları Neden Bildirilmiyor? Guillain-Barre Sendromu ile polionun ayırıcı tanısının sadece klinik olarak yapılabilmesinin mümkün olduğu düşünülmektedir. Oysa mutlaka gaita incelemesi ile polioyu ekarte etmek gereklidir. İlgili tüm sağlık personeli AFP vaka bildirimi konusunda bilgilendirilmeli ve duyarlılıkları arttırılmalıdır.

AFP Vakalarının Araştırılması; Vakalar paralizinin başlangıcından itibaren ilk 7 günde bildirilmeli, Vakalar bildirimden sonra 48 saat içinde incelenmeli, AFP vakalarının en az % 80’inden uygun gaita numunesi alınmalı, AFP vakalarının takibi 60. günde yapılmalıdır.

Aktif Sürveyans Sorumlusu Tarafından AFP Vakası Tespit Edildiğinde Yapılacaklar: Aktif sürveyans görevlisi vaka bildirim ve inceleme formlarını ve numune kaplarını yanında bulundurmalıdır. Bulunan her vaka için vaka bildirim ve inceleme formu doldurulmalıdır. Vaka ilgili hekim ile birlikte değerlendirilmelidir. 60. gündeki inceleme için detaylı adresi alınmalı ve aile bu konuda bilgilendirilmelidir. İlk numune alınmalı ve laboratuvara gönderme işlemleri başlatılmalıdır.

Aktif Surveyans Ziyaretlerimiz Ziyaret edilen hastane sayısı Toplam ziyaret sayısı Ziyaret edilen hekim sayısı EYLÜL 2013 20 23 89 EKİM 2013 27 54 94 Amacımız AFP vakalarının başvurabileceği tüm hastanelere ay içerisinde en az 2 ‘şer ziyaret gerçekleştirmek.

Polio İmportasyon Planı Genelgesi 05.07.2002 tarih 2002/67-6191 sayı

Sıcak AFP Vakası (Sıcak vaka)-1 15 yaş altındaki AFP vakalarında risk faktörlerinden en az birisinin bulunması; Poliomyelit benzeri klinik tablosu olan veya, 3 dozdan az OPV aşısı almış veya, Vakanın kendisinin veya temaslılarının poliomyelitin endemik olduğu bir ülkeye seyahat öyküsü bulunan veya, Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgelere komşuluğu olan yüksek riskli bölgelerden bildirilen vakalar.

Sıcak AFP Vakası (Sıcak vaka)-2 Herhangi bir yaştaki kişide poliomyelit benzeri klinik tablonun bulunması ve klinisyenin poliomyelitten şüphelenmesi durumu da sıcak AFP vakası olarak değerlendirilir. Yukarıda sayılan risk faktörlerinden herhangi birini taşıyan bir kişiden paralizisi olmasa bile poliovirüs izole edilmesi durumuna sıcak vaka denir.

Poliomyelit Açısından Yüksek Riskli Bölge: Aşı oranı %80’in altında kalan bölgeler AFP sürveyans göstergeleri hedefin altında kalan bölgeler Poliomyelit epidemiyolojisi ve vahşi virüs yayılımı dikkate alındığında risk altında olduğu düşünülen bölgeler: Kötü alt yapı koşullarına sahip bölgeler (gecekondu bölgeleri gibi), Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgeler ve onlara komşu bölgeler, Göç alan ve nüfus hareketlerinin yoğun olduğu bölgeler (tarım işçisi, göçerler, mülteci, kaçak giriş, sınır ticareti olan alanlar, liman vs giriş kapısı olan alanlar)

İl Pep Sorumlusunun Görevleri Poliomyelit benzeri klinik tablo (ateş + akut paralizi + asimetrik ekstremite tutulumu) 3 dozdan az polio aşısı almış Kendisi veya temaslısının poliomyelitin endemik olduğu ülkeye seyahat öyküsü Vahşi poliovirüsün son dö-nemde görüldüğü bölgelere komşuluğu olan yüksek riskli bölgelerden bildirim Herhangi yaştaki bir kişide poliomyelit benzeri klinik tablo ve klinisyenin poliomyelitten şüphelenmesi Eksik aşılı, endemik bölgeye seyahat öyküsü olan veya yüksek riskli bir bölgeden bildirilen kişide paralizi olmasa bile poliovirüs izole edilmesi Belirlenen AFP vakasının SICAK VAKA olup olmadığına karar verecek ve sıcak vakalar hızla incelenecek ve sonuçlandırılacaktır. Sıcak vaka saptanması halinde Vaka Bildirim Formu derhal faks ile gönde-rilecek ve telefon ile de bildirim teyid edilecektir. Sıcak vakalarda, vakanın yanı sıra en az 5 temaslısından da numune alı-nacak, numuneler derhal laboratuva-ra gönderilecek, bildirim ve laboratu-var formunda vakanın SICAK VAKA olduğu belirtilecektir. Sıcak vakadan ve temaslılarından numune alındıktan sonra vakanın ya-kın temaslılarının aşılanma durumları hızla gözden geçirilecek, vaka ve aşı-sız/eksik aşılı temaslılarına OPV aşısı yapılacaktır. Eğer vakanın bulunduğu bölgede ru-tin aşı oranı %80’in altında ise 0-59 ay grubundaki çocukların eksik aşı-larını tamamlamaya yönelik, bölge çevresini de içeren, rutin aşılama çalışmaları başlatılacaktır. SICAK VAKA Akut Flask Paralizİ Vakası

Vahşi Virüs İzolasyonu Durumunda Yapılacak Aktiviteler Tanım: Olası poliomyelit vakasından (paralitik veya non paralitik) intra tipik inceleme ile vahşi virüs olduğunun gösterilmesi durumudur. Bir vahşi poliovirüsün izole edilmesi ulusal bir acil durum olarak değerlendirilecektir. Yapılacak aktiviteler Polio Eradikasyon Programı Saha Rehberi’ nde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Polio Eradikasyon Programının Başarısı İçin Klinisyenler Tarafından Yapılması Gerekenler Akut Flask Paralizili vakalarını hemen Aktif Sürveyans Sorumlusuna bildirmek, Ani başlayan flask paralizi vakalarında poliomiyelit tanısını düşünmek, Bakımları altındaki hastalardan uygun numunelerin alınmasını sağlamak, Takip ettikleri çocukların aşılanma durumunu sorgulamak ve eksik aşısı var ise yaşına uygun önerilen aşı takvimine göre aşılamak, Poliomyelitin eradikasyonu hedefi konusundaki bilgilerini diğer sağlık personeli ve klinisyenlerle paylaşmak

ADANA İl Halk Sağlığı Müdürlüğü İletişim Bilgileri Adana İl Halk Sağlığı Müdürlüğü santrali: 0 322 400 03 03 Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi 0 322 400 03 03 / 3432-3465 Şube Müdürü Dr. Eser Şimşir 0322 400 03 03 / 3474 Şube Müdürü Cep Tel: 0 532 655 18 87 Şube Resmi İnternet adresi: hsm01.bhkp@saglik.gov.tr adana.bhs@saglik.gov.tr