KUDUZ HASTALIĞINA KARŞI HAVADAN AŞILAMA VE KUDUZ HASTALIĞI İLE MÜCADELE

İnsan ve tüm sıcak kanlı hayvanlarda KUDUZ HASTALIĞI; İnsan ve tüm sıcak kanlı hayvanlarda Merkezi sinir sistemini etkileyerek ölüme neden olan, önlenebilir bulaşıcı zoonotik bir viral hastalıktır.

Kuduz Etkeni Rabies virusu; Rhabdoviridae familyasında Lyssa virüs türü içinde yer alır. Mermi şeklinde bir RNA virusudur

Rabies kuduz virüsü; Virüsü sıcak kanlı olan tüm hayvanlar, yabani hayvanlar ve insanlar duyarlıdır ; Virüs MSS, idrar, lenf bezi, tükürük, sütte bulunur. Isırılma sonrası virüs MSS ne periferal sinirler aracılığıyla ulaşır.

Kuduz virusunun görünüşü

Virüsün duyarlılığı; Dayanıklı virüslerdendir. Oda sıcaklığında 1-1,5 ay, 37o C’de 4-5 gün canlı kalır. 60 oC’de ise beş dakikada etkisiz hale gelir pH≤3 ve ≥11 UV ışınları radyasyon, deterjan, formaline duyarlıdır.

Kuduz virüsüne karşı hassasiyetleri: Yüksek hassas olanlar; Kurtlar, Tilkiler, Çakallar, Yarasalar, Köpekler orta hassas grupta yer alırlar, yine İnsanlarla iç içe yaşayan köpekler, kediler, sığır, at, koyun, domuz,deve, Rakun, kokarca vb. vahşi hayvanlar, kuduz virüsü ile enfekte olmaktadırlar.

İnsanlar ile iç içe yaşayan köpekler yerleşim yerlerinin dışında, kırsal alanlarda çakal, tilki gibi vahşi hayvanlar ile temas ederek enfekte olurlar. Dünyada Kuduz Hastalığının; %54’ ünden köpekler %42’ sinden vahşi hayvanlar %4’ ünden yarasalar sorumlu tutulmaktadırlar.

KUDUZ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ Kuduza neden olan virüs beyne ve omuriliğe yerleştikten sonra kuduzun ilk belirtileri ortaya çıkar. Hayvan; huzursuz, tedirgin ve hırçındır. Çünkü virüsün yerleşmesiyle merkezi sinir sistemi uyarılmıştır. Hayvan daha sonra saldırgan bir hal alır ve diğer hayvanları ve insanları ısırmaya başlar. Bu döneme kudurma evresi denir. Bu süre içinde hayvanda felç belirtileri ortaya çıkar. Dolayısıyla su içmek istemez, tükürüğünü yutamaz ve ağzından salyalar akmaya başlar. Havlaması, boğazında bir şey varmış gibi boğuktur ve ışıktan rahatsız olur. Bu belirtiler ortaya çıktıktan sonra 4-5 gün içinde hayvan ölür. Bazı vakalarda saldırma ve kudurma belirtileri görülmez ve hayvan ağır bir felç geçirerek ölür.

İnsanda ortaya çıkan belirtiler de hemen hemen aynıdır İnsanda ortaya çıkan belirtiler de hemen hemen aynıdır. İlk dönemde çırpınma, huzursuzluk görülür. Bunu takiben kaslar ağrılı bir şekilde kasılmaya başlar ve felç gelişir. Şiddetli boğaz kası kasılmaları oldukça acı vericidir. Bu yüzden hasta kişi suyu içmekten ve görmekten çok korkar. Eğer hastalık belirtileri ortaya çıkarsa, merkezi sinir sistemindeki yutkunma ve nefes alıp verme refleksleri durur. Bu yüzden belirtiler başlayınca tedavi imkanı yoktur.

TİLKİLERİ AŞILAMA KAMPANYASI NASIL UYGULANACAK

Bakanlığımızın Kuduza Karşı Ağızdan Aşılama Projesi dahilinde İlimizde; Tilkilere, özel köfte şeklindeki yem halinde; balık ve hayvan yeminin ortasında plastik kapsüller içerisinde alüminyum folyo ile kaplanmış aşılar yerleştirilmiştir. Tilkiler oldukça uzak mesafelerden bile aşılı yemin kokusunu alabilirler. Tilki köfteyi yerken dişleri ile aşının içinde bulunduğu kapsülü patlatacak ve aşı ağız boşluğuna yayılarak hastalığa karşı bağışıklık sağlayacaktır.

Isparta İlimizde Nisan ayı içinde uygulanacak olan bu aşılama projemizle Tilkilere özel, köfte biçiminde hazırlanan aşı yemleriyle, yaban hayatındaki tilkilerin tümünü kuduz hastalığına karşı aşılayarak; hayvanlar arasında Kuduz hastalığının yayılmasını önlemiş ve bu sayede hastalığın insanlara bulaşma riskini de azaltmış olacağız."

TİLKİLER UÇAKLAR İLE HAVADAN AŞILANACAK

AŞI ÜRETİM ÇALIŞMALARI Aşı güvenliği açısından, çok sayıda testten geçmiştir. Açılmış kapsülle temas eden kişilerin önce temas eden vücut bölgelerini su ve sabunla yıkamaları ve en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekmektedir. Aşılar tilkiler için geliştirilmiştir. Aşı yemin içindeki doz, bir kedi ya da köpeği kuduza karşı aşılamak için yeterli değildir. Aşılı yemler tilkiler için atıldığından, köpeklerimizi kampanya döneminde bir hafta bağlı tutmalıyız. Bu şekilde aşılı yemleri yemelerini engellemiş oluruz."

Aşı Yemlerinin İnsan yaşamı açısından ; İnsanların yaşam alanlarında bulunan aşıların bütünlüğü bozulmamış ise diğer kişiler ve çocukların görmeyeceği bir yere doğru bırakılması gerekir, Yem şeklindeki aşı kapsülleri  insan sağlığına zararlı değildir, fakat insanların aşı kapsüllerine dokunmamasının daha iyi olacağı, çünkü İnsan kokusu sinmiş aşı yeminin tilkiler için çekiciliğini azalttığından, Aşı kapsüllerine kesinlikle dokunulmamalıdır.

ISPARTA İL MÜDÜRLÜĞÜ Hay.Sağ.Yetiş.ve Su Ürün Şube Müdürlüğü