DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI Prof.Dr. AYTEKİN SIR DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI
AMAÇ Namus adına işlenen cinayetlere insanların bakışını saptamak Daha sonra yapılacak afiş, kamuoyunun aydınlatılması gibi çalışmalara temel olması Alınacak önleyici tedbirleri belirlemek Mücadele yollarını saptamak.
AMAÇ Namus cinayetlerinin daha yoğun işlendiği kırsal kesimde yaşayan erkeklerin görüşlerinin saptanması Namus cinayetlerine bakışta cinsiyetin önemi Kırsal kesimle kent merkezinde namus cinayetlerine bakışta farklılık var mı? Etnik gruplar açısından fark var mı?
YÖNTEM Kürt, Zaza, Arap ve Alevi köylerinde ve kırsal kesimden göçün şehir merkezine yoğun olarak yaşandığı yerlerde görüşme planlandı. Yerel dilleri bilen anketörler bulundu ve görüşmeyi nasıl yapacaklarına dair eğitildi. Görüşmeye alınanlarla yalnız görüşüldü.
İnsanların namus hakkındaki görüşlerini ortaya koyabilmek için üç ayrı vaka örneği verildi. Nurdan küçük yaşta ailesinin zoruyla evlendirilmiş iki çocuklu bir kadın. Bitişik komşusu olan teyzesinin oğlu Ahmet bir süre önce karısını kaybetmiş. Nurdan karısını kaybeden teyzesinin oğlu ile ilgilenmeye başlamış. Nurdan’ın kocası bu yakınlıktan rahatsız olmaya başlamış. Birkaç kere Nurdan’ı uyarmış. Buna rağmen Nurdan ile Ahmet’in yakınlığı devam etmiş. Bir gün kocası Nurdan ve komşusunu aynı odada birlikte olurken yakalamış.
Berivan güzel, neşeli, cana yakın bir genç kız Berivan güzel, neşeli, cana yakın bir genç kız. Herkesle sohbet etmekten, konuşup gülmekten hoşlanıyor. Köydeki bütün insanlarla iyi ilişkileri var. Herkes onu görünce sohbet edip, şakalaşıyor. Bir süre sonra ağabeyleri bu durumdan rahatsız olmaya başlıyorlar. Çünkü Berivan hakkında dolaşan bazı dedikodular duymaya başlıyorlar. Berivan’ı dışarı çıkmaması, kimse ile konuşup gülmemesi için uyarıyorlar. Berivan ise kötü bir şey yapmadığına inanarak aynı şekilde yaşamaya devam ediyor. Ağabeyleri ona çok kızgınlar.
Aslı 14 yaşında bir genç kız Aslı 14 yaşında bir genç kız. Babası onu amcasının oğluyla evlendirmek istiyor. Bütün ailede bu evliliğin gerçekleşmesini istiyor. Çünkü; yabancıya kız vermek istemiyorlar. Aslı küçük olduğunu, amcasının oğlunu kardeşi gibi hissettiğini, evlenmek istemediğini, onu zorla evlendirmeye kalkarlarsa kaçacağını söylüyor.
Cezalandırılmalı mı? Hayır- Neden Evet- Ne ceza verilmeli? Bunu kime danışırsınız? Cezasını kim vermeli? Sizin yakınınız olsa kararınız ne olurdu?
Sosyodemografik özellikler: Cinsiyet, yaş, eğitim, medeni hal, çocuk sayısı Ekonomik olarak başkasına bağımlı mı? Namus nedir? Töre nedir? Namussuzluk ne demektir? Namusu korumak kimin görevidir? Bu konuda erkeğin görevi nedir? Kadının görevi nedir? Toplumun görevi nedir?