KARTAL KOŞUYOLU YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KALP TRANSPLANTASYONU VE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMI Gülşen Güner Üzel , Dilek Aydın TRANSPLANT HASTASININ POSTOPERATİF HEMŞİRELİK BAKIMI Transplantasyon sonrası hemşirelik bakımın amacı, komplikasyonların önlenmesine, erken devrede tanınmasına-tedavi edilmesine ve organ fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine, kalbin fonksiyonlarını tam yerine getirebileceği döneme kadar hemostazinin sağlanmasına yöneliktir. Ayrıca hemşire, iyi bir yaşam sürdürmede hastaya yardımcı olmalıdır. Son 20 yılda güçlü immünosupresif ajanların sunulması, rejeksiyon epizodlarının tedavisinde antilenfosit antikorların mevcudiyeti, hastalık hakkında hastaların preoperatif olarak tam değerlendirilmesi, normal ve yüksek riskli alıcılarda postoperatif yoğun bakımdaki hemşirelik bakım kalitesinin artması ve bunların cerrahi teknikteki incelikle kombine edilmesi organ transplantasyonundaki başarıyı arttırmıştır. Bu durum kalp transplantasyonu sonrası hemşirelik bakım kriterlerinin oluşturulmasını ve uygulanmasını, belirli protokollerin geliştirilmesini gerekli kılmıştır. TRANSPLANTASYON HEMŞİRESİNE DÜŞEN GÖREVLER Transplantasyonun preoperatif ve postoperatif erken döneminde teorik ve pratik yönü hakında bilgi sahibi olmak, Transplantasyon olacak hasta hakında bilgi sahibi olmak, Transplantasyon öncesi protokolü doğru uygulamak, alıcının seçim kriterleri hakkında bilgi sahibi olmak, Empatik olmak, Bilgi ve deneyimlerini hasta, ailesi, çevresi, diğer hemşireler ve multidisipliner ekiple paylaşmak, Multidisipliner ekip anlayışını benimsemek, Transplantasyon sonrasında rejeksiyon belirti ve bulguları açısından hastayı çok dikkatli izlemek (ateş yükselmesi, tansiyon yükselmesi, hızlı kilo alımı, idrar miktarının azalması, halsizlik, iştahsızlık, bulantı-kusma, kendini iyi hissetmeme), Hastayı immünosüpresif tedavinin sonucu olarak gelişebilecek enfeksiyonlar açısından gözlenmek, ( Enfeksiyonu önlemek amacıyla hemşire ve hekim hasta odasına girişlerde yıkamalı, maske, önlük, gömlek giymelidir.) Hastalara transplantasyon sonrası kullanılan ilaç tedavisinin yan etkileri konusunda eğitim vermek, Aydede yüz, kilo artışı, cushing sendromunda; hastayı beden imajı hakkında hissettiklerini söylemesi için teşvik etmek, aşırı karbonhidratlı ve yüksek kalorili yiyeceklerden uzak durmasını söylemek, Taburculuk eğitimi yapmak. 36 Transplantasyon sonrası hasta takibi Takip süresi / ay Dünyada her yıl 700.000 yeni kalp yetmezliği hastası teşhis edilmektedir. Son dönem kalp hastalarında 5 yıllık sağ kalım oranı %20 - %30 arasında iken transplant hastalarında 5 yıllık sağ kalım oranı %70 -%80’dir. İlk kalp transplantasyonu 1968 yılında Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi’nden Prof. Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi tarafından Haydarpaşa Göğüs Cerrahi Merkezi’nde yapılmıştır. İlk uzun takipli kalp transplantasyon ise 1989 yılında Koşuyolu Kalp Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Prof. Dr. Cevat Yakut ve ekibi tarafından yapılmıştır. Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Deneyimi (Eylül 1989 – Nisan 2007): Kalp Transplantasyonu; Ortotopik 48, Heterotopik 1 olmak üzere toplam 49 ameliyat yapmıştır. Nakil olan hastaların sağ kalım oranları 0-30 gün arası % 97.3 ± 6.6, 6. ay % 78.8 ± 8.3 ve 3 yıl içindeki % 55.6 ± 12.3’dir. 4 36 Hastalar Eylül 1989 – Nisan 2007 tarihleri transplantasyon takip çizelgesi KAYNAKLAR : Yakut C, Kırali K, Transplantasyon, Cerrahi Tıp Bilimleri Kalp Damar Cerrahisi Dergisi, 2. Cilt, Sayı: 8, 2006 M.Titiz İzzet, Renal Transplantasyona Pratik Yaklaşım İstanbul 2000 S. Irvın Richard, Yoğun Bakım El Kitabı; Nobel Tıp Kitapevi 2002 Türel Ömer, Organ Transplantasyonları, Fatih Gençlik Vakfı Matbaa, 1995, İstanbul Kartal Koşuyolu Yüksek ihtisas Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstatistikleri (1989 – 2007)