ŞİDDET MAĞDURU İLE GÖRÜŞME Bircan Şimşek- Süheyla Ünal

İyi günde

Kötü günde

Temel güdüler Eros-Yaşam içgüdüsü Tanatos-Ölüm içgüdüsü Yaşamın devamı Neslin devamı Sosyalleşme Meydan okuma, macera Güvenlik ve rahatlık Saldırı-Varlığın genişletilmesi

Temel ihtiyaçlar İlişkide olma Güven içinde olma Dokunulma, sarılma Ait olma, diğerleriyle “bir” olma Farklı ve biricik olma Bakılma, sevilme Değerli olma Tanınma, saygı görme Yaşamda, ilişkilerinde güçlü olma Kendini gerçekleştirme

Güç Yaşamını sürdürme Sevgi/ait olma Özgürlük Eğlence William Glasser’s Five Basic Needs

Temel korkular Başkalarından zarar görme Sevdiklerini kaybetme Sahip olduklarını kaybetme Sağlığını, yaşamını kaybetme Başarısızlık Güç ve kontrol kaybı Özgürlüğünü, avantajlarını kaybetme Yanlış yaparken yakalanma Reddedilme Kaba davranılma

Güç ve kontrol Etkinlik, güç ------- yıkıcılık, saldırganlık Yaşamımızı sürdürmek, dünya ile başa çıkmak için yeterli olmamız gerekir Tüm davranışlarımız “güç”e dayanır Kendi yaşamımızı kontrol etme Başkalarının yaşamını kontrol etme

Güçlerin dengesi Etkinlik, güç -------yıkıcılık, saldırganlık Edilgenlik, bağımlılık-----işbirliği, birliktelik

Şiddet Diğer bir insanı ya da insanlarda korku, güvensizlik ve kendi kaderini kontrol edememe duygusu uyandıran herhangi bir eylem Fiziksel Sosyal-duygusal Ekonomik İhmal ve istismar Cinsel

Ev “Erkek için en güvenli yer evi iken, kadın için ev en az güvenli yer olabilir “ Edwards SM

Şiddet eylemleri Sözel ya da fiziksel zor ya da baskı uygulama Hak ve özgürlüklerini kısıtlama Kendisinin bir uzantısı olarak görme Kendisinden farklı tutup, aşağılama Koşulsuz itaat isteme Paraya, yiyeceğe, çalışmaya bağlama Arkadaşlarını, telefonlarını, gezmelerini kontrol etme

Şiddet eylemleri Giyimini, görünümünü, hareketlerini kontrol etme Duygusal ve cinsel aşağılama Sekse zorlama (taciz, tecavüz, ensest vs) Düşüğe zorlama, doğuma zorlama Hamileliği sırasında saldırıda bulunma İhmal etme, yoksun bırakma

Şiddet eylemleri Eşyalarına, hayvanlarına zarar verme Öldürme İntihara yönlendirme Pornografi ve fuhuşa zorlama Savaşta ırza geçme …………………………………

Güç/Kontrol döngüsü Gerilim Şiddet Özür ve barışma

Barışma kısa sürer, kısır döngü kaldığı yerden devam eder

Şiddetin boyutları Şiddet uygulayanların kendileri de görmüş olmaları büyük oranda bulunmuş Yaşam boyu şiddete maruz kalmamış kişiler bir araştırmaya göre %17 Kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır

Erkek- Şiddete başvurma Erkek kimliğinin sosyal yapılanması Gücün önemi Babaerkil ideolojiler Ego desteği olarak şiddete başvurma Patolojik kişilikler Alkol ve madde Düşük gelir

Kadın-Şiddete maruziyet Kendilik saygısı düşüklüğü Edilgin başa çıkma mekanizmaları Eşe aşırı bağımlılık Anksiyete, depresyon Sosyal izolasyon İçselleştirilmiş suçlama Yakınmacı davranış Ambivalan sadakat Çarpıtılmış atıflar Stresle ilişkili hastalıklar

Çocuklara yansıma Şiddete tanık olmanın travmasını yaşarlar Kişilerarası çatışmaların çözümünde şiddeti ve pasiviteyi öğrenir Çevreden izole olur

Şiddet görenlerin psikolojik durumu Güven sorunu, zor güvenmek Şiddet uygulayanı çağrıştıran tavır ve davranışlar gördüklerinde ketlenmek Posttravmatik stres bozuklukları saldırganlıkta artış, edilgenlik, çekilme, somatik belirtiler, uyku ve yeme bozuklukları, bunaltı, özkıyım eğilimi, başkaları tarafında çabucak kızdırılabilir olmak, aşırı alınganlık Çocuklarda okul başarısının düşük olması, öfke kontrolünün yetersiz olması, başkalarına şiddet uygulama eğilimi

Sığınma evlerinde kalan kadınların polisle ilgili yakınmaları TÜBİTAK destekli Süleyman Demirel Üniversitesinin 21 ilde yaptığı araştırmada; Kayıt altına almama eğilimi (başvuruların resmileştirilmemesi, kayıtların geciktirilmesi) Başvuru konusu olan şiddetle ilgili ‘aile içi durum’ algısının olup şiddeti uygulayanı çağırıp barıştırma çabaları (yasal sürecin gecikmesi, mağdurun boyun eğmesi, çaresizlik algısını beslemesi), şiddeti uygulayanın bunu istismar etmesi Başvuran kişiye ait bilgileri (nerede kaldığı, ne ifade verdiği gibi) başkalarına vermesi, gizliliğin ihlali

Gereklilikler Mevzuatın, izlenecek yolun iyi bilinmesi (4320 sayılı yasa vs) Sağlanabilecek sosyal destek ağları konusunda bilgi sahibi olunması Görüşmenin kayda alınması Süreçle ilgili kayıtların tam ve zamanında yapılması (rapor, tutanak vs) Mağdurların istediği belgelerin tam ve zamanında verilmesi

Gereklilikler Doktor raporu vs. gibi süreçlerin işlemesinin ihmal edilmemesi Tedavi için (ruhsal ve fiziksel) girişimlerin hemen başlatılması Sürecin hızlı işletilmesi Güvenli bir görüşme ortamı sağlanması

Güvenli bir görüşme ortamı sağlanması Mağduru saldırgandan ayırarak görüşme Çok büyük, çok küçük oda olmaması Görülebilecek yerlerde şiddetle ilgili fotoğraflar olmaması Mağdurun kapıya yakın oturtulması Fiziksel temastan kaçınılması Uygun mesafe konulması İlk ifadede olabildiğince kadın polis bulundurulması

Bireysel gereklilikler Önyargılarınız ve yanlılıklarınızın farkında olun Geçmiş deneyimlerinizin ilişkilerinizi nasıl etkilediğinin farkında olun Gücünüzü nasıl kullandığınızın farkında olun Öfkeniz hakkında farkındalık geliştirin Çalışma yaşamınızı etkileyen çatışmalı değerlerin farkında olun İçinde yaşadığınız kültürün etkilerinin farkında olun

Bireysel gereklilikler Sakin olunuz Öfke kontrolü eğitimleri alınız Şiddetin neden ve sonuçları ile ilgili bilgi sahibi olunuz İşinizle ilgili rollerinizin sınırları içinde davranınız Kendinizi görüşmeye hazırlayınız

Görüşmeye hazırlanma Kendi geçmişinizden başa çıkma becerileri yüksek rol modelleri seçiniz Bireysel geçmişinizden başa çıktığınız olay ve durumları anımsayınız Bireysel ve aile aktarımlarınızdan şu ana taşıdıklarınızı bulunuz Şimdi ve burada olunuz. Çözüm şimdi ve burada bulunur Rollerinizi birbirine karıştırmayınız.Karşılaştığınız öykünün mesleki rolünüzle ilgili olduğunu bilerek öykünün karakterlerinden biri haline gelmeyiniz

Mağdura yaklaşım Şiddet görene acıma, merhametle ya da suçlayıcı yaklaşmamak Umut aşılamak, çaresizlikten çıkmasına yardımcı olmak, çözüm seçenekleri hakkında bilgilendirmek Anlamak isteğiyle dinlemek

Görüşmeye başlarken Kendini tanıtmak “Siz” diye hitap etmek, “sen” demek istiyorsanız ya da ismiyle hitap edecekseniz izin istemek Mağdurun ifade verebilecek durumda olup olmadığına dikkat etmek Mağdurun ağlamasına, sarsılmasına, öfkeli olmasına izin vermek Su ya da mendil vermek

Anlamak, anlaşılmak Dikkatle dinlediğini hissettirmek Göz göze iletişim kurmak, konuşan kişiye bakmak Başka şeylerle oyalanmamak Sorunun yanıtının bitmesini beklemek, acele etmemek Mağdurun söylediklerini anladığı şekilde tekrarlayıp, “bunu mu söylemek istedin?” diyerek doğru anlaşılıp anlaşılmadığını kontrol etmek Polisin söylediklerini doğru anlamama olasılığı yüksek olduğu için sizin söylediklerinizden mağdurun ne anladığını uygun şekilde kontrol etmek

Soru sormak Soruları yansız, yüksüz yargısız bir şekilde sormak Açıklayıcı, açık uçlu sorular sormak Gereksiz sorulardan kaçınmak Soruların biçim ve içeriklerinin olayı tekrar yaşatıcı olmamasına dikkat etmek Uygun ifadelerle şu anın başka bir an olduğu, şiddetin şu an sürmediği duygusunu vermek

Görüşme sırasında Bireysel ve yasal sınırlarını bilmek, bireysel ve yasal olarak yerine getiremeyeceği sözler vermemek Kurum içi sorunları mağdura yansıtmamak Odada uzun süre yalnız bırakmamak Mağdurun görüşmeye ara verme isteğini olumlu karşılamak Bilgiyi mağduru incitmeden almak

Görüşme sırasında Acele etmemek Yeterince zaman ayırmak Bir an önce sonuca gelmeye çalışmamak Mağdurun olayı kendi anlatım tarzıyla tarif etmesine izin vermek Destekleyici davranmak Sözünü kesmeden dinlemek

Saldırının öyküsü Mağdurla saldırgan arasındaki ilişkinin niteliğini belirlemek Olay hakkında bilgi alınabilecek kişileri, tanıkları saptamak Daha önce de şiddete maruz kalıp kalmadığını sormak (İlk şiddet olayı, son olayı ve en kötüsü) Mağdura görünmeyen yerlerindeki dayak izlerini sormak

İkinci travma Utanabileceği bilgileri başkalarıyla paylaşmayacağı konusunda güvence vermek Görüşmede tavırlarıyla, sorularıyla ve yorumlarıyla ikinci bir travmaya yol açmamak Baskıcı, aşağılayıcı, yargılayıcı davranmamak Mağdurun korkmasına ya da kendisini suçlu hissetmesine, şüphe duyulmasına yol açacak davranışlarda bulunmamak

İkincil travma “Sen ne yaptın ki bu davranışla karşılaştın?” gibi sorular sormamak Olayın nasıl geliştiği konusunda yorum yapmaktan kaçınmak Etiketlememek Mağdurun ilgi ve korunma gereksinimini kötüye kullanmamak

Çözüme yaklaşırken Kimlerden ne tür destekler alabileceğini sormak Mağduru sakinleştirmek, ondan sonra seçenekleri sunmak Barışmaları için çaba göstermemek Mağdurun o durumda ne yapması gerektiği konusunda kendi fikrini söylememek Mağdurun kararına saygılı kalmak  

Sonlandırırken Aldığı ifadeyi mağdura okumak Görüşmeyi mağdurun kendisini rahat ve güvende hissetmesini sağlayacak tarzda bitirmek Savunmasız ve kendini koruyamaz durumda iken şiddet uygulayana teslim etmemek Mağdurun ve çocukların güvenliğini sağlamak

Kayıtlar Kayıtları uygun şekilde tutmak Kayıtların gizliliğini sağlamak

Saldırganla görüşme Suçlayıcı ifadelerde bulunmamak Anlamaya yönelik, yansız, yüksüz, yargısız sorular sormak Birbirine zıt ifadeleri konusunda yüzleştirmek Açık uçlu sorularla olayı anlatmasına izin vermek Şiddetin ciddiyetini küçümseyen ifadeler kullanmamak

Saldırganla görüşme Öfke, kaygı, engellenmişlik duyguları içinde olabileceği, ancak bunun şiddete başvurmasına neden olacak bir gerekçe olmadığını belirtmek Saldırganın şiddeti açıklaması sırasında sempati ya da öfke göstermemek

Çocukla görüşme Anne babasının yanında olmaksızın görüşmek Çocuğun kendisini güvende hissedeceği bir ortam hazırlamak Çocuğun ifadesi alınırken bir psikolog bulundurmak Yaşını dikkate almak Çocuğun düzeyine inebilmek (hem fiziksel olarak diz çökerek vs, hem de ifadelerle)

Çocukla görüşme Sorgulama olmadığını hissettirmek “… anlayabilmek için yardımına ihtiyacım var” Sadece ona yardım etmek istediği, neler olduğu konusunda anlattıklarıyla ilgili yanlış bir şey yapılmayacağı konusunda güvence vermek

Çocukla görüşme Çocuğun kendisini tehdit altında hissetmesine yol açacak tarzda sorular sormamak Otoriter davranmamak Esnek tutumu ifade etmek “Bilmiyorum/Hatırlamıyorum” diyebilirsin “Yanlış bir şey söylersem lütfen beni düzelt” “Anlamadığın şeyi tekrar açıklamamı iste”

Çocukla görüşme Kısa cümleler kullanmak Bir cümlede tek bir soru sormak Kişileri isimlerini kullanmak (Ahmet, Ayşe ..) Basit kavramlar kullanmak (kim, ne, nerede … ne zaman, kaç kez, hangi renk, ne kadar..)

Çocukla görüşme Soruların yanıtlarına yorum yapmamak, yanıtları tahmin etmeme Açıklamalarına kuşku, acıma, şaşkınlık göstermeme Bazı yanıtları destekleyerek pekiştirmemek (baş sallama vs) Olumsuz/çifte olumsuz cümle kalıbı kullanmamak “öyle yapmadı mı?” “acımadı değil mi?”

Çocukla görüşme Çocuğun bu olanlardan kendisini sorumlu tutabileceğini, suçluluk hissedebileceğini dikkate almak “Olanlarda senin bir suçun yok”

Çocukla görüşme Çocukta darptan çok, son dönemlerde davranış değişiklikleri olup olmadığını soruşturmak İstismarı saptanan çocuğu güvenli bir yere göndermek Çocuğun ifadesini tekrar, tekrar almamak

Mental retarde çocukla görüşme “Mental retarde bireyden bilgi alamam” düşüncesi taşımamak “Niçin”, “nasıl”, “eğer” gibi sorulardan kaçınmak Olabildiğince somut ifadeler kullanmak Evet/Hayır formatında soru sormak Hatırladığı her şeyi anlatmasını istemek Günlük rutinini anlattırarak, olayın ne zaman nerede olduğunu hatırlamasını, anlatmasını kolaylaştırmak

Ya sİz?

Mağdurlarla çalışmak Travma mağduru olmak kadar, travmaya tanık olmak, travmaya uğrayanlarla çalışmak da ikincil travmaya neden olur (birikici etki) Mağdurlarla çalışmanın bedeli Tanık/Vekil travmatizasyonu İkincil travma Empati yorgunluğu Tükenme

Tanık travmatizasyonu Travmatik materyale maruz kalmaktan dolayı giderek kendisine, insanlara, dünyaya, geleceğe bakış açısında zararlı değişim olması

İkincil travmayı arttıran etkenler Empati/Sempati Çözülmemiş travmaya sahip olmak İzole olmak Onarılacak yeterli zamanı olmamak Destek yokluğu Deneyimsizlik

İkincil travma belirtileri Enerji azlığı, tükenme Motivasyonda, etkinlikte azalma Bağlantı kuramama Küntleşme, empati kuramama Çaresizlik, umutsuzluk Alaycılık, dalga geçicilik Öfke, sinirlilik, tahammülsüzlük Uyku bozuklukları, gece kabusları

Bedelleri İş başarısında düşme Hata yapmada artış Çalışma ortamında moral azlığı (tükenme bulaşıcıdır) İş ilişkilerinde bozulma Özel yaşamda sorunlar Madde kullanımına eğilim Sağlık sorunları

Kendimizi korumak İyilik halini, dayanıklılığı, sorun çözme becerilerini geliştirmek Ruhsal dengeyi korumak Sınırlarımızı bilmek ve korumak İnsanlarla ve doğayla bağlantı içinde olmak Sosyal etkinlik gerçekleştirmek Uğraşları, ilgileri olmak

Kendimizi korumak Sosyal bağları geliştirmek Daha deneyimli arkadaşlara danışmak Hizmet içi eğitimlerden yararlanmak, meslekle ilgili bilgi ve beceriyi arttırmak Planlı davranmak

Kendimizi korumak Duygu yüklerimiz boşaltıcı molalar vermek (telefon, internetten uzak) Enerji arttırıcı etkinliklerde bulunmak Yaşamınızda küçük farklılıklar oluşturmak En az iki haftalık tatiller yapmak Beslenme, uyku ve eksersizle bedeni korumak Evle iş arasındaki sınırı çizmek, eve iş götürmemek