[ ] - Moleküler Biyoloji / Nihat Dilsiz [ ] - Moleküler Biyoloji / P.C. Turner; A.G. McLennan, vd. ; çev. Muhsin Konuk [ ] - Genetik / Nihat Bozcuk [ ] - Genetik / Cemal Erensayın [ ] - Genetik / Ahmet Yıldırım...[ve öte.] [ ] - Genetik / Atıf Şengül, Bilgin Tözün, Şule Öztürk

Mendel Genetiği

Mendel genetiği = Kalıtım genetiği Prensipleri Bezelye iyi bir deneysel model Yetiştirilmesi kolay Doğada kendi kendini dölleyebilir Fakat çaprazlama (melezleme)’da kolay Pisum sativum

Mendel yedi karakter ile çalışmıştır Uzun-kısa Tohum şekli-rengi Tohum kılıfı şekli-rengi Tohum ve çiçek düzenlenmesi Kalıtımın temel prensipleri açısından başarılı bir deney Çok iyi kayıt!!!

Monohibrit çapraz iki zıt karekteri içeren en basit çaprazlama Örn. Uzun boy X kısa boy P1 : Parental generation (Ata soy, ilk kuşak…) F1: First Filial generation (1. yavru soy, kuşak) F1 X F1 F2: Second Filial generation (2. yavru soy, kuşak)

Uzun boylu X kısa boylu bezelyeler F1= Hepsi uzun boylu F2= 1064 bitkinin 787’si uzun ve 277’si kısa Uzun/kısa : 787/277 2,8/1 yaklaşık 3/1 Benzer sonuçlar çiçek rengi ve tohum rengi gibi özellikler içinde aynı Mendel her bir karakter için bir unit factor (birim faktör)

Mendelin deneyleri sonucu öne sürdüğü ilk üç varsayımı: 1. Birim faktörler çiftler halindedir Genetik karakterler her bireyde bir çift halinde bulunan birim faktörler ile kontrol edilmektedir 2. Dominantlık/ Resesiflik bireyde bir karakterden sorumlu iki farklı birim faktör varsa bunlardan birisi diğeri üzerine dominant yani baskındır. Diğeri ise resesif yani çekiniktir. * dominant ve resesif terimleri aynı zamanda karekterler içinde kullanılmaktadır 3.Segregasyon Gamet oluşumu sırasında çift halinde bulunan birim faktörler in segregasyonu (ayrılması) rastgeledir. Dolayısı ile gametlerden her biri nde sadece bir birim faktör bulunmaktadır.

Modern genetik terminoloji Bireyde herhangi bir karakterin fiziksel (bedensel) ifadesi FENOTİP olarak adlandırılmaktadır Mendel’in birim faktör olarak ifade ettiği ; kalıtsal birimler GEN olarak adlandırılmaktadır. Bir karakter için (fenotipi belirleyen) bir genin alternatif formları ALLEL olarak adlandırılmaktadır.

Dominant alel BÜYÜK HARF UZUN BOY : U Resesif alel küçük harf kısa boy : k Bireyde bir karekteri belirleyen aleller eş (aynı) ise Örn. UZUN BOY: UU veya kısa boy: kk Birey HOMOZİGOT’ TUR UU ve kk semboleri bireyin GENOTİP’ İDİR Aleller farklı ise Örn. Uk Birey HETEROZİGOT’ TUR

YAŞASIN !!! Punnet karesi

Dominant fenotip fakat genotipini bilmiyorsunuz ? TEST çaprazı Homozigot resesif bir bireyle çaprazlayacaksınız

DİHİBRİT ÇAPRAZ

Mendelin dördüncü varsayımı: İndependent Assortment “Bağımsız Açılım” Gamet oluşumu sırasında iki birim faktörün ayrılması birbirlerinden bağımsızdır Mendelin incelediği karakterler için DOĞRUDUR

Mendel’den yaklaşık 35 yıl sonra kromozomlar keşfedilmiştir Mendelin kalıtım birimlerinin kromozomlar olduğu sanılmıştır Diploid organizmalarda 2n sayıda kromozom var Bunlar HOMOLOG KROMOZOM’lar Bu günkü bilgilerimizle bilgi içeren ünitelerin GEN Gen kromozom üzerinde belirli bir bölgede LOKUS Bir genin farklı formları ALEL

GENETİK VARYASYON

PEDİGRİ