Ağrı polikliniğine başvuran postzoster nevralji hastalarının özelliklerinin değerlendirilmesi Zeynep ISSI, Yüksel ERKİN, Ceren AYGÜN MUÇUOĞLU, İsmail BOZKURT, B. Ece ÇETİNKAYA Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Algoloji Bilim Dalı

GİRİŞ Postherpetik nevralji (PHN) herpes zoster akut enfeksiyonunun ardından lezyonlar iyileşmesine rağmen devam eden ağrıya denir Yanıcı, batıcı bir his bazen de allodini olarak tarif edilir Semptomlar aylardan yıllara kadar devam edebilir ve hastanın yaşam kalitesini etkiler

GEREÇ-YÖNTEM Retrospektif çalışma Rutinde kullandığımız, hasta onam formlarımızda hastanın bilgilerinin tıbbi amaçla kullanılabileceğine dair bir paragraf yeralmaktadır. 2006-2018 yılları arasında Ağrı polikliniğine başvuran hastalardan Postzoster nevralji (PZN) tanısı alanlar dahil edildi. Bilgisayar sisteminden 2018’e kadar olan ağrı poliklinik kayıtları retrospektif olarak incelendi. Yaş,komorbidite, ağrı şiddeti, opioid ihtiyacı gibi özellikleri SPSS 22 programına girilerek tanımlayıcı istatistikler uygulandı.

BULGULAR 108 hasta Yaş ortalaması 66.7 (24-89) 55 (%50.9) 53 (%49.1)

BULGULAR Değerlendirmeye alınan 103 hastadaki komorbid hastalıkların görülme sıklığı %46.3 Hipertansiyon, %19.4 Diabetes mellitus, %16.7 Kronik böbrek hastalığı, %15.7 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve aterosklerotik kalp hastalığı olarak sıralanmakta Diğer eşlikçi hastalıklar daha az sıklıkta görülmekteydi. 3 hastanın transplantasyon öyküsü (%2.8) ve 2 hastanın(%1.8) HIV enfeksiyonu mevcuttu.

BULGULAR Ağrı şiddeti açısından verileri mevcut olan 61 hastanın 49’unun şiddetli ve 12’sinin ise orta derecede ağrısı mevcuttu. Opioid ihtiyacına bakıldığında ise, 21 hastada belirtilmemiş olmakla birlikte, 87 hastanın 60’ında opioid ihtiyacı olmuştu (%55.6). Opioid türü belirtilen 53 hastanın 50’sinde tercih edilen opioid tramadol olmuştu, 1 hastada oksikodon, 2 hastada ise fentanil kullanılmıştı.

53 hastada opioid türü belirtilmiş 21 27 60 53 hastada opioid türü belirtilmiş 50 hasta tramadol 1 hasta oksikodon 2 hasta fentanil

BULGULAR Dermatomal açıdan değerlendirildiğinde,15 hasta haricinde bölgesi not edilen 93 hastanın 54’ünde torakal bölge dermatomları tutulmuştu. Diğerlerinde ise, 17 hastada lomber, 15 hastada servikal, 3 hastada sakral 4 hastada ise dissemine tutulum mevcuttu.

BULGULAR Postzoster nevralji tanısı almadan önce 22 hastanın malignite tanısı mevcuttu (%20.4). Tanı sonrası malignite tanısı konulan hastaların sayısı ise 10’du. (%9.3). Özetle malignitenin de eşlik ettiği postzoster nevralji tanılı hasta sayısı toplamda 108 hastada 32 olup (%29.6) oldukça dikkat çekicidir. Neredeyse 3 hastanın birinde malignite mevcuttur.

Postzoster tanısı öncesi malignite 22 hasta (%20,4) Tanı sonrası malignite 10 hasta (%9,3) Toplam 32 hasta (%29,6)

BULGULAR Malignitelerin dağılımına bakacak olursak; Akciğer ve deri 5’er hasta (%15.6) ile ilk sırada Ardından prostat ve lenfoma-kan hücre neoplazileri gelmekte Multıpl myelom ise diğer hematolojik kanserlere dahil edilirse bu grubun en sıklıkla görüldüğü gözlenmektedir.

TARTIŞMA Akut herpes zoster olarak da bilinen zona, suçiçeği geçirmiş bir bireyde uykudaki Varicella Zoster Virüsünün (VZV) reaktivasyonu ile ilişkilidir Stres, hastalık, ilaçlar, yaşlanma ve idiyopatik nedenlerden kaynaklanan hücre aracılı immünitenin azalması uykudaki virüsün yeniden aktifleşmesine neden olur (1-3) Kawai,K., B.G. Gebremeskel and C.J. Acosta. Systematic review of incidence and complications of herpes zoster: towards a global perspective. BMJ open,2014. 4(6): p.e004833. Marra, F., M. Chong, and M. Najafzadeh, Increasing incidence associated with herpes zoster infection in British Columbia, Canada. BMC infectious diseases, 2016. 16(1): p. 589. Hales, C.M., et al., Examination of links between herpes zoster incidence and childhood varicella vaccination. Annals of internal medicine, 2013. 159(11): p. 739-745.

TARTIŞMA PHN’nin bildirilen insidansı, tanımlamaya bağlı olarak %9-34 (4) PHN yaygın ve tedavi genellikle suboptimaldir Dworkin, R.H. and R.K. Portenoy, Pain and its persistence in herpes zoster. Pain, 1996. 67(2-3): p. 241-251

TARTIŞMA PHN gelişiminde birçok çalışmada risk faktörleri tanımlanmaya çalışılmıştır PHN için en belirgin risk faktörü yaştır PHN gelişme riski, 80 yaşın üzerindeki hastalarda %34’e çıkmaktadır(6) Cinsiyetin bir risk faktörü olduğu ve bazı kadınlarda insidansın daha fazla olduğu bildirilmiştir(5) Schutzer-Weissmann, J. and P. Farquhar-Smith, Post-herpetic neuralgia–a review of current management and future directions. Expert opinion on pharmacotherapy, 2017. 18(16): p. 1739-1750. Delaney, A., et al., Postherpetic neuralgia: from preclinical models to the clinic. Neurotherapeutics, 2009. 6(4): p. 630-637.

TARTIŞMA PHN riski, özellikle yaşla birlikte ve şiddetli immünsüpresyon ile komorbiditesi olanlarda artmıştır. Riski yüksek hastaları değerlendirmek; aşı hedeflerinin uygulanması öngörülen popülasyonu seçmek için önemlidir Zoster aşılaması, şiddetli immünsupresyonu olan hastalarda kontrendike olduğu için Zosterin önlenmesi için yeni alt ünite zoster aşısını içeren stratejiler artan bir önceliktir(7) Forbes, H.J., et al., Quantification of risk factors for postherpetic neuralgia in herpes zoster patients A cohort study. Neurology, 2016: p. 10.1212/WNL. 0000000000002808.

TARTIŞMA Diabet gibi en sık ilişki kurduğumuz komorbiditeler bile bazı çalışmalarda kanıt olarak yetersiz Kanser ise Farklı bölgelerde olabilmesi nedeniyle, çalışmalarda bir risk faktörü olarak yeterli ilişki gösterilememiş

SONUÇ Biz burada Ağrı polikliniğine başvuran hastaları retrospektif olarak değerlendirerek, özelliklerini belirlemeye çalıştık. Maligniteye sık rastlanması dikkat çekici olmakla beraber, bunların 3’te birinde ise postzoster nevralji sonrası kanser tanısı konulması nedeniyle risk faktörü ya da etiyolojik faktör olarak aklımızda olması gerektiğine dikkat çekeriz.

TEŞEKKÜRLER