İş Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları

Kıdem tazminatı ödeme zorunluluğu. Çalışma belgesi verme zorunluluğu *Kıdem tazminatı ödeme zorunluluğu *Çalışma belgesi verme zorunluluğu *İbraname düzenleme zorunluluğu

Kıdem Tazminatı “En az bir yıllık çalışma süresini dolduran işçinin, iş sözleşmesinin kanunda sayılan hallerden biri nedeniyle son bulması halinde, işveren tarafından işçiye ya da ölümü halinde mirasçılarına ödenen ve miktarı çalışma süresi ve ücretine göre saptanan paradır.” Not: Belirli süreli iş sözleşmelerinde, belirli sürenin dolup sözl. kendiliğinden son bulması halinde ya da tarafların anlaşarak sözl. sona erdirmelerinde, kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu değildir.

Mevzuatımıza ilk kez 1936 tarihinde 3008 sayılı İş Kanunu ile girmiştir. 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu kıdem tazminatını düzenlememiştir. Kıdem tazminatı konusu ile ilgili olarak, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi yürürlüğünü sürdürmüştür.

Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları İş Kanunu’na Tabi Bir İş Sözleşmesi ile Çalışma İş Sözleşmesinin Kanunda Gösterilen Hallerden Biri İle Feshedilmesi veya İşçinin Ölümü İşçinin En Az Bir Yıl Çalışmış Olması

İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı İş Sözleşmesinin Kanunda Gösterilen Hallerden Biri İle Feshedilmesi veya İşçinin Ölümü İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri İle Feshedilmesi (Md. 17’ye göre yapılan tüm fesih işlemlerinde, en az bir yıllık kıdeme sahip işçinin kıdem tazminatı hakkı vardır) (Md. 25’de gösterilen haklı sebepler varsa, sözl. derhal feshedebilir. Sadece 25/II’ deki haller sebebiyle yapılan fesihlerde kıdem tazminatı ödenmez.)

2) İşçi Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri İle Feshedilmesi (İşçi, sözleşmeyi md. 17’ye göre feshettiğinde, kural olarak kıdem tazminatına hak kazanamaz.) Ancak; Askerlik Hizmeti Nedeniyle Fesih Emeklilik, malullük veya yaşlılık Nedeniyle Fesih Kadın İşçinin Evlenmek Suretiyle Sözleşmeyi Feshi Not: İşçi, İK 24. md. Gösterilen sebeplerle sözleşmeyi derhal feshetmişse en az bir yıllık kıdemi olmak kaydıyla, kıdem tazminatına hak kazanır.

3) İşçinin Ölümü: (En az bir yıllık kıdem süresine sahip işçinin ölümü halinde, kıdem tazminatı yasal mirasçılarına ödenir.)

İşçinin En Az Bir Yıl Çalışmış Olması Aynı işverene ait aynı ya da farklı işyerlerinde, sürekli veya aralıklı olarak en az bir yıl çalışmış olması. (İşyerinin devri veya miras yoluyla intikali kıdemi etkilemez.) (Aynı kıdem süresi için ikinci defa kıdem tazminatı ödenmez. Ancak, bu kural kıdem tazminatına hak kazanmak açısından doldurulması gereken bir yıllık kıdem süresinin de sıfırlandığı anlamına gelmez.)

Örnek Bir işyerinde 8 ay çalıştıktan sonra askere giden işçi, askerlik dönüşü, aynı işverene ait başka bir işyerinde çalışmaya başlamış ve 5 ay çalıştıktan sonra, işveren tarafında işten çıkartılmıştır? İşçi iki yıl çalıştıktan sonra, kıdem tazminatını alarak askere gitmiş, askerlik dönüşü tekrar girdiği işyerinde 3 ay çalıştıktan sonra işten çıkartılmış?

Kıdemin Başlangıcı Kıdemin Sonu İşçinin fiilen işe başladığı tarihtir. Kıdemin Sonu İşçinin ölüm tarihi Fesih bildirimi süresinin bittiği tarih Haklı sebeplerle derhal fesihte feshin bildirildiği tarih

Kıdem Süresine Dahil Süreler Deneme Süreleri Hafta Tatilleri Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri Yıllık İzin Süreleri Zorlayıcı Sebeplerle Çalışılmayan Süreler Makul Süreyi Aşmayan Hastalık İzinleri (Makul Süre: Fesih Bildirim Süresi + 6 Hafta)

Kıdem Süresine Dahil Olmayan Süreler Grev ve Lokavtta Geçen Süreler Tutukluluk Süreleri Makul Süreyi Aşan Hastalık İzinleri

Kıdem Tazminatının Miktarı ve Tavanı İşçiye, çalıştığı her yıl için son 30 günlük brüt ücreti kadar kıdem tazminatı ödenir. Son 30 günlük brüt ücret hesaplanırken, gelir vergisi, işçinin payına düşen sigorta primi kesintileri ile işveren tarafından ödenen sosyal ücretler, ayni ya da nakdi ödemeler dahil edilir. Belli aralıklarla yapılan ikramiye ödemeleri de 30 güne düşen miktarı kadar eklenir. Not: Yıldan artan süreler (aylar ve günler) için de aynı oranda ödeme yapılır. Not: 30 günlük ücret tutarı sözleşme ile arttırılabilir. Ancak her yıla düşen kıdem tazminatı miktarı ‘tavan’ ı geçemez.

Kıdem Tazminatının Hesaplanması Dikkate Alınacak Ödemeler 1-Çıplak Ücret 2-Yemek Yardımı 3-Kasa Tazminatı 4-Gıda Yardımı 5-Yakacak Yardımı 6-Eğitim yardımı 7-Konut Yardımı 8-Giyecek Yardımı 9-Erzak Yardımı 10-Sosyal Yardım Niteliğindeki Ayakkabı ya da Bedeli 11-Unvan Yardımı 12-Aile Yardımı 13-Çocuk Zammı 14-Temettü 15-Taşıt Yardımı 16-Yıpranma Tazminatı 17-Kalifiye-Nitelik Zammı 18-Sağlık Yardımı 19-Mali Sorumluluk Tazminatı 20-Devamlı Ödenen Primler

Dikkate Alınmayacak Ödemeler 1-Yıllık İzin Ücreti 2-Evlenme Yardımı 3-Hafta Tatili Ücreti 4-Hastalık Yardımı 5-Genel Tatil Ücreti 6-Doğum Yardımı 7-Ölüm Yardımı 8-İzin Harçlığı 9-Jestiyon Ödemeleri 10-Teşvik İkramiyesi ve Primleri 11-Seyahat Primleri 12-Devamlılık Göstermeyen Primler 13-Fazla Çalışma Ücreti 14-İş Arama Yardımı 15-Harcırah 16-Bir Defalık Verilen İkramiyeler

Kıdem Tazminatında Zamanaşımı Süresi: 5 Yıl ÖRNEK Kıdem Süresi: 3 yıl 2 ay 27 gün Son Brüt Aylık Ücreti: 900-TL Aylık Aile Yardımı: 120-TL Aylık Gıda Yardımı: 60-TL Yıllık Yakacak Yardımı: 365-TL

İşçiye Çalışma Belgesi Verilmesi Bonservis (Nitelikli Çalışma Belgesi) -Yaptığı işin ne olduğu, -Ne kadar süre çalıştığı Not: İşçinin istediği çalışma belgesinin verilmemesi halinde, idari para cezası uygulanır.

İşçiden İbraname Alınması (İbraname-İbra Senedi-Borçtan Kurtarma Belgesi) İbraname ispat açısından yazılı şekilde yapılmalıdır. İbranamede düzenleme tarihi bulunmalı ve bu tarih iş ilişkisinin sona erdiği tarihten sonraki bir tarih olmalıdır. İbraname işçi tarafından imzalanmalıdır. Okuma yazma bilmeyen işçiden alınan ibranamede HUMK’daki kurala uyulmalıdır. İbranamenin yazımı bütünlük arzetmelidir. İbranamede alacaklar kalem kalem gösterilmelidir.