RUSYA FEDERASYONU- ÜLKE SUNUMU İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ticari Bilgi ve iletişim Hizmetleri Dairesi MART 2019 T. C. TİCARET BAKANLIĞI

RUSYA FEDERASYONU

Coğrafi Yapı ve Dünyadaki Konumu Ülkenin geniş yüzölçümü emek, doğal kaynaklar ve iş merkezleri arasında büyük mesafelere neden olduğu için ekonomik olarak bir dezavantaj oluşturmaktadır. Ülkedeki nehirlerin çoğunluğu doğu-batı yönünde değil, kuzey-güney yönünde akmaktadır. Bu nedenle denize ulaşım çok zordur. Bu nedenlerle ülkedeki taşımacılık maliyetleri uluslararası ortalama maliyetlerin yaklaşık 3 katı kadar yüksektir. 17 milyon kilometrekarelik yüzölçüm T. C. TİCARET BAKANLIĞI

TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER Nüfus : 147 Milyon Resmi dil : Rusça Yönetim Biçimi : Parlamenter Demokrasi Başkent : Moskova Önemli kentler : St. Petersburg, Novosibirsk, Nizhny Novgorod, Yekaterinburg, Kazan Başlıca limanlar : St. Petersburg, Kaliningrad, Kavkaz, Nakhodka, Novorossiysk, Primorsk, Vostochnyy KDV : % 18 Kurumlar Vergisi: % 20 T. C. TİCARET BAKANLIĞI

EKONOMİK YAPI DOĞAL KAYNAKLAR Ekonomisi büyük ölçüde petrol ve doğal gaz ihracına bağlı Petrol ve doğal gazın ihracat içindeki payı yaklaşık üçte iki Zengin doğal gaz ve petrol kaynaklarının yanı sıra, kömür, alüminyum, bakır, demir, elmas, altın, gümüş maden kaynakları ve ormancılık ürünleri ile dünya ham madde ihracatında önde gelen ülkelerden biri Kanıtlanmış ham petrol rezervleri bakımından dünyada 8. sırada (80 milyar varil) Günlük ham petrol üretimi bakımından dünyada 1. sırada (10 milyon varil/gün) Kanıtlanmış doğal gaz rezervleri bakımından dünyada 1. sırada (49 trilyon metreküp) Doğal gaz üretiminde de dünyada 1. sırada (642 milyar metreküp) Altın rezervlerinin büyüklüğü bakımından dünyada 7. sırada Dünyanın en büyük elmas, nikel ve paladyum üreticisi T. C. TİCARET BAKANLIĞI

EKONOMİK YAPI Doğal Kaynaklar: Petrol, doğal gaz, kömür ve çok sayıda stratejik mineral Başlıca Tarım Ürünleri: Tahıl, şeker pancarı, ayçiçeği tohumu, sebze ve meyveler, kırmızı et, süt Başlıca Sanayi Ürünleri: Kömür, petrol, gaz, kimyasallar ve metaller; uçak ve uzay araçları; radar, füze üretimi ve ileri elektronik parçalara kadar her tür makine üretimi; gemi inşa sanayi; kara ve demiryolu taşımacılığı ekipmanları; iletişim ekipmanları; tarım makineleri; traktörler ve inşaat ekipmanları; elektrik enerjisi üretimi; medikal ve bilimsel araçlar; dayanıklı tüketim malları; tekstil; gıda sanayi malları Sanayi Moskova, St. Petersburg, Yekaterinburg ve Nizhny Novgorod kentlerinde yoğunlaşmıştır. Bu büyük kentler geçiş sürecini diğer kentlere göre daha iyi yönetmiş, üretimde çeşitlilik sağlamıştır. Tomsk ve Novosibirsk gibi daha küçük kentler Sovyet rejimi tarafından yaratılan sanayi merkezleridir. Sibirya ve ülkenin en doğusundaki bölgeler hala sanayileşmemiş durumdadır. Bu bölgeler ham madde ve enerji üssü konumundadır. Sovyet planlamacıların ölçek ekonomisinin faydalarından yararlanmak üzere yürüttükleri politikalar neticesinde bir büyük işletme ya da bir grup işletme belirli bir kentin ya da bölgenin tüm yerel ekonomisinin temelini oluşturmuştur. Bu durum, işsizlik yardım programlarının da bulunmaması ile birlikte iflas eden işletmelerin kapatılmasını güç bir siyasi karar haline getirmiştir. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

GENEL EKONOMİK DURUMU 2018’de Rusya’da ortalama işsizlik oranı % 4,6 olarak bildirilmiştir. (EIU) 2017 yılı için nominal GSYİH 1,576 milyar Dolardır. (EIU) 2018 yılında 1.624 milyar Dolar düzeyinde olacağı tahmin edilen GSYİH’nın 2019 yılında 1.619 milyar Dolar olması beklenmektedir. (EIU) T. C. TİCARET BAKANLIĞI

GENEL EKONOMİK DURUMU Rusya’da 2018 yılı için kişi başına düşen GSYİH 11.054 Dolar’dır. Cari Fiyatlara göre Rusya Federasyonu, 2018 yılında kişi başına düşen milli gelir sıralamasında dünyada 65. sırada yer almaktadır. 2019 yılı Mart ayı itibarıyla Dolar/Ruble paritesi: 65,8 Euro/Ruble paritesi: 74,5 olarak kaydedilmiştir. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

GENEL EKONOMİK DURUMU Ülkedeki doğrudan yabancı yatırımların tutarı 2018 sonu itibarıyla 544 milyar Dolardır. Rusya Merkez Bankası verilerine göre, ülkede faaliyet gösteren bankaların sayısı 31 Ocak 2019 tarihi itibarıyla 698’dir. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

DIŞ TİCARET 2018 yılı ihracatı 449,3 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. (Trademap) (% 25 artış) 2018 yılı ithalatı 238,1 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. (Trademap) (% 4) artış Kaynak: TradeMap T. C. TİCARET BAKANLIĞI

DIŞ TİCARET Dünya ticareti 2017 yılı verilerine göre % 1,3 payıyla dünya ithalatında 23. sırada. (Trademap) Dünya ticareti 2017 yılı verilerine göre % 2,1 payıyla dünya ihracatında 15. sırada (Trademap) Rusya Federasyonu tarafından ihraç ürünlerimizin ülkeye girişine getirilen bir kolaylık, ülkemizin ithalatta uygulanan ülke genel preferans sistemine dahil edilmesidir. Ancak Rusya, ithalatta uyguladığı Genel Preferanslar Sistemine dahil madde gruplarında bir azaltmaya gitmiştir. Bu uygulama ile ülkemizin belli başlı ihraç ürünlerinden tekstil, deri eşya, şekerleme mamulleri, makarna, temizlik maddeleri, bisküviler liste dışında kalmıştır. (Liste web sitemizdeki ülke raporunda yer almaktadır. Yaş meyve-sebze gibi ürünler listeye dahildir.) Rusya Federasyonu’na ihraç edilecek liste kapsamındaki Türk mallarının %25 oranında gümrük vergisi indirimi ile ülkeye girmesine imkan sağlanmıştır (GSP). Bu indirimden yararlanmak için FORM A menşe belgelerinin ibraz edilmesi gerekmektedir. (Ticaret Odaları tarafından düzenlenmektedir.) BDT Ülkeleri: Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan T. C. TİCARET BAKANLIĞI

İTHALAT İTHALATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER-İLK 10 ÜRÜN (Bin Dolar) İTHALATINDA İLK BEŞ ÜLKE: ÇİN, ALMANYA, ABD, BELARUS, İTALYA Kaynak: TradeMap T. C. TİCARET BAKANLIĞI

Dış Ticaret Politikası DTÖ’ye üyelik (2012) Rusya Federasyonu, Kazakistan ve Belarus arasındaki gümrük birliği çerçevesinde 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle bu üç ülke ortak gümrük tarifesi uygulamaktadır. 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle Avrasya Ekonomik Birliği resmen kurulmuş olup, gümrük birliğine dahil olan Rusya, Kazakistan ve Belarus’un yanı sıra Ermenistan 2 Ocak 2015 tarihinde Avrasya Ekonomik Birliği üyesi olmuştur. Kırgızistan da 1 Mayıs 2015’te Avrasya Ekonomik Birliği’ne katılmıştır. Rusya Federasyonu tarafından ihraç ürünlerimizin ülkeye girişine getirilen bir kolaylık, ülkemizin ithalatta uygulanan ülke genel preferans sistemine dahil edilmesidir. Ancak Rusya, ithalatta uyguladığı Genel Preferanslar Sistemine dahil madde gruplarında bir azaltmaya gitmiştir. Bu uygulama ile ülkemizin belli başlı ihraç ürünlerinden tekstil, deri eşya, şekerleme mamulleri, makarna, temizlik maddeleri, bisküviler liste dışında kalmıştır. (Liste web sitemizdeki ülke raporunda yer almaktadır. Yaş meyve-sebze gibi ürünler listeye dahildir.) Rusya Federasyonu’na ihraç edilecek liste kapsamındaki Türk mallarının %25 oranında gümrük vergisi indirimi ile ülkeye girmesine imkan sağlanmıştır (GSP). Bu indirimden yararlanmak için FORM A menşe belgelerinin ibraz edilmesi gerekmektedir. (Ticaret Odaları tarafından düzenlenmektedir.) BDT Ülkeleri: Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan T. C. TİCARET BAKANLIĞI

İthalatta Uygulanan Vergiler İthal mallar genel olarak 3 çeşit vergiye tabidir: Gümrük vergileri (http://www.alta.ru/taksa-online/en/) KDV: Genel olarak % 18’dir. Sınırlı temel gıda malları ile çocuklara yönelik gıda ve giysilerde uygulanan oran ise %10 Bazı ürünlere uygulanmakta olan özel tüketim vergileri T. C. TİCARET BAKANLIĞI

GÜMRÜK VERGİLERİ Gümrük Vergileri Rusya, 22 Ağustos 2012 tarihinde DTÖ’ye katılmıştır. Rusya’nin DTÖ üyeliğinin ardından gümrük vergileri kademeli olarak indirilmektedir. Rusya’nın uygulamakta olduğu gümrük vergilerinin ortalaması 2012 yılında % 11 iken 2016 yılında bu oran % 8,3 seviyesine gerilemiştir. Rusya, Kazakistan ve Belarus arasında tesis edilen gümrük birliği çerçevesinde 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren ortak gümrük tarifesi uygulanmaya başlanmıştır. 1 Ocak 2015 tarihinde Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) resmen kurulmuş olup, 2015 yılında Ermenistan ve Kırgızistan da AEB üyesi olmuştur. Bu çerçevede, aralarında gümrük birliği olan AEB üyesi ülkeler üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulamaktadır. Öte yandan, Rusya, genelleştirilmiş tercihler sistemi (GTS) kapsamında, ülkemizin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelere, bazı ürünlerde %25 gümrük vergisi indirimi uygulamaktadır.

Dış Ticarette Sandardizasyon Uygulamaları Rusya’da standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi ile ilgili yasal çerçeve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) Anlaşması ve yerel mevzuattan oluşmaktadır. AEB, GOST-R Uygunluk Belgesi uygulamasını 15 Mart 2015 tarihinde yürürlükten kaldırmış ve Avrasya Birliği Sertifikası ve Deklarasyonu olarak adlandırılan EAC Gümrük Birliği belgesi yürürlüğe girmiştir. Özellikle tekstil, tekstil ürünleri, ayakkabı, çocuk giyim ürünleri, gıda, et ve süt ürünleri, meyve sebze suları vb. gibi ürünler için gümrüklerde EAC belgesi zorunluluğu bulunmaktadır. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER Ülkedeki Başlıca Türk Yatırımları Büyük firmaların yanı sıra çok sayıda KOBİ’mizin başta inşaat ve müteahhitlik, tekstil-konfeksiyon olmak üzere bilişimden gıdaya, hukuk-danışmanlıktan lojistik sektörüne hemen her sektörde yatırımları bulunmaktadır. Türk yatırımlarının toplam tutarı: Yaklaşık 10 milyar Dolar Türk Yatırımlarının Yoğunlaştığı Bölgeler Moskova Kazan (Tataristan) Güney Rusya Federal Bölgesi (Rostov, Krasnodar, Soçi, Novorossisk) Novosibirsk Yekaterinburg Samara St. Petersburg Astrahan   Ülkede 6 Türk bankası faaliyet göstermekte (Ziraat Bankası, Denizbank/Dexia, Yapı Kredi Bankası, Credit Europe (eski Finansbank), Garanti Bankası, İş Bankası (Sofia Bank), T. C. TİCARET BAKANLIĞI

TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER Bugüne kadar müteahhitlik firmalarımız Rusya’da 73,1 milyar dolar değerinde 1.961 proje üstlenmişlerdir. Türk yurtdışı müteahhitlik sektörünün toplam 380 milyar dolara ulaşan proje portföyü içerisinde Rusya’nın payı %19,3 seviyesindedir. 2018 yılında müteahhitlik firmalarımızca Rusya Federasyonu’nda toplam bedeli 3,9 milyar Dolarlık iş üstlenilmiştir.

TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLER 2018 yılında Rusya’ya ihracatımız geçen yıla göre % 24 oranında artarak 3.401.617 Dolar; ithalatımız geçen yıla göre % 14 oranında artarak 22.306.475 Dolar olmuştur. 2018’de dış ticaret hacmimiz ise % 16 artarak 25.708.092 Dolar olarak gerçekleşmiştir. Rusya 2018 yılı toplam ihracatımızda % 2 oranında pay ile 12. sırada yer almaktadır. Rusya, 2018 yılında ithalat yaptığımız ülkeler arasında % 9,8 oranında pay ile 1. sırada yer almaktadır.

TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLER Türkiye-Rusya Dış Ticaret Değerleri (bin $) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge 2005 2.377.050 12.905.620 15.282.670 -10.528.570 2006 3.237.611 17.806.239 21.043.850 -14.568.628 2007 4.726.853 23.508.494 28.235.347 -18.781.641 2008 6.483.004 31.364.477 37.847.481 -24.881.473 2009 3.202.398 19.450.085 22.652.483 -16.247.687 2010 4.628.153 21.600.641 26.228.794 -16.972.488 2011 5.992.633 23.952.914 29.945.548 -17.960.281 2012 6.680.586 26.625.286 33.305.872 -19.944.700 2013 6.964.209 25.064.214 32.028.423 -18.100.004 2014 5.943.014 25.293.392 31.239.105 -19.347.679 2015 3.588.657 20.401.756 23.990.413 -16.813.099 2016 1.732.954 15.162.386 16.895.340 -13.429.432 2017 2.734.316 19.514.094 22.248.410 -16.779.778 2018 3.401.617 22.306.475 25.708.092 -18.904.858 Kaynak: TÜİK T. C. TİCARET BAKANLIĞI

TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLER-RUSYA’YA İHRACAT (Milyon $) GTİP ÜRÜN 0805 Turunçgiller (taze veya kurutulmuş) 301,160 8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 178,442 0809 Kayısı, kiraz, şeftali ( nektarin dahil ), erik ve çakal eriği ( taze ) 122,905 6403 Ayakkabı; yüzü deri, tabanı kauçuk, plastik, tabii, suni vb kösele 103,430 8703 Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları 89,572 0806 Üzümler ( taze veya kurutulmuş ) 70,821 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 70,748 0810 Diğer meyveler (taze) 49,371 8716 Römorklar ve yarı römorklar; hareket ettirici tertibatı bulunmayan diğer taşıtlar 48,220 0302 Balıklar ( taze veya soğutulmuş ) 46,160 8516 Elektrikli su ısıtıcıları, elektrotermik cihazlar, ortam ısıtıcıları, saç ve el kurutucuları, ütüler 45,752 8302 Adi metallerden donanım, tertibat vb. eşya 45,394 6006 Diğer örme veya kroşe mensucat 44,250 0808 Elma, armut ve ayva (taze) 43,316 8403 Merkezi ısıtma kazanları (84.02 pozisyonundakiler hariç) 36,018 6203 Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. 34,437 6004 32,599 Kaynak: Trademap T. C. TİCARET BAKANLIĞI

İHRACATTA POTANSİYEL ARZ EDENTARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ Tarım ve Gıda Sanayi Deniz Ürünleri Sebzeler Sert Kabuklu Meyveler Meyveler Kuru Meyveler Bitkisel Yağlar Şekerler Şekerli ve Çikolatalı Mamuller Makarna Bisküvi Konserve Meyve Sebze Domates Salçası Meyve Suyu Gıda Müstahzarları Geleneksel tatlar (tarhana, cevizli sucuk, helva), helal ürünler T. C. TİCARET BAKANLIĞI

İHRACATTA POTANSİYEL ARZ EDEN SANAYİ ÜRÜNLERİ Hazır Giyim İnşaat Malzemeleri İlaç Sanayii Temizlik Malzemeleri Ambalaj Malzemeleri Plastik Eşya Otomotiv Ana ve Yan Sanayii Beyaz Eşya Gıda İşleme Makinaları İş ve Maden Makinaları Elektrikli Makinalar ve Kablolar   T. C. TİCARET BAKANLIĞI

PAZAR AVANTAJLARI/FIRSATLAR Tüketiciler tasarruf yerine tüketim eğilimi göstermektedir. Rus tüketicisinin öncelikle dikkate aldığı unsurlar, fiyat ve kalitedir. Zaman içerisinde çok çeşitli ithal tüketim malı ülkeye girdiğinden kalite tercihi ön plana çıkmıştır. Tüketim mallarına olan talep yüksek düzeydedir. Ülkede nüfusun yaklaşık % 21’ine denk gelen ve giderek genişleyen bir orta sınıf mevcuttur. Son yıllarda Yekaterinburg, Kazan, Tomsk, Krasnodar ve Rostov-na-Donu ülkede en fazla gelişme kaydeden kentler... 10 milyonluk nüfusa sahip başkent Moskova ülkenin aynı zamanda en önemli ekonomik ve ticari merkezidir. Moskova’yı St. Petersburg takip etmektedir. 2013-2030 yılları arasında en hızlı büyümesi beklenen kentler Kazan, Yekaterinburg ve Moskova’dır. Volga ekonomik bölgesinde yer alan Kazan, halihazırda ülkenin en hızlı büyüyen kenti olup, ülkenin en önemli sanayi ve finans merkezlerinden biridir. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

Pazardaki Zorluklar/Tehditler Dil, Rusya ile iş yapmayı düşünen işadamlarımız için önemli bir engel olabilmektedir. Rusça bilen eleman istihdamı şarttır. Bürokrasinin fazlalığı, gümrüklerdeki işlemlerin karmaşık olması beklemelere neden olabilmektedir. Ülkede ticari bağlantıların kurulmasında kişisel ilişkiler önemli rol oynamaktadır. Başarı için güvenilir ve deneyimli bir ticari partnerle çalışmak ön koşuldur. Bununla birlikte ülkede Ticaret ve Sanayi Odalarına üyelik zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle firma güvenilirliği konusunda büyük firmalar haricinde kişisel görüş ve intiba gerekmektedir. Dünyanın en geniş yüz ölçüme sahip ülkesi olan Rusya’da dağıtım altyapısının yeterince gelişmiş olmaması lojistik bakımdan sorunlar yaratabilmektedir. Rus ithalatçılar yabancı firmaların Rusya Federasyonu’nda temsilcilik veya deposunun olup olmadığı hususuna ağırlık vermekte, küçük ve orta çaplı Rus tüccarlar sermayeleri oranında bu depolardan mal temini yoluna gitmektedir. Doğrudan ithalat ise bu tür tüccarlarca tercih edilmemektedir. İhracatta mal sevkiyatında kara taşımacılığı kullanılmakta, navlun maliyetleri zaman zaman mal bedelleri kadar tutmaktadır. Standardizasyon işlemlerinin karmaşık olması, açık olmayan bir yapıda olması ve pek çok ürün için talep edilmesi sorun yaratabilmektedir. T. C. TİCARET BAKANLIĞI

Pazarda Başarı için Bazı İpuçları Pazara uzun vadeli bir bakış açısı ile yaklaşılmalı, sabırlı olunmalı Pazara giriş öncesinde bir ön çalışma yapılmalı, pazar ziyaret edilmeli Ülkedeki önemli sektörel fuarlara katılım sağlanmalı Reklam ülkede satışı etkileyen önemli bir unsurdur. Bu nedenle, tanıtım ve tutundurma çalışmalarına önem verilmeli Uygun fiyat, kaliteli ürün/teslimat hususuna önem verilmeli Güvenilir, kredibilitesi yüksek bir ticari ortak bulunmalı Ofis, depo, mağaza kurmak sureti ile bir dağıtım ağı oluşturulmalı Ülke koşullarına hakim, vasıflı yerel personel istihdam edilmeli Pazara girişten bir süre sonra, gerekiyorsa pazarda yatırıma yönelmeli T. C. TİCARET BAKANLIĞI

TİCARET MÜŞAVİRLERİMİZ MOSKOVA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ ST. PETERSBURG TİCARET ATAŞELİĞİ KAZAN TİCARET ATAŞELİĞİ NOVOROSSİSK TİCARET ATAŞELİĞİ T. C. TİCARET BAKANLIĞI

YARARLI LİNKLER http://www.ticaret.gov.tr (T.C. Ticaret Bakanlığı) http://www.trademap.org (Dış ticaret istatistikleri için) http://www.auma.de (Dünya genelindeki uluslararası fuarlar için) http://madb.europa.eu/mkaccdb2/indexPubli.htm (AB Pazara Giriş Veri Tabanı) http://www.alta.ru (Gümrük Vergileri için) T. C. TİCARET BAKANLIĞI

İlginiz için teşekkür ederim… T. C. TİCARET BAKANLIĞI