HUKUK BAŞLANGICI 3
Norm Kavramı Normların Temellendirilmesi Temellendirilebilir normlar bilgiye bağlanabilir. Bunun için normların türetildikleri kaynağa bakmak gerekir. Normlar iki şekilde türetilir 1.Deneysel olarak 2.İnsan değerinin bilgisinden
NORM KAVRAMI Temellendirme Türlerine Göre Normlar Kültürel Normlar-Empirik-İstatiksel Temellendirme “Büyüklerin karşısında bacak bacak üstüne atmamak gerekir” “Namus için insan öldürülür” “Büyük odaya girince ayağa kalkmak gerekir” “Kız çocuklarını okutmamak gerekir”
Kültürel Normlar Bu normların kaynağı “belirli doğal-toplumsal koşullar ve farklı kültürlerin insan anlayışlarıdır. Bunlar, belirli bir tarihsel anda mevcut koşullarla ilgili davranış normlarıdır. Türetildikleri anda, türetildikleri durumun koşullarında, bir grupta düzen kurmayı veya mevcut düzeni korumayı amaçlarlar.” (İoanna Kuçuradi: “Etik İlkeler ve Hukukun Temel Öncülleri Olarak İnsan Hakları”, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara 2011, s.65)
NORM KAVRAMI Bilgiye Dayalı Temellendirme İkinci grup norm insan değerinin bilgisinden türetilmektedir. ”bu değere zarar veren insansal ya da tarihsel koşullar karşısında, doğrudan ya da dolaylı olarak bu bilgiden türetiliyorlar –işkence yapmamak gerekir, ırk ayrımı yapmamak gerekir normları gibi” (İoanna Kuçuradi: “Etik İlkeler ve Hukukun Temel Öncülleri Olarak İnsan Hakları”, İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara 2011, s.65) ÖRNEKLERLE TARTIŞMA
“insan yaralamamak gerekir” “Sözünde durmak gerekir” “Büyüklerin yanında saygılı davranmak gerekir” “Yalan söylememek gerekir” “Dürüst davranmak gerekir”
Hukuk Normları Kültürel olarak veya bilgiye dayalı olarak türetilmiş olabilir. Bazı hukuk normları hem kültürel, hem de bilgiye dayalı olarak türetilebilir “İnsan öldürmemek gerekir” Bazı hukuk normları sadece kültürle ilişkilidir. “Kadın evlenmekle kocanın soyadını alır”
-Bazı hukuk normları bilgiyle ilişkili olup, kültürel norma karşıdır. “Töre saikiyle insan öldüren ağırlaştırılmış hapis cezasına çarptırılır” Hukuk normlarının bilgiyle ilgisinin kurulması insanın olanakları bilgisine bağlanmasıyla mümkün olur.