YENİ YÖNTEM VE TEKNİKLER 3. SUNUM KUR’AN ÖĞRETİMİNDE YENİ YÖNTEM VE TEKNİKLER

Kur’an-ı Kerimi Hidayet kaynağı olarak bize inzal eden Allah Tealaya hamd, Kur’an-ı yaşayan ve bize tebliğ eden Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s)’e salât, “Sizin en hayırlınız Kur’an’ı öğrenen ve öğretendir.”Müjdesine nail olan Siz değerli hocalarımıza selam olsun

HIZLI, ETKİN VE KALICI KUR’AN ÖĞRETİM TEKNİKLERİ KUR’AN ÖĞRETİMİNDE METOD HATALARI VE ÇÖZÜM YOLLARI

Usul, Esastan Önce Gelir Kur’an öğretme işi rastgele olmamalı Kur’an öğretmenin teknik ve taktikleri olmalı Öyleyse Kur’an eğitim ve öğretimine yönelik kurslar olmalı

Sistematik – Ritmik Çalışma Örnek Uygulama -1 Osman EĞİN Manisa Eğitim Merkezi Müdürü Sistematik – Ritmik Çalışma

Harflerin Seslendirilmesi 1. FETHA HAREKE Dilimizde “üstün” olarak ifade edilir ve harfin üstünde yer alır. İnce sesli harflere “İnce e”; kalın sesli harflere “kalın e” sesi verir. Bu durumu dikkate alarak aşağıdaki tablolarda yer alan harfleri melodik olarak seslendiriniz.

Fetha Konumunda İnce Okunan Harfler جَ ثَ تَ بَ أَ سَ زَ ذَ دَ حَ لَ كَ فَ عَ شَ يَ وَ هَ نَ مَ

Fetha Konumunda Kalın Okunan Harfler قَ غَ رَ خَ ظَ طَ ضَ صَ

2. FETHANIN UZATILMASI Fetha harekenin uzatılması halinde ince okunan harfler “ince â”, kalın okunan harfler ise “kalın a” sesine dönüştürülür ve uzatılır. Harfin uzatılarak okunması gerektiği, sol yanında bulunan harekesiz elif harfinden veya harfin üzerinde dikey konumda bulunan fetha harekeden anlaşılır. Fetha harekeyi uzatarak okuma ile uzatmadan okuma arasındaki farkı gözlemleyebilmek için, harflerin uzatılmayan ve uzatılan konumlarını karşılaştırmalı ve melodik olarak seslendiriniz.

جَ ثَ تَ بَ أَ جَا ثَا تَا بَا آ سَ زَ ذَ دَ حَ سَا زَا ذَا دَا حَا لَ İnce Okunan Harfler جَ ثَ تَ بَ أَ جَا ثَا تَا بَا آ سَ زَ ذَ دَ حَ سَا زَا ذَا دَا حَا لَ كَ فَ عَ شَ لَا كَا فَا عَا شَا يَ وَ هَ نَ مَ يَا وَا هَا نَا مَا

قَ غَ رَ خَ قَا غَا رَا خَا ظَ طَ ضَ صَ ظَا طَا ضَا صَا Kalın Okunan Harfler قَ غَ رَ خَ قَا غَا رَا خَا ظَ طَ ضَ صَ ظَا طَا ضَا صَا

Tenvin, bir harfin sesine, “n” sesi ilave etmektir. 3. FETHANIN TENVİNİ Geniz sesi Kuran tilavetine ayrı bir renk katar. Bu beceriyi kazanmanın ilk ve en önemli adımı tenvindir. Tenvin, bir harfin sesine, “n” sesi ilave etmektir. Aşağıdaki tablolarda fetha harekenin tenvinsiz ve tenvinli konumlarını mukayeseli olarak, ritmik sesle okuyunuz.

جَ ثَ تَ بَ أَ جًا ثًا تًا بًا أً سَ زَ ذَ دَ حَ سًا زًا ذًا دًا حًا İnce Okunan Harfler جَ ثَ تَ بَ أَ جًا ثًا تًا بًا أً سَ زَ ذَ دَ حَ سًا زًا ذًا دًا حًا لَ كَ فَ عَ شَ لًا كًا فًا عًا شًا يَ وَ هَ نَ مَ يًا وًا هًا نًا مًا

قَ غَ رَ خَ قًا غًا رًا خًا ظَ طَ ضَ صَ ظًا طًا ضًا صًا Kalın Okunan Harfler قَ غَ رَ خَ قًا غًا رًا خًا ظَ طَ ضَ صَ ظًا طًا ضًا صًا

Kavrama Çalışması (İnce Okunan Harfler) جَ ثَ تَ بَ أَ جَا ثَا تَا بَا آ جًا ثًا تًا بًا أً سَ زَ ذَ دَ حَ سَا زَا ذَا دَا حَا سًا زًا ذًا دًا حًا

Kavrama Çalışması (İnce Okunan Harfler) لَ كَ فَ عَ شَ لَا كَا فَا عَا شَا لًا كًا فًا عًا شًا يَ وَ هَ نَ مَ يَا وَا هَا نَا مَا يًا وًا هًا نًا مًا

Kavrama Çalışması (Kalın Okunan Harfler) قَ غَ رَ خَ قَا غَا رَا خَا قًا غًا رًا خًا ظَ طَ ضَ صَ ظَا طَا ضَا صَا ظًا طًا ضًا صًا

Yenibosna Selçuk Hatun Camii Örnek Uygulama -2 İbrahim TUNÇ Yenibosna Selçuk Hatun Camii Başimam Hatip

METODU

VUSULSÜZLÜĞÜMÜZ USULSÜZLÜĞÜMÜZDENDİR. “Tecrübe:Vahiy’den sonraki en kesin bilgidir.

Usul Esastan Önce Gelir Bu bir şahıs değil, sistem başarısıdır. Bu sistemi uygulayan yüzlerce hocamız olumlu sonuç almıştır. Şimdi A dan Z ye sistemin detayları aktarılacaktır. Usul Esastan Önce Gelir

Dökümanların tamamına www.elif-ba.org sayfasından ulaşabilirsiniz. Harflerin dizilişi görsel hafıza açısından büyük önem taşır.Öğrenmeyi kolaylaştırır. Dökümanların tamamına www.elif-ba.org sayfasından ulaşabilirsiniz.

Harfleri isimlerini ve resimlerle öğretmek Harflerin tanınması olan ilk ders ElifBâ’nın en önemli dersidir. Harflerin şekillerle tanınıp hafızada kalması için özel bir çalışma yapılmıştır. Benzer çalışmalarda harflerin isimlerinde resmin ilk harfi ile harfin isminin ilk harfi eşleştirilmeye çalışılmıştır. Bizim çalışmamızda ise isimle beraber nesnenin resmi ile de bağlantı kurulmaya çalışılmıştır. Mesela mevcut bir çalışmada Nun Harfinde Nene nin N si denmiştir.Biz ise Nal’ın N si diyoruz yani isimde şekilde Nun’a benziyor.Her harfte bu hususu İsim-cisim çağrışım tablosu çalışmamızla gerçekleştirmeye çalıştık.

MOTİVASYON: Öğrencilerin Kur'an okumaya geçme heyecanlarının canlı tutulması gereklidir. Hz. Peygamberin şu hadisi bizim rehberimiz olmalıdır: “Sizin en hayırlınız Kur’an’ı öğrenen ve öğretendir.”

ders olarak öğretilmelidir Usul Esastan Önce Gelir Kur’an-ı Kerim’i okumayı bilen Kur’an-ı Kerim’i başkasına öğretir algısı yerleşik hal almıştır. Halbuki eğitimde Usul esastan önce gelir. Yani öğretim, belirli bir Usulle yapılmalı. Kur’an Eğitimi verecek olan kişilere biz sadece Kur’an okumayı ve tecvidi öğretiyoruz. Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’i öğretme teknikleri usul/metod İmam-Hatip Liselerinde ve İlahiyat Fakültelerinde ders olarak öğretilmelidir

-İlk derste grup harfler yan yana olması Harflerin elif, ba, cim, sad gibi isimleri üzerinde fazla yoğunlaşmayıp harekelerle okunuşa ağırlık verilmeli -İlk derste grup harfler yan yana olması -Harflerin önce sadece bir şeklinin öğretilmesi Yuvarlaş şekil göz için önemlidir. Ve yuvarlak eşit ve simetriktir. Algılamayı kolaylaştırmak için Benzetme, Gruplama, Renk, Simetri, Fotografik hafıza teknikleri vb. özelliklerden yararlanılmıştır. Lam-Elif alfabeye ek olduğundan ekler araya değil sona yapılmıştır Kalın harflerin ezberlenmesi için: -Kalın dan Kaf -Badem gözlü olanlar -kalanlar noktalı ve boğazdan çıkar

Yazarak çalışma metodu kalıcı bir öğrenim için vazgeçilmezdir Harflerin üzerinden geçerek yazdırmak daha kolay öğrenilmesini sağlar.

Elif-bâ okuturken harflerin mahreç ve telaffuzlarının düzgün kavratılması için her dersi hocanın seslendirmesi zaruridir. Hocanın seslendirdiğini öğrencilerin tahtada görmesi de bir o kadar önemlidir. Kur’anın en çok öğretildiği bir mekan olarak Cami gibi ortamlarda projeksiyon imkanı kısıtlı olmakta ve tahtaya yaz-sil yerine posterler asılarak dersin işlenmesi eğitimcilere büyük kolaylık sağladığı gibi zaman kazandırmakta ve eğitimde de başarı sağlamaktadır. Kelime öğretimine önce harfleri ayrı yazılan kelimelerden başlanmakta buda 6 tane harf temelinde sınırlı kelime üretilmesine sebebiyet vermektedir.veya uydurma kelimeler oluşturulmaktadır. Bu çalışmada Kelimelerin tamamı Kur’an’dan seçilmiştir. Posterlerle Bütün öğrencilere aynı elif-bâ okutulmuş olmaktadır. Tüm derslerin öğretiminde aynı sistemi kullanılmaktadır.

Harflerin isimleri üzerinde uzun süre çalışmak esre ve ötrede bölümünde verilen misallerin hepsi aynı vezinde verilmesi yerine harflerinin farklı harekelerle okunuşlarının yer aldığı kelime grupları sunulmalıdır. 2.derste fetha bölümünde seçilen 12 kelimede 28 harfin tamamı kullanılmış olup kelimelerin ilk harfleri ses benzerliği olan harflerden oluşturulup renklendirilerek muhakeme gücü oluşturulmaya çalışılmıştır. Ayrıca üstün bölümündeki kelimelerde 28 harfin hepsi bulunduğu için harflerin harekesi kırmızı renk yapılmış olup amaç üstün yokmuş gibi Sin, Elif, Lam diye okuyarak harflerin karma tablosu olarak kullanılabilmektir. Esre bölümünde genellikle uygulama, seçilen tüm kelimelerde hareke dizilimi Fetha-kesra-fetha olması öğrenmeyi gölgelemekte ve ritmik ezbere dönüştürmektedir. Bu Elif-Bâ’da tüm hareke kombinasyonu mevcuttur. Damme için de aynı durum vardır.

Kur’an- ı seri okuma, harflerin ve kelimelerin birbirine seri bağlanması ile elde edilir. Bu sebeple cezim ve şedde anahtar mesabesindedir. Şematik ve pratik izahlar ve beden dilinden yararlanma cezim öğretirken el hareketi ile avuç kapama, Şeddede ise avucu kapama sonra avucu açma. Cezim ve şedde 2.,3, ve 4.harflerde kullanılıp ayrıca şedde ve cezim bir arada kullanılan kelimeler seçildi. Tüm harfler ve temel harekeler öğretildikten sonra birleştirmeler başlamaktadır. Yazım kuralının dışına çıkılarak

Özel ifadelerin kullanımı: Harflerin birleştirilmesi: Konu resmi olarak vesikalık fotoğraf ile boy fotoğrafı örneği verilmektedir. Ayrıca ilk derste yazdırmanın bu derse büyük katkısı olmaktadır. Öğrenci kurşun kalemle harfi yazdıktan sonra son yazdığı yarım kısmı silgiyle sildirerek harfin başta ve ortadaki şeklini kendi kendine elde edebilmektedir. İlk örneklerde basit birleştirmeler ve aynı sayfadaki harflerden kombinasyon oluşturulmaya çalışılmıştır. Harflerin birden fazla birleştirme şekilleri de kullanılmıştır. Yazım benzerliği sebebiyle Ye ve Nun harfi Be,Te,Se den sonraya çekildi Özel ifadelerin kullanımı: Elif-bayı yeni öğrenenlerle birlikte Kur’an okuyanlarda bile Karıştırılan TE ve YE harflerinde “Te’nin noktası TEpesinde,Ye’nin noktası YErdedir”cümlesi ile bu karıştırmaya çözüm oluşturulmuştur

Öğrenimde yazı sitili de büyük önem taşır Öğrenimde yazı sitili de büyük önem taşır. El yazı karakteri ve bilgisayar fontunun her ikisi de kullanılmıştır.

Son on harfin birleştirilmesi 6.Ders: Son on harfin birleştirilmesi Ayn harfi mim ile Ğayn harfide Fe ile karıştırılabilmektedir. Ayn/Ğayn’ın yeni şekli mantar gibi yerden yukarıya doğru içi doludur. Kef harfinin yeni şekli türkçedeki K harfinin kolları gibidir. Lamelif’ede özel yer verilmiştir.

7.Ders: Uzatma harfleri Tüm harf ve harekeler öğretildikten sonra, uzatmadan okuma alışkanlığı yerleştirildikten sonraya konmuştur.Her derste olduğu gibi kalın ve ince harfler orantılı olarak kullanılmıştır. Lamelifteki Harfi med olan Elife dikkat çekilmiştir. Bir kelimede 1,2 ve 3 aynı veya farklı harfi med kullanılarak tüm uzatma halleri kullanılmıştır.

8.Ders:Diğer uzatmalar (âsar ve fer’i meddler) Az uzatma ve çok uzatma şekliyle med bahsi iki grupta gösterilmiştir. Özellikle Meddi lazımda Med ve şedde bir arada uygulamasında öğrenciler zorlanmaktadır bunun için beden dilindenyararlanılarak Cezim ve şedde öğretirken el hareketi ile avuç kapama, Hareketini eli uzaklaştırarak uzakta yakalama formulü uygulanmaktadır.

9.Ders: Lafzatullah ve Tenvinler Kur’anda tenvinli kelimelerin çoğun medli olduğundan uzatma konusundan sonraya konmuştur. Tenvinli kelimelerin kullanımında medli ve medsiz dağılım yapılmıştır. İkiüstünde Lamelif, ve destek elifi almayan Ta’yı merbuta ve kıvrık hemzeye dikkat çekilmiştir. Her derte Kalın, İnce ve özellik arzeden 6 harf başta okutularak Muhatabın kelimeleri okumaya başlamadan konunu kavranması kontrol edilmektedir.

zamir, mukattaa harflerinden en sık okunanları ve vakıf ile elif-bâ öğretimini tamamlıyoruz. Diğer Elif-Bâlarda olan El takısı konusu okuma becerisine önemli bir katkı sağlamadığı gözlemlendiği için bağımsız birkaç ders yerine diğer derslerin içinde örneklendirilmiştir. S ON DERS

Başlarken Harflerin elif, ba, cim, sad gibi isimleri üzerinde fazla yoğunlaşmayıp harekelerle okunuşa ağırlık verililip artık elif ba yı okumayı tamamlarken Harflerin orijinal isimlerini metinle desteklenerek gösterilmesi harflerin doğru isimlendirilmesinde önemli katkı sağlayacaktır. 14 çeşit Huruf-u Mukattayı oluşturan 14 değişik harf vardır. Alfabenin harflerin yarısının orijinal İsmi öğretilmiş oluyor. Kalan 14 harfinde ismi aynı derste verildiğinde alfabe tamamlanıyor. Bizde son ders olarak öğretilen Mukatta’a,bir çok arap alfabesinde 2. ders olarak öğretilmektedir.

VE DÜZENLİ BİR SINIF ORTAMI…