NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Siyaset sosyolojisi Ulus-aşırı sosyal hareketler ve küreselleşme NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

ULUS-AŞIRI SOSYAL HAREKETLER VE KÜRESELLEŞME Küreselleşmenin belirleyici özellikleri, üretimin küresel düzeyde yeniden örgütlenmesi ve ticaret ile finansın, ulus-devlet sınırlarını aşacak şekilde ve orantısız biçimde büyümesi olarak tanımlanabilir. Küreselleşme bu anlamıyla global ekonomiye ilişkin iktisadi bir olgu olmakla birlikte, dünya çapındaki siyasi mekanizmaları da etkilemiş, sınır çizgilerinin bazı bakımlarından silikleşmesiyle beraber hem siyaset, hem de sosyal hareketler de «küresel» nitelik almaya başlamıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Ulus-aşırı sosyal hareketler ve küreselleşme Saskia Sasen’e göre bir yandan ulusal düzlemlerde yerelleşme eğilimleri görülürken, diğer yandan bu süreçler küreselleşmeden bağımsız değildir. Sasen’e göre bugün küresel gündemle belirgin ya da örtülü bir şekilde girişilen özgün yerel mücadelelere katılan bir ulus-ötesi aktivistler ağı tanımlanabilir ve bu, yerelleşme ile küreselleşme arasındaki bağıntının bir göstergesidir. Bugün insan haklarından çevreye kadar pek çok konuda «uluslararası standartlar» oluşmakta ve çeşitli sosyal hareketler bu normlar doğrultusunda, uluslararası araçları kullanarak faaliyet yürütmektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Ulus-aşırı sosyal hareketler ve küreselleşme Sosyal hareketlerin ulus-aşırı nitelik kazanması küreselleşmeyle bağlantılandırılsa da, ironik bir şekilde bu tip hareketler kendini ilk olarak küreselleşme karşıtı gösterilerde ortaya koymuştur. Bu bağlamda 1999 Seattle gösterileri ulus-aşırı sosyal hareketler için bir kilometre taşı kabul edilebilir. Bununla bağlantılı bir diğer nokta da, ulus-aşırı sosyal hareketlerin önemli bölümünün neo- liberal politikalar ve bunların sonuçlarına karşı eleştirel bir tutum sergilemesidir. Ancak bu, genelleştirici bir tanım olarak görülmemelidir NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Ulus-aşırı sosyal hareketler ve küreselleşme Küreselleşme her şeyden önce tek yönlü bir hakimiyete neden olduğundan karşı hareketlerin oluşmasına da yol açmış, fikir işçileri, öğrenciler, aydınlar, özelleştirmeler sonucunda işlerini kaybeden sanayi işçileri, tahrip edilen çevreyle baş başa ve korumasız bırakılan çiftçiler ve göçmen işçiler, kadın, yoksul gibi çeşitli küreselleşme mağdurları sürece karşıt bir biçimde örgütlenmeye başlamıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Anthony M. Orum, John G. Dale, Siyaset Sosyolojisi: Günümüz Dünyasında İktidar ve Katılım, çev. İbrahim Kaya (İstanbul: Say Yayınları, 2006) Sinem Onar Çambay, «Küresel Yüzyılda Yeni Sosyal Hareketler ve Toplumsal Katılımın Teşvik Edici Aracı Olarak Yazılı Basın», Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 37, Nisan 2015 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©