KUVVET KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ VE ÖLÇÜLMESİ Duran bir cismi hareket ettiren, hareket eden bir cismi durduran veya yavaşlatan, hareketin yönünü değiştiren, cisimler üzerinde şekil değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir.

Günlük hayatta kuvvetin bir çok çeşidi ile karşılaşırız. Yer çekimi kuvveti Motor kuvveti Elektriksel kuvvet Sıvıların kaldırma kuvveti Manyetik kuvvet

Kuvvet vektörel bir büyüklüktür.F harfi ile gösterilir. F Kuvvet dinamometre ile ölçülür.SI birim sisteminde kuvvet birimi Newton’dur.Newton kısaca N harfi ile gösterilir. Dinamometre Dinamometre içinde yay bulunan ve bu yayın uzama katsayısına göre ölçeklendirilmiş boru şeklinde bir muhafazadan oluşur.

STATİĞİN PRENSİPLERİ VE TATBİKATI Birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete bileşke kuvvet denir.Bileşke kuvvet R harfi ile gösterilir. Kuvvet vektörel bir büyüklük olduğu için bileşke kuvveti bulmak için vektörlerin toplanmasındaki kurallardan yararlanılır. Bir cismin aynı noktasına etki eden kuvvetlere kesişen kuvvetler denir. F1F1 F2F2 Bir sistemde bileşke kuvvetin değeri 0(sıfır) ise bu sistem dengededir.

Kesişen Kuvvetlerin Bileşkesi α F2F2 F1F1 R  Doğrultuları birbirini kesen kuvvetlere kesişen kuvvetler denir.  Bir kuvvetin etki çizgisi, kuvvet vektöründen geçen doğrudur. Aralarında α açısı bulunan kesişen iki kuvvetin bileşkesi şu şekilde ifade edilir: R 2 = F F F 1 F 2 Cosα

ÖRNEK 60 0 F 2 = 10 N F 1 =20 N Yandaki şekilde verilen iki kuvvetin bileşkesinin büyüklüğünü ve yönünü bulunuz F 2 = 10 N F 1 =20 N R = 10 √7 N R 2 = ½ R 2 = =700 R = √700 = 10√7 N

ÖNEMLİ! Kesişen iki kuvvetlerin bileşkesi; Bu iki kuvvetin arasında bir doğrultudadır. Büyük kuvvete daha yakın bir doğrultudadır. Kuvvetler eşit ise, bu iki kuvvet arasındaki açının açıortayı doğrultusundadır. Kuvvetler arasındaki açı büyüdükçe küçülür. Değeri en az bu kuvvetlerin farkı, en fazla ise toplamı kadardır. α F2F2 F1F1 R

Aynı Doğrultulu Kuvvetlerin Bileşkesi Bir noktaya veya cisme etki eden aynı yönlü iki kuvvetin aralarındaki açı 0 0 olur. Aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesi bu kuvvetlerle aynı yönde ve kuvvetlerin toplamına eşittir. F1F1 F2F2 R = F 1 + F 2 O.O. F1F1 F2F2.O.O R = F 2 – F 1 Bir noktaya etki eden zıt yönlü kuvvetlerin arasındaki açı olur. Zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesi bu kuvvetlerle aynı doğrultuda ve kuvvetlerin farkına eşittir.Bileşke kuvvet büyük olan kuvvetle aynı yöndedir.

ÖRNEK F 1 = 5000 N F 2 = 3000 N F 1 = 5000 N F 2 = 3000 N Şekildeki kamyona etki eden bileşke kuvvetleri bulalım. R = F 1 + F 2 = =8000 N R = F 1 - F 2 = =2000 N

Paralel Yönlü Kuvvetlerin Bileşkesi A B C F1F1 F2F2 R = F 1 + F 2 Şekildeki gibi katı bir cismin A ve B noktalarına aynı doğrultu ve yönde etki eden kuvvetlere aynı yönlü paralel kuvvetler denir. Bu kuvvetlerin bileşkesi kuvvetlerin yönünde ve büyüklüğü kuvvetlerin toplamına eşittir. Bileşke kuvvetin uygulama noktası, A ve B noktaları arasında, IABI uzunluğunu kuvvetlerle ters orantılı olarak bölen C noktasıdır.Yani C noktası büyük kuvvete yakındır. F 1 / F 2 = IBCI / IACI

ÖRNEK: Büyüklükleri F 1 ve F 2 olan aynı yönlü paralel iki kuvvet, uzunluğu 2 m olan çubuğun uçlarına uygulanıyor.Bileşke kuvvetin büyüklüğünü ve uygulama noktasının F 1 kuvvetinden uzaklığını bulunuz. R = = 100 N 60 / 40 = (2-X) / X 60X = 80 – 40X 100X = 80 X = 0,8 m F 2 = 40 N A B F 1 =60 N I = 2 m X 2 - X C R