Hastalıktan Ari İşletmeler Vet. Hek. Tahir S. YAVUZ

Sığır Tüberkülozu ve Brusellozu Yönünden Ari Sığır İşletmeleri

İlgili Tebliğ: 13.04.2007 tarihli – 26492 sayılı resmi gazetede yayınlanan 2007/20 no’lu tebliği

Ayrıca Hayvancılığın Desteklenmesi ile ilgili Bakanlar Kurulu kararı ile tebliğde adı geçen illerdeki ari işletmelere, diğer işletmelerden farklı olarak, fazladan destek verilmektedir.

Adı geçen 25 İl Afyonkarahisar, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Edirne, Eskişehir, Isparta, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kocaeli, Kütahya, Manisa, Muğla, Sakarya, Tekirdağ, Uşak, Yalova

İlgili yönetmelikler AB Konsey Direktifleri doğrultusunda gözden geçirilerek yeniden yayınlanmıştır.

Sığır tüberkülozu ve sığır brusellozu zoonoz, ihbarı mecburi hastalıklardır. İlgili yönetmelikler: Sığır tüberkülozu yön. 02.04.2009 Sığır brusellozu yön. 03.04.2009 İhbarı mecburi hastalık yön. 22.01.2011

Yönetmeliklerde Bruselloz ve Tüberküloz yönünden işletmeler çeşitli statülere ayrılmıştır. Bruselloz yönünden B1-B2-B3-B4, sığır tüberkülozu yönünden T1-T2-T3 olarak sınıflandırma yapılmıştır.

En iyi seviyeler; Bruselloz için B4, Tüberküloz için T3

Bu seviyeler (statüler) arilik sertifikası ve destekleme ödemesi almaya temel oluşturmaktadır.

B3 seviyesi S19 aşılı arilik, B4 seviyesi aşısız arilik sertifikası almayı hakedecektir.

Teşhis ve tahlil yöntemleri yönetmeliklerde belirtilmiştir: Tb için intradermal Tüberkülin testi Bruselloz için Rose-Bengal Elisa Komplement fiksasyon testleri

İşletmelerin Hastalıktan ari statü kazanmaları, belgelendirilmeleri, statünün askıya alınması, statünün kaybedilmesi yönetmeliklerde açıkça belirtilmiştir

Yönetmeliklerde her iki hastalık için KARANTİNA koşulları yazılmıştır Yönetmeliklerde her iki hastalık için KARANTİNA koşulları yazılmıştır. İşletmeye yeni giren hayvanların mutlaka karantinaya alınmaları gerekir. Tüberkülozdan en az 42 gün sonra intradermal test, Brusellozda 30 veya 60 gün arayla 2 kez serolojik test yapılması şarttır.

Bruselloz ve Tüberküloz tespiti durumunda sürüden hayvan çıkışı veya sürüye hayvan girişi yasaktır.

Sadece kesimhaneye giden hayvanlar sürüden çıkarılabilir.

Bruselloz’a yakalanmış sığırlar genellikle gebeliğin yedinci ayında (5-8.inci aylar arası) yavru atarlar.

Bazen gebeliğini tamamlayan inekler olabilir Bazen gebeliğini tamamlayan inekler olabilir. Doğumu takiben buzağılar ölür. Ölmezlerse, bu buzağılar gizli olarak enfeksiyon taşır.

Birden fazla atık yapan inekler bağışıklık kazanabilir ancak; portör kalırlar

Sığırlarda Brusellozun tedavisi yoktur Sığırlarda Brusellozun tedavisi yoktur. Portörlük ise ortadan kaldırılamaz.

Sığır tüberkülozunda; Tedavi Aşı Duyarlılığın giderilmesi yönündeki girişimler yasaktır.

Tarım Bakanlığından Ocak 2011’de alınan bilgiye göre; Ülkemizde 223 ari işletmede, toplam 34.263 adet sığır vardır.

2010 yılı içerisinde Bruselloz için hastalık çıkışına bağlı olarak 13 2010 yılı içerisinde Bruselloz için hastalık çıkışına bağlı olarak 13.354 adet, ari işletmeler için 21.125 adet, toplam 34.479 adet test yapılmıştır.

Tüberküloz için 2010 yılında 9826 adet hastalık çıkışına bağlı olarak 40.308 adet, ari işletmelerle ilgili olarak toplam 50.134 adet test yapılmıştır.

Arilik yönetmeliği şimdilik, Batı bölgelerimizi kapsamaktadır Arilik yönetmeliği şimdilik, Batı bölgelerimizi kapsamaktadır. Doğu bölgelerimizde Tb. ve Br. Hastalıklarının yaygın olduğu tahmin edilmektedir.

Suni tohumlamanın oransal olarak az olduğu doğu bölgelerimizde suni tohumlamanın özendirilmesi ve doğal aşımdan uzak durulması yönünde önlemler alınmalıdır.

Bruselloz için uygun periyodlarla çiftlik sütü taramaları yapılmalıdır.

Çiftlik sütü taramalarında pozitif çıkan sürüler geriye doğru taranarak enfekte hayvan veya hayvanlar tespit edilmelidir.

Mezbahaya gidenler dışında, her türlü sığır satışı ve nakliyesinde TB ve BR için “ENFEKTE DEĞİLDİR” belgesi istenmelidir.

Hayvan sahipleri bu işten zarar gördükleri yönünde eğitilmeli ve işbirliği yapmaları yönünde ikna edilmelidirler.

Kaçak getirilen test kitleri ile ülkemizde yerleşik “CELEPLİK” kurumu birleştiğinde TB ve BR hastalıklarının yayılması önlenemez bir hal almaktadır.

Yönetmelikte; “Bruselloz tespit edilen hayvanlar izole edilir ve işaretlenir, 30 gün içerisinde kestirilmeleri sağlanır” denilmektedir.

İşaretleme ve mezbahaya sevk edilme konusu etkin olarak işletilememektedir.

TB yönetmeliğinde, şu anda sadece “intradermal tüberküloz testi” yapılması öngörülmekte olup, henüz resmi kabul görmemiş yöntemlerle hastalıklar tespit edilmekte ve elden çıkarılarak celepler vasıtasıyla ülkenin her yerine gidebilmektedir.

TB ve BR tespit edilen sığırlar ancak mezbahaya gitmek üzere sürüden çıkarılabilirler.

Nakiller ilgili belgelerle yapılmalı, sert önlemler alınmalıdır.

İşaretleme: Kulak küpesi uygun bir yöntem değildir. ABD’de 1950’li yıllarda yapılan eradikasyon çalışmalarında pozitif çıkmış sığırların yanaklarına ve kalçalarına B harfi yakma suretiyle damgalanmıştır.

Devletin yapması gerekenler: Kararlılık Bütçe

Devlet hastalık tespit edilen sığırların bedelini hızla ve değerinin üzerinde bir şekilde ödemelidir. Böylece hayvan sahiplerinin işbirliği yapmaları sağlanabilir.

Kararlılık varsa; ABD’den AB’den Dünya Bankasından veya çeşitli kaynaklardan bütçe oluşturulabilir. (Kredi, Yardım, Hibe v.s.)

Diğer akla gelebilecek öneriler:

Marker RB51 aşısı ile 10 yıllık bir aşılama sürecinden sonra pozitif sonuç veren tüm sığırlar kesilerek yerlerine “temiz” düveler verilir.

Sonuç ve öneriler: Var olan durumda çözüm zordur. Ekonomik olarak desteklenmiş kararlı ve sert önlemler bir an önce alınmalıdır.

www.atafen.com.tr Teşekkür ederiz… info@atafen.com.tr