VİYANA SATIM ANTLAŞMASI KAPSAMINDA SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU Hazırlayan: Duygu DAĞLIOĞLU

AYIP KAVRAMI  Sözleşmeye aykırılık türü olarak ayıp * Yalnızca maddi ve ekonomik ayıp * Hukuki ayıp ve zapt  Subjektif - Objektif Ayıp Ayrımı

SUBJEKTİF AYIP (VSA md. 35/I)  Sözleşmede açık veya örtülü olarak belirli özellikleri itibariyle öngörülen malların bu esaslara aykırı teslimi  Ayıptan sorumluluk bakımından subjektif ayıp aslidir. Malın kalitesine yönelik belirlemeler Ambalaj sorumluluğu

OBJEKTİF AYIP (VSA md. 35/II)  Alıcının malın kalitesine yönelik haklı beklentilerine aykırılık  Objektif ayıp tali niteliktedir.  Objektif ayıp sayılan haller; Malın olağan kullanım amacına aykırılık Malın özel kullanım amacına aykırılık Örnek ve numuneye aykırılık Olağan veya koruma amaçlı paketlemeye aykırılık

Malın Olağan Kullanım Amacına Aykırılık (VSA md. 35/II-a) Ortalama bir kullanıcının bulunduğu çevrede yer alan teamüllere göre malda bulunması beklenen özellik Ortalama sağlamlık Ticari kullanıma elverişlilik Olağan kullanım amacının belirlenmesinde hangi ülkenin standartları dikkate alınır?

-1995 – Alman Federal Mahkemesi Midye Kararı Taraflar arasında bir standart kararlaştırılmadıysa Alıcı tarafından satıcıya bildirilmediyse Satıcıdan bu konuda bilgi sahibi olması beklenmiyorsa Her iki ülke standartları aynı değilse Ayıptan sorumluluk söz konusu olmaz.

Malın Özel Kullanım Amacına Aykırılık (VSA md. 35/II-b) Subjektif ayıp teşkil etmeyen, alıcı tarafından açık ya da örtülü olarak bildirilen veya satıcı tarafından bilinebilir olan özel kullanım amacı malın özel amaçla kullanılmak istenmesi malın seçimi konusunda satıcının bilgisine güvenilmiş olması satıcının malın özel kullanım amacını bilmesi ya da bilebilecek durumda olması Satıcının kendisine güvenildiğini bilmesi ya da bilebilecek durumda olması Şüphe halinde satıcının bilgi sahibi olduğu ve alıcıyı özel kullanım amacının bulunmadığı konusunda bilgilendirmesi gerektiği kabul edilir.

Örnek veya Modele Aykırılık (VSA md. 35/II-c)  Satıcı, sunduğu örnek ve numunedeki özelliklerle bağlıdır. Örnek ve model bağlanma iradesiyle sunulmuşsa Bizzat örnek ve model sözleşmeye aykırı ise Satıcı ayıplı ifadan sorumlu olur.

Olağan Sayılan ya da Malın Korunmasına Uygun Paketlemeye Aykırılık (VSA md. 35/II-d)  Malın ilgili iş kolundaki olağan ambalajlanmasına aykırılık  Olağan bir paketleme bulunmasa da malın korunması için gereken ambalajlamaya aykırılık Subjektif kriter olarak belirlenen ambalajlamaya aykırı davranış ayıplı ifadır. Malın ayıbına neden olmayan salt objektif kriter niteliğindeki paketlemeye aykırılık ayıplı ifa sayılmaz.

VSA Bakımından Ayıp ve Benzer Kavramlar Arasındaki İlişki  Aliud kavramı Teslim olgusunun varlığı-başka şeyin teslimi Alman Federal Mahkemesi Kararı - Kobalt Sülfat teslimi Teslim olgusu var olduğu için ayıp

 Sözleşmenin Esaslı İhlali Kavramı Sözleşmenin ifasında alacaklının artık bir menfaatinin bulunmaması Sözleşme hükümleri, malın satın alınma amacı, malın tamir, değiştirilme veya başka türlü değerlendirilmesi imkânı bulunup bulunmamasına göre değerlendirilir. Açıkça sözleşmede; - Ayıplı malın esaslı ihlal sayılması - Belirli amaca uygun olması belirtilmişse

AYIPTAN SORUMLULUĞUN KOŞULLARI  Hasarın geçişi anında malın ayıplı olması  Alıcının malı gözden geçirmesi ve ayıbı satıcıya bildirmesi  Alıcının ayıplı malı kabul etmemesi Kusur ayıptan sorumluluğun bir şartı değildir. Ayıbın önemli olması kriteri öğretide ifade edilmektedir.

Malın Gözden Geçirilmesi (VSA md. 38)  Koşulların izin verdiği ölçüde kısa bir süre içerisinde gözden geçirme Taşınması gereken malların varma yerine ulaşmasından sonra Yönlendirme veya alıcı tarafından başka bir yere gönderilme halinde malların yeni varma yerine ulaşmasından sonra  Satıcının malın belirli nitelikte olduğuna yönelik kayıtsız şartsız bir taahhüdü bulunuyorsa  Satıcı malı alıcı için üretiyorsa ve satıcı alıcının maddi bilgisine güveniyorsa  Malın kimyasal olarak muayenesi gerekiyorsa (yasak madde katkısı olan haller gibi) muayene külfeti yoktur – Alman Mahkemesi – Su katkılı şarap

Ayıbın Bildirilmesi (VSA md. 39)  Ayıbın saptadığı veya saptaması gerektiği tarihten itibaren makul bir sürede  Her halde 2 yıllık üst sınıra tabi  Ayıp bildiriminin içeriğine ayıbın sebebi de dahildir Almanya Yüksek Bölge Mahkemesi-Aşırı kurşun ve vimotoksin içeren un  Ayıp « satıcının bildiği veya bilmemesinin mümkün olmadığı ve alıcıya açıklamadığı olgulara dayanıyorsa » satıcı gözden geçirme ve bildirim külfetlerinin yerine getirilmediğini ileri süremez. Alıcı ayıplı olarak malı kabul ederse satıcının sorumluluğu söz konusu olmaz.

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞUNUN HÜKÜMLERİ (VSA md. 45 vd.)  Ayıplı malın yerine ikame mal teslimi  Ayıplı malın ücretsiz onarımı  Ayıp oranında bedel indirimi  Sözleşmeden dönme ve  Tazminat

İKAME MAL TESLİMİ (VSA md. 46/II)  Satım konusu cins borcu olmalıdır  Ayıp sözleşmenin esaslı ihlali niteliğinde olmalıdır.  Ayıplı mal üzerinde alıcının hapis hakkı bulunmamaktadır.  İkame mal teslimine ilişkin masraflar satıcıya aittir Almanya- Tetrasiklin HCL

SÖZLEŞMEYE AYKIRILIĞIN ONARIM YOLUYLA GİDERİLMESİ (VSA md. 46/III)  Ayıbın esaslı sözleşme ihlali niteliğinde olması gerekmez  Onarım talebi makul olmalıdır * Alıcının onarımdan beklediği menfaat ile satıcının bunun için sarf edeceği masraf (ve başkaca zahmet) arasındaki orantı  Onarımın gerektirdiği masraflardan satıcı sorumludur.

SATIM BEDELİNİN İNDİRİLMESİ (VSA md. 50)  Satım bedelinini ödenip ödenmemesi fark etmez  Satıcının malın onarımını ya da ikame mal teslimini teklif etmesi halinde bu hak kullanılamaz Almanya- Yün battaniye  İndirim miktarı; “Fiilen teslim edilen malların teslim anındaki değeri ile sözleşmeye uygun malların aynı andaki değeri arasındaki fark” olarak hesaplanır.  Bedel indiriminde yalnızca alıcı tarafından bildirilen ayıplar hesaba katılır.

SÖZLEŞMEDEN DÖNME (VSA md. 49)  Ayıbın esaslı ihlal niteliğinde olması gerekir Almanya-Kobalt Sülfat 2002-CIETAC-Kaplama Malzemeleri  Dönme hakkı açık irade beyanıyla kullanılabilir.  Makul süre içerisinde sözleşmeden dönme iradesi satıcıya bildirilmelidir.  Tarafların karşılıklı yükümlülükleri sona erer.  İfa edilen edimlerin, bundan elde edilen yararlarla birlikte karşılıklı iadesi gerekir.  Sözleşmeden dönme ile kullanılanılan tazminat talebi ile diğer talepler ile tazminat hakkının kullanılması bakımından fark mevcut değildir.

TAZMİNAT (VSA md. 74)  Tazminat talebi diğer seçimlik haklarla birlikte ya da bunlardan ayrı olarak kullanılabilir.  Mahrum kalınan kar dahildir.  Kusursuz sorumluluk esastır.  Zararın hesabında somut ve soyut yöntemler kullanılabilir.  Zararın doğrudan-dolaylı olması ayrımı bulunmamaktadır

ZAMANAŞIMI  Antlaşmada düzenlenmemektedir  Milletlerarası Mal Satım Sözleşmelerinde Zamanaşımına Dair tarihli Antlaşma (BM) uygulanır.  Antlaşmanın uygulanamadığı hallerde Milletlerarası Özel Hukuk kurallarına göre tespit edilen hukukun zamanaşımı süreleri uygulanır.  İç hukukun zamanaşımı süreleri Antlaşmanın bildirim süresinden kısa ise uzun olan zamanaşımı süresi uygulanır.

TEŞEKKÜRLER…