NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ PSİKOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ÖLÇME VE VARYANS NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © ÖLÇME VE VARYANS Bilimin temel özelliği nesnel ölçmedir. Ölçme, nesnelere sayısal değer verme işlemidir ve herhangi bir araç kullanılarak yapılabilir. Birimlerin sahip olduğu özelliklerin derecesi belirlenerek, sonuçlar sayısal olarak ifade edilir. Gözlem ya da deney sonucunda elde edilen verilerin nicel olarak belirtilebilmesi amacıyla ölçmeye başvurulur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © NESNEL ÖLÇME Nesnel ölçme ölçme aracı ve işleminin kullanıcıdan ne kadar bağımsız olduğunu ifade etmektedir. Nesnel ölçmenin en önemli özelliği tekrarlanabilir olmasıdır. Böylece aynı nesneyi aynı ölçme aracı kullanarak birkaç kez ölçen kişi birbirine yakın sonuçlar elde eder. Ölçülmesi mümkün olmayan olayları bilimin inceleme alanına sokabilmek için önce onların ölçülebilir hale getirilmesi gerekmektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © NESNEL ÖLÇME Ölçme sonucu  Gözlenen ölçüm Kalemin boyu  Gerçek ölçüm Fark  Hata Psikometrinin temel eşitliği (Temel Bilim Modeli); “Gözlenen ölçüm = Gerçek ölçüm + Hata” NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © NESNEL ÖLÇME Psikometrinin (Psikoloji + İstatistik = Psikometri) iki temel sayıltısı: - Bir nesnenin herhangi bir özelliği aynı ölçme aracı kullanılarak p defa ölçülürse, bunların ortalaması gerçek ölçümdür ve her ölçümdeki hataların toplamı da sıfırdır. - Bir nesneden n tane varsa ve bunların bir özelliği aynı ölçme aracı kullanılarak p defa ölçülürse, bütün ölçümlere ait hataların toplamı yine sıfır olur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © ÖLÇEK TÜRLERİ Birey ya da nesnelerin sahip oldukları özellikler, dört farklı ölçek türü ya da ölçme düzeyi ile açıklanabilir. Bunlar; - Sınıflama ölçeği, - Sıralama ölçeği, - Aralıklı ölçekler, - Oranlı ölçeklerdir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Hovardaoğlu, S., (2007), Davranış Bilimleri için Araştırma Teknikleri, 2.Baskı, Hatiboğlu Yayınları, Ankara. Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Demirel F, (2016), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara. Shaugnessy J.J., Zechmeister E.B., Zechmeister J.S. (2016), Psikolojide Araştırma Yöntemleri (Çev.Ed. İlyas Göz), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara. Hyman R., (2015), Psikolojik Araştırmanın Niteliği (Çev.: Yılmaz Özakpınar), Ötüken Neşriyat, İstanbul. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©