KARIŞIMLARI NASIL AYIRABİLİRİZ ? YOĞUNLUK FARKINDAN YARALANILARAK GELİŞTİRİLEN AYIRMA YÖNTEMLERİ www.dersimiz.com
Karışımları Nasıl Ayırabiliriz ? Karışımın iki veya daha fazla maddenin bir araya gelmesiyle oluştuğunu biliyoruz. Karışımları bileşenlerine ayırmak için bileşenlerin; Tanecik boyutu, Çözünürlük, Yoğunluk, Erime ve kaynama noktalarındaki farklılık, gibi fiziksel özelliklerden yararlanırız. www.dersimiz.com
TANECİK BOYUTU FARKINDAN YARARLANILARAK GELİŞTİRİLEN AYIRMA YÖNTEMLERİ • Farklı iki katı maddeden oluşan bir karışımı ayırmak için, bu karışımın üzerine bileşenlerle etkileşmeyen ve yoğunluğu bileşenlerin yoğunluk değerleri arasında olan bir sıvı eklenir. • Yoğunlukları farklı ve birbiri içinde çözünmeyen sıvı-sıvı karışımlarının ayrılmasında ayırma hunisi kullanılır. • Sütün üzerindeki kaymağın ayrılması yoğunluk farkından yararlanılarak olur. Çöktürme Aktarma (Dekantasyon) Yüzdürme (Flotasyon) www.dersimiz.com
ÇÖKTÜRME YÖNTEMİ İki çözelti birbirine karıştırıldığında çözeltideki iyonların birbirleriyle tepkime vererek suda çözünmeyen katı oluşturmasına çökme, oluşan katıya çökelek, yapılan işleme ise çöktürme denir. • Suyun arıtılmasında, içme suyundan demirin uzaklaştırılmasında, atık sulardan fosfatların uzaklaştırılmasında kullanılır. • Laboratuarda çöktürme işlemi büyük taneciklerle çalışılıyorsa bir beherglas içerisinde, küçük taneciklerle çalışılıyorsa bir santrifüj tüpünde yapılır. www.dersimiz.com
AKTARMA YÖNTEMİ Çöktürme işleminde oluşan çökeleğin tamamen dibe çökmesi beklenir. Üstte kalan sıvının bulandırılmadan dikkatlice başka bir kaba ayrılmasıdır. • Bu işlemde çökeleğin ağır, iri taneli ve kristal yapıda olması gerekir. • Altının saflaştırılmasında, zeytinyağının posasının ayrılmasında kullanılır. www.dersimiz.com
www.dersimiz.com
YÜZDÜRME YÖNTEMİ Flotasyon veya yüzdürme yöntemi, üretilecek cevherin su sevme (hidrofilik) ve su sevmeme (hidrofobik) özelliklerini kullanarak sıvı içerisinde kabarcık oluşturarak suda yüzmesi veya batması ile diğer malzemelerden ayrılmasını sağlayan bir zenginleştirme yöntemidir. www.dersimiz.com
Genelde sülfürlü cevherlerin ayrıştırılmasında kullanılır Dünyada flotasyon özellikle bakır,kurşun ve çinko cevherlerinin zenginleştirme yöntemlerinden biridir Örnek: porfirik bakır cevherlerinde (hem oksitli hem sülfürlü) flotasyon ile sülfürlü ve oksitli olarak ayırmak mümkündür Yüzdürme işlemi sadece suyla yapılamadığından flotasyon için malzeme içine reaktifler eklenir Bunlar sırası ile pH ayarlayıcı, bastırıcı, canlandırıcı, toplayıcı(kolektör), köpürtücüdür Bu zenginleştirme yöntemi grafite ile yapılamayan zenginleştirme için uygulanır Madencilik sektöründe önemli bir zenginleştirme yöntemidir. www.dersimiz.com
Örnek Sorular www.dersimiz.com
www.dersimiz.com
www.dersimiz.com
1. Aşağıdakilerden hangisi karışımların öz kütle farkından faydalanılarak yapılan ayırma işlemidir? A) Mıknatıslandırma B) Ayrımsal kristallendirme C) Savurma D) Ayrımsal damıtma E) Süzme www.dersimiz.com
1. Aşağıdakilerden hangisi karışımların öz kütle farkından faydalanılarak yapılan ayırma işlemidir? A) Mıknatıslandırma B) Ayrımsal kristallendirme C) Savurma D) Ayrımsal damıtma E) Süzme www.dersimiz.com
2. Tuzlu peynir suya bırakıldığında tuzun peynirden ayrıldığı görülür 2. Tuzlu peynir suya bırakıldığında tuzun peynirden ayrıldığı görülür. Bu ayrılma hangi yöntemle gerçekleşir? A) Elektriklenme ile ayırma B) Mıknatısla ayırma C) Öz kütle farkıyla ayırma D) Çözünürlük farkıyla ayırma E) Süzme ile ayırma www.dersimiz.com
2. Tuzlu peynir suya bırakıldığında tuzun peynirden ayrıldığı görülür 2.Tuzlu peynir suya bırakıldığında tuzun peynirden ayrıldığı görülür. Bu ayrılma hangi yöntemle gerçekleşir? A) Elektriklenme ile ayırma B) Mıknatısla ayırma C) Öz kütle farkıyla ayırma D) Çözünürlük farkıyla ayırma E) Süzme ile ayırma www.dersimiz.com
3. Naftalin ve yemek tuzu karışımını bileşenlerine ayırmak için aşağıdaki seçeneklerde verilen ayırma yöntemlerinden hangilerini birlikte yapmak gerekir? A) Çözünme-süzme –buharlaştırma B) Eleme-damıtma-savurma C) Yüzdürme-süzme-savurma D) Savurma-çözünme-süzme E) Eleme- süzme- çözünme www.dersimiz.com
3. Naftalin ve yemek tuzu karışımını bileşenlerine ayırmak için aşağıdaki seçeneklerde verilen ayırma yöntemlerinden hangilerini birlikte yapmak gerekir? A) Çözünme-süzme –buharlaştırma B) Eleme-damıtma-savurma C) Yüzdürme-süzme-savurma D) Savurma-çözünme-süzme E) Eleme- süzme- çözünme www.dersimiz.com
4. I. Çöktürme II. Aktarma III. Süzme Yukarıda verilen ayırma yöntemlerinden hangileri yoğunluk farkıile ayırma yöntemi arasındadır? A)Yalnız II B)I ve II C)Yalnız I D)II ve III E)I, II ve III www.dersimiz.com
4. I. Çöktürme II. Aktarma III. Süzme Yukarıda verilen ayırma yöntemlerinden hangileri yoğunluk farkıile ayırma yöntemi arasındadır? A)Yalnız II B)I ve II C)Yalnız I D)II ve III E)I, II ve III www.dersimiz.com
III. Etil alkol ile karıştırma ve süzme 5. Odun talaşı ve demir tozundan oluşan bir karışımdan odun talaşını ayırmak için, I. Su ile karıştırma II. Mıknatıslama III. Etil alkol ile karıştırma ve süzme İşlemlerinden hangileri tek başına yeterlidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I yada II D) II yada III E) I yada II yada III www.dersimiz.com
III. Etil alkol ile karıştırma ve süzme 5. Odun talaşı ve demir tozundan oluşan bir karışımdan odun talaşını ayırmak için, I. Su ile karıştırma II. Mıknatıslama III. Etil alkol ile karıştırma ve süzme İşlemlerinden hangileri tek başına yeterlidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I yada II D) II yada III E) I yada II yada III www.dersimiz.com
6. I. Diyaliz II. Aktarma III. Süzme Yukarıdaki işlemlerden hangileri heterojen karışımları ayırma yöntemidir? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III www.dersimiz.com
6. I. Diyaliz II. Aktarma III. Süzme Yukarıdaki işlemlerden hangileri heterojen karışımları ayırma yöntemidir? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III www.dersimiz.com
Geleceğin güvencesi sağlam temellere dayalı bir eğitime, eğitim ise öğretmene dayalıdır. www.dersimiz.com
BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER. www.dersimiz.com
Hazırlayan; Taha Yasin ÖZEL 103 http://www.facebook.com/taha.ozel.3 www.dersimiz.com